Nghiên cứu mức sử dụng nước và đề xuất biện pháp tiết kiệm nước trong hoạt động sản xuất sắt thép trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THANH LONG

NGHIÊN CỨU MỨC SỬ DỤNG NƯỚC

VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP TIẾT KIỆM NƯỚC

TRONG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT SẮT THÉP

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Thái Nguyên - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THANH LONG

NGHIÊN CỨU MỨC SỬ DỤNG NƯỚC

VÀ ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP TIẾT KIỆM NƯỚC

TRONG HOẠT ĐỘNG SẢN XUẤT SẮT THÉP

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành : Khoa học Môi trường

Mã số ngành: 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS ĐỖ THỊ LAN

Thái Nguyên - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ khoa học dưới đây là một đề tài mới,

chưa từng được báo cáo, đăng hay công bố rộng rãi trên các phương tiện

thông tin đại chúng. Tôi không sao chép với bất kỳ hình thức nào.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thanh Long

ii

LỜI CẢM ƠN

Bản luận văn Thạc sỹ này được thực hiện và hoàn thành tại Khoa Môi

trường, Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên.

Để hoàn thành luận văn này đúng thời gian quy định và đầy đủ nội

dung yêu cầu, tôi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ thầy cô, bạn bè, các

đồng nghiệp, gia đình…

Trước tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Đỗ Thị

Lan, người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi tận tình, chu đáo trong suốt

quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn.

Đồng thời, với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành

tới toàn thể các thầy cô giáo của Khoa Môi trường, Trường Đại học Nông lâm

đã tận tình dạy bảo, hướng dẫn, tạo điều kiện giúp đỡ trong quá trình học tập,

nghiên cứu tại trường để hoàn thành khóa học và giúp tôi có đủ kiến thức để

tôi hoàn thành bài luận văn này.

Tôi cũng xin được bày tỏ lòng biết ơn tới Cục Quản lý tài nguyên nước

và Phòng Quản lý lưu vực sông, nơi tôi đang công tác đã tạo điều kiện cho

trong quá trình học tập nghiên cứu và thu thập thông tin, tài liệu liên quan để

học tập và xây dựng luận văn

Cuối cùng tôi xin được cảm ơn toàn thể bạn bè, đồng nghiệp và gia

đình đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian vừa qua.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thanh Long

iii

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 2

2.1. Mục tiêu tổng quát ..................................................................................... 2

2.2. Mục tiêu cụ thể........................................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn....................................................................... 2

3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 2

3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn .............................................................................. 3

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .......................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm tài nguyên nước ..................................................................... 4

1.1.2. Quy định về sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả ....................................... 4

1.1.3. Khái niệm sản xuất sạch hơn .................................................................. 5

1.2. Cơ sở pháp lý ............................................................................................. 6

1.3. Tổng quan tình hình sản xuất sắt thép ....................................................... 8

1.3.1. Tổng quan tình hình sản xuất sắt thép ở Việt Nam................................. 8

1.3.2. Tổng quan tình hình sản xuất sắt thép ở Thái Nguyên ......................... 10

1.4. Tổng quan nghiên cứu thuộc lĩnh vực đề tài............................................ 15

Chương 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 26

2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................... 26

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 26

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 26

2.2. Địa điểm và thời gian............................................................................... 26

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu ............................................................................. 26

2.2.2. Thời gian nghiên cứu ............................................................................ 26

2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 26

2.3.1. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước trong hoạt động sản xuất sắt thép.... 26

iv

2.3.2. Nghiên cứu, xác định mức sử dụng nước trong hoạt động sản xuất

sắt thép............................................................................................................. 27

2.3.3. Đề xuất các giải pháp khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả

đối với ngành công nghiệp sản xuất sắt thép .................................................. 27

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 27

2.4.1. Phương pháp thu thập tài liệu ............................................................... 27

2.4.2. Phương pháp điều tra, khảo sát............................................................. 29

2.4.3. Phương pháp xác định mức sử dụng nước cho sản xuất sắt thép ......... 30

2.4.4. Phương pháp đánh giá, so sánh............................................................. 32

(Nguồn: Giáo trình cấp nước)......................................................................... 33

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 34

3.1. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước trong sản xuất sắt thép .................... 34

3.1.1. Công nghệ sản xuất sắt thép.................................................................. 34

3.1.2. Các công đoạn sử dụng nước trong quy trình sản xuất sắt thép ........... 43

3.1.3. Hiện trạng khai thác, sử dụng nước trong các công đoạn sản xuất

sắt thép............................................................................................................. 53

3.2. Xác định mức sử dụng nước trong hoạt động sản xuất sắt thép ............. 57

3.2.1. Cơ sở xác định mức sử dụng nước trong sản xuất sắt thép .................. 57

3.2.2. Mức sử dụng nước trong sản xuất sắt thép ........................................... 62

3.3. Đề xuất các giải pháp tiết kiệm nước trong sản xuất sắt thép.................. 63

3.3.1. Các công đoạn có khả năng nâng cao hiệu quả sử dụng nước.............. 63

3.3.2. Đề xuất các biện pháp sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả ..................... 66

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 70

1. KẾT LUẬN................................................................................................. 70

2. TỒN TẠI VÀ HẠN CHẾ ........................................................................... 71

3. KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 72

v

DANH TỪ VIẾT TẮT

TT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ

1 BOS Lò thổi oxy

2 BTNMT Bộ Tài nguyên và Môi trường

3 BXD Bộ Xây dựng

4 DIR Hoàn lưu trực tiếp

5 ĐNB Đông Nam Bộ

6 EAF Lò hồ quang điện

7 GIS Hệ thống thông tin địa lý

8 TIS Khu liên hiệp gang thép Thái Nguyên

9 UNEP Chương trình môi trường của Liên hiệp quốc

10 VNSTEEL Tổng Công ty Thép Việt Nam

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Các nhà máy sản xuất chính của Công ty gang thép Thái Nguyên ... 14

Bảng 1.2. Tiêu chuẩn mức sử dụng nước hiệu quả......................................... 16

Bảng 1.3. Các bước xác định phương án sử dụng nước tiết kiệm ............... 19

Bảng 1.4. Mức sử dụng nước trong công nghiệp dệt nhuộm.......................... 21

Bảng 2.1. Danh sách các đơn vị điều tra......................................................... 29

Bảng 2.2. Tiêu chuẩn dùng nước cho các ngành sản xuất.............................. 33

Bảng 3.1. Các công đoạn sử dụng nước trong sản xuất sắt thép .................... 53

Bảng 3.2. Hiện trạng sử dụng nguồn nước trong sản xuất sắt thép của

Công ty gang thép Thái Nguyên ..................................................................... 55

Bảng 3.3. Lượng nước khai thác, sử dụng nước trong sản xuất sắt thép........ 57

Bảng 3.4. Mức sử dụng nước cho quy trình sản xuất sắt thép........................ 60

Bảng 3.5. Mức sử dụng nước cho sản xuất sắt thép ....................................... 61

Bảng 3.6. Mức sử dụng nước cho các quy trình sản xuất sắt thép ................. 62

Bảng 3.7. Mức sử dụng nước của các nhà máy sản xuất sắt thép................... 62