Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Nghiên cứu mức độ tồn dư hợp chất họ Clo trong môi trường đất tại một số khu vực kho chứa hóa chất bảo vệ thực vật trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
i
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------***-------------
DƢƠNG THỊ YẾN
NGHIÊN CỨU MỨC ĐỘ TỒN DƢ HỢP CHẤT HỌ
CLO TRONG MÔI TRƢỜNG ĐẤT TẠI MỘT SỐ
KHU VỰC KHO CHỨA HÓA CHẤT BẢO VỆ
THỰC VẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
Thái nguyên - năm 2013
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
ii
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------***-------------
DƢƠNG THỊ YẾN
NGHIÊN CỨU MỨC ĐỘ TỒN DƢ HỢP CHẤT HỌ
CLO TRONG MÔI TRƢỜNG ĐẤT TẠI MỘT SỐ
KHU VỰC KHO CHỨA HÓA CHẤT BẢO VỆ
THỰC VẬT TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành : Khoa học Môi trƣờng
Mã số ngành : 60 44 03 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
PGS.TS. ĐỖ THỊ LAN
Thái nguyên - năm 2013
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực
sự của cá nhân tôi, đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu
khảo sát và phân tích từ thực tiễn dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS. TS Đỗ
Thị Lan.
Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày trong
luận văn này là hoàn toàn trung thực, phần trích dẫn tài liệu tham khảo đều
đƣợc ghi rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, ngày 12 tháng 12 năm 2013
Ngƣời viết cam đoan
Dƣơng Thị Yến
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
iv
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự
dạy bảo tận tình của các thầy cô, sự giúp đỡ của các bạn đồng nghiệp, sự động
viên to lớn của gia đình và những ngƣời thân.
Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.
TS Đỗ Thị Lan cùng những thầy, cô trong Khoa Tài nguyên và Môi trƣờng -
Trƣờng Đại học Nông lâm Thái Nguyên đã tận tâm hƣớng dẫn, giúp đỡ động
viên tôi học tập, nghiên cứu khoa học và thực hiện luận văn, đã dìu dắt tôi
từng bƣớc trƣởng thành trong chuyên môn cũng nhƣ trong cuộc sống.
Xin chân thành cảm ơn Chi cục Bảo vệ môi trƣờng, Trung tâm Quan trắc và
Công nghệ môi trƣờng – Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Thái Nguyên đã cho
tôi sử dụng số liệu để hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo UBND thành phố Thái Nguyên, Phòng
Quản lý đô thị thành phố Thái Nguyên cùng tập thể anh chị em đồng nghiệp đã tạo
mọi điều kiện thuận lợi để giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 12 tháng 12 năm 2013
Tác giả luận văn
Dƣơng Thị Yến
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
v
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 01
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 03
1.1. Cơ sở khoa học của đề tài 03
1.1.1. Cơ sở pháp lý 03
1.1.2. Cơ sở lý luận 05
1.1.2.1. Khái niệm về hóa chất bảo vệ thực vật 05
1.1.2.2. Phân loại hóa chất bảo vệ thực vật 05
1.1.2.3. Độc tính của một số hoá chất hoá chất bảo vệ thực vật điển hình 09
1.1.2.4. Con đƣờng phát tán của hoá chất bảo vệ thực vật trong môi trƣờng 15
1.1.2.5. Tác động của hoá chất bảo vệ thực vật đến môi trƣờng 16
1.1.2.6. Tác động của thuốc bảo vệ thực vật đến sức khỏe con ngƣời 18
1.1.3. Cơ sở thực tiễn 19
1.1.3.1. Sự ra đời của hóa chất bảo vệ thực vật 19
1.1.3.2. Tình hình quản lý và sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật ở Việt Nam 21
1.1.3.3. Tình hình quản lý và sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật trên địa bàn tỉnh
Thái Nguyên
24
1.1.4. Một số loại hình công nghệ xử lý hóa chất bảo vệ thực vật đã áp dụng tại Việt
Nam
28
1.1.4.1. Công nghệ hóa học 28
1.1.4.2. Công nghệ hóa học xử lý và cách ly triệt để tại chỗ kết hợp xử lý bằng
công nghệ sinh học và thực vật học tái tạo sinh thái khu vực ô nhiễm
29
1.1.4.3. Công nghệ cách ly không triệt để 31
1.1.4.4. Công nghệ đốt 31
1.1.4.5. Đốt trong lò sản xuất clinke ximăng 32
1.1.4.6. Xử lý bằng vật liệu Fe nano 32
1.2. Các nghiên cứu liên quan đến đề tài 33
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 35
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 35
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu 35
2.2.1. Địa điểm 35
2.2.2. Thời gian nghiên cứu 35
2.3. Nội dung nghiên cứu 35
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu 36
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
vi
2.4.1. Phƣơng pháp thu thập, tổng hợp, phân tích và xử lý tài liệu, số liệu 36
2.4.2. Phƣơng pháp xây dựng bộ câu hỏi phỏng vấn 36
2.4.3. Phƣơng pháp phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo và ngƣời dân 36
2.4.4. Phƣơng pháp quan trắc, khảo sát thực địa, lấy mẫu đất 37
2.4.5. Phƣơng pháp phân tích trong phòng thí nghiệm 47
2.4.6. Phƣơng pháp so sánh 47
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 48
3.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội tỉnh Thái Nguyên 48
3.1.1. Đặc điểm tự nhiên 48
3.1.1.1. Vị trí địa lý 48
3.1.1.2. Địa hình 49
3.1.1.3. Địa chất 49
3.1.1.4. Khoáng sản 50
3.1.1.5. Tài nguyên đất 50
3.1.1.6. Tài nguyên nƣớc 50
3.1.1.7. Đặc điểm khí hậu 51
3.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội 52
3.1.2.1. Tình hình kinh tế 52
3.1.2.2. Các lĩnh vực xã hội 54
3.1.2.3. Kết cấu hạ tầng 54
3.2. Hiện trạng một số kho hoá chất bảo vệ thực vật cũ trên địa bàn tỉnh Thái
Nguyên
56
3.2.1. Hiện trạng kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp
huyện Phú Bình cũ
56
3.2.2. Hiện trạng kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp
huyện Đồng Hỷ cũ
57
3.2.3. Hiện trạng kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp
huyện Định Hoá cũ
58
3.2.4. Hiện trạng kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp
huyện Phổ Yên cũ
59
3.2.5. Hiện trạng điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật tại xã Thịnh Đức, thành
phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên 60
3.3. Đánh giá mức độ tồn dƣ các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại một 62
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
vii
số kho chứa hoá chất hoá chất cũ trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
3.3.1. Đánh giá mức độ tồn lƣu các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại kho
hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Phú Bình cũ
62
3.3.2. Đánh giá mức độ tồn lƣu các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại kho
hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Đồng Hỷ cũ
65
3.3.3. Đánh giá mức độ tồn lƣu các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại kho
hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Định Hoá cũ
68
3.3.4. Đánh giá mức độ tồn lƣu các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại kho
hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Phổ Yên cũ
71
3.3.5. Đánh giá mức độ tồn lƣu các hợp chất họ clo trong môi trƣờng đất tại
điểm tồn lƣu xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
75
3.4. Ảnh hƣởng của kho chứa hoá chất bảo vệ thực vật đến cộng đồng dân cƣ
xung quanh qua công tác thu thập thông tin bằng phiếu điều tra
77
3.4.1. Thông tin về ảnh hƣởng của hoá chất bảo vệ thực vật tồn lƣu đến môi
trƣờng xung quanh khu vực nghiên cứu
78
3.4.1.1. Môi trƣờng nƣớc mặt 79
3.4.1.2. Đối với nƣớc ngầm 80
3.4.1.3. Thông tin về mức độ ảnh hƣởng của hoá chất bảo vệ thực vật đến môi
trƣờng đất
80
3.4.2. Thông tin về mức độ ảnh hƣởng của hoá chất bảo vệ thực vật đến đời
sống sản xuất của dân cƣ xung quanh
80
3.5. Xây dựng phƣơng án xử lý ô nhiễm hoá chất bảo vệ thực vật tại khu vực
có mức độ tồn lƣu cao nhất
81
3.5.1. Lựa chọn công nghệ xử lý hoá chất bảo vệ thực vật 81
3.5.2. Lựa chọn địa điểm thực hiện 82
3.5.3. Hiện trạng ô nhiễm hoá chất bảo vệ thực vật tại khu vực đề xuất xử lý 82
3.5.4. Xác định khối lƣợng hoá chất tồn lƣu 85
3.5.5. Xử lý đất bị ô nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật theo phƣơng án đã chọn 85
3.5.5.1. Các bƣớc chuẩn bị 85
3.5.5.2. Xử lý đất ô nhiễm hóa chất bảo vệ thực vật 89
3.5.6. Quan trắc môi trƣờng 91
3.5.7. Cung ứng vật tƣ, hóa chất và các phụ gia phục vụ xử lý 92
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 93
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
viii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
- BHC: Cyclohexan.
- BVTV: Bảo vệ thực vật.
- CHXHCN: Cộng hòa xã hội chủ nghĩa.
- CT-TTg: Chỉ thị - Thủ tƣớng chính phủ.
- DDT: Dichloro-diphenyl-trichloroethane.
- HC BVTV: Hóa chất bảo vệ thực vật.
- HCH (666): Hexachlorcychlorhexane.
- KHCN&MT: Khoa học công nghệ và môi trƣờng.
- KLN: Kim loại nặng.
- NĐ-CP: Nghị định – Chính phủ.
- POP: Chất hữu cơ khó phân hủy.
- QCVN: Quy chuẩn Việt Nam.
- QĐ-TTg: Quyết định - Thủ tƣớng chính phủ.
- TCVN: Tiêu chuẩn Việt Nam.
- TT-BNNPTNT: Thông tƣ - Bộ Nông nghiệp phát triển nông thôn.
- WHO: World Health Organization - Tổ chức y tế thế giới.
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
ix
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Phân loại hóa chất nông nghiệp theo độ độc hại của WHO 7
Bảng 1.2. Phân chia nhóm độc của Việt Nam 8
Bảng 1.3. Lƣợng thuốc bảo vệ thực vật đƣợc sử dụng ở Việt Nam từ năm 1990 -
1996
22
Bảng 1.4. Số lƣợng thuốc bảo vệ thực vật đƣợc kinh doanh trên địa bàn tỉnh
Thái Nguyên qua các năm gần đây 25
Bảng 2.1. Thông tin mẫu đất lấy tại các khu vực nghiên cứu 39
Bảng 3.1. Nhiệt độ không khí các tháng năm 2012 51
Bảng 3.2. Độ ẩm không khí các tháng năm 2012 52
Bảng 3.3. Lƣợng mƣa các tháng năm 2012 52
Bảng 3.4. Tổng hợp số liệu giao thông đƣờng bộ tỉnh Thái Nguyên 55
Bảng 3.5. Kết quả phân tích dƣ lƣợng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trƣờng
đất tại kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Phú
Bình cũ
62
Bảng 3.6. Kết quả phân tích dƣ lƣợng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trƣờng
đất tại kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Đồng
Hỷ cũ
65
Bảng 3.7. Kết quả phân tích dƣ lƣợng thuốc hoá chất bảo vệ thực vật trong môi
trƣờng đất tại kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện
Định Hoá cũ
69
Bảng 3.8. Kết quả phân tích dƣ lƣợng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trƣờng
đất tại kho hoá chất bảo vệ thực vật của Trạm vật tƣ nông nghiệp huyện Phổ
Yên cũ
72
Bảng 3.9. Kết quả phân tích dƣ lƣợng thuốc bảo vệ thực vật trong môi trƣờng
đất tại điểm tồn lƣu xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
75
Bảng 3.10. Tổng hợp phiếu đánh giá mức độ ảnh hƣởng của kho hoá chất bảo
vệ thực vật tới môi trƣờng xung quanh các khu vực nghiên cứu
79
Bảng 3.11. Kết quả phân tích dƣ lƣợng hoá chất bảo vệ thực vật trong môi
trƣờng đất tại khu vực ô nhiễm hoá chất bảo vệ thực vật xóm Na Long, xã Hóa
Trung, huyện Đồng Hỷ
83
- -
Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/
x
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Con đƣờng phát tán của hoá chất bảo vệ thực vật trong môi trƣờng 15
Hình 1.2. Con đƣờng duy chuyển của hoá chất bảo vệ thực vật trong môi trƣờng đất 17
Hình 1.3. Kho thuốc sâu của nông trƣờng chè Phú Lƣơng hiện bỏ hoang, kho hoá chất
bảo vệ thực vật tại xã Úc Kỳ, huyện Phú Bình hiện đƣợc sử dụng làm trƣờng mầm non
27
Hình 1.4. Kho hoá chất bảo vệ thực vật của Công ty Vật tƣ Bảo vệ thực vật Thái
Nguyên hiện nay
28
Hình 2.1. Sơ đồ khu vực lấy mẫu 38
Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Thái Nguyên 48
Hình 3.2. Sơ đồ tả điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật (Xóm Vạn Già, xã Bảo
Lý, Phú Bình, Thái Nguyên)
56
Hình 3.3. Ảnh hiện trạng kho hoá chất bảo vệ thực vật tại Vạn Già, xã Bảo Lý,
Phú Bình
56
Hình 3.4. Sơ đồ mô tả điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật (xóm Na Long, xã
Hóa Trung, Đồng Hỷ, Thái Nguyên)
57
Hình 3.5. Vƣờn vải nhà ông Phạm Văn Tứ, xóm Na Long - Hoá Trung - Đồng Hỷ 58
Hình 3.6. Sơ đồ mô tả điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật (Khu chợ Quán
Vuông, xã Trung Hội, Định Hóa, Thái Nguyên)
58
Hình 3.7. Ảnh mô tả điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật (Khu chợ Quán
Vuông, xã Trung Hội, Định Hóa, Thái Nguyên)
59
Hình 3.8. Sơ đồ tả điểm tồn lƣu hoá chất bảo vệ thực vật (Xóm Thành Lập, xã
Hồng Tiến, Phổ Yên, Thái Nguyên)
60
Hình 3.9. Sơ đồ mô tả khu vực tồn dƣ hóa chất (kho thuốc hoá chất bảo vệ thực
vật cũ) Xóm Mới, xã Thịnh Đức, thành phố Thái Nguyên
61
Hình 3.10. Khu vực tồn dƣ hoá chất bảo vệ thực vật tại xóm Mới, xã Thịnh Đức,
thành phố Thái Nguyên (kho thuốc hoá chất bảo vệ thực vật cũ)
61