Nghiên cứu một số giải pháp kỹ thuật duy trì độ sạch bệnh của củ giống khoai tây KT2 siêu nguyên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

------------
 ----------

HOÀNG XUÂN SƠN

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ GIẢI PHÁP KỸ THUẬT

DUY TRÌ ðỘ SẠCH BỆNH CỦA CỦ GIỐNG

KHOAI TÂY KT2 SIÊU NGUYÊN CHỦNG

TẠI HUYỆN QUẾ VÕ - TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT

Mã số : 60.62.01

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN QUANG THẠCH

HÀ NỘI - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chưa hề ñược sử dụng ñể bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam ñoan mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này ñã

ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñã ñược chỉ rõ

nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Hoàng Xuân Sơn

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới GS.TS Nguyễn Quang

Thạch, người hướng dẫn khoa học ñã tận tình hướng dẫn, giúp ñỡ tôi vớ sự

tận tâm, tinh thần trách nhiệm cao và ñóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp

tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn Khoa Nông học, Viện Sau ñại học và ñặc biệt là các

thầy cô trong Bộ môn Sinh lý, Viện Sinh học Nông nghiệp ñã tạo ñiều kiện

thuận lợi, giúp ñỡ và có những góp ý chân thành cho luận văn.

Tôi cũng xin cảm ơn gia ñình, bạn bè, ñồng nghiệp ñã luôn bên cạnh

ñộng viên, giúp ñỡ, tạo ñiều kiện thuận lợi ñể tôi sớm hoàn thành luận văn.

Luận văn khó tránh khỏi còn có những thiếu sót, tôi rất mong nhận

ñược những ý kiến ñóng góp của các thầy cô, bạn bè, ñồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Hoàng Xuân Sơn

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cảm ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ viết tắt vi

Danh mục bảng vii

Danh mục hình ix

1 MỞ ðẦU 1

1.1 ðặt vấn ñề 1

1.2 Mục tiêu nghiên cứu và yêu cầu của ñề tài 2

1.3 Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của ñề tài 3

2 TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

2.1 Giới thiệu chung về cây khoai tây và tình hình sản xuất khoai tây. 4

2.2 Hiện tượng thoái hoá giống khoai tây 10

2.3 Các nghiên cứu khắc phục hiện tượng thoái hóa giống và xây

dựng hệ thống sản xuất giống khoai tây ở Việt Nam. 13

2.4 Giống khoai tây KT2, tình hình sản xuất, sự thoái hóa của giống

khoai tây KT2 ở Bắc Ninh và những nghiên cứu khắc phục thoái

hóa giống KT2 21

2.5 Tình hình nghiên cứu, ứng dụng của nấm ñối kháng Trichoderma

cho cây trồng 25

3 NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 29

3.1 ðối tượng nghiên cứu 29

3.2 ðịa ñiểm nghiên cứu 29

3.3 Nội dung nghiên cứu 30

3.4 Phương pháp nghiên cứu 30

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... iv

4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 35

4.1 ðiều tra tình hình sản xuất khoai tây tại Bắc Ninh 35

4.1.1 Tình hình sản xuất khoai tây ở Bắc Ninh 35

4.1.2 Tình hình sản xuất khoai tây nói chung và giống khoai tây KT2

nói riêng tại huyện Quế Võ 36

4.2 ðiều tra tình hình sâu bệnh hại trên khoai tây vụ ñông 2009 tại

Quế Võ - Bắc Ninh 38

4.3 Thí nghiệm 1: ðánh giá sự thay ñổi của khoai tây KT2 trồng từ

củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt: nhà

màn, vùng cách ly và vùng sản xuất 41

4.3.1 Một số chỉ tiêu về tỷ lệ mọc và thời gian sinh trưởng của khoai

tây KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng

trọt 41

4.3.2 Một số chỉ tiêu sinh trưởng của khoai tây KT2 trồng từ củ giống

siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 43

4.3.3 Diện tích lá trung bình/khóm và chỉ số diện tích lá (LAI) của

khoai tây KT2 trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các

ñiều kiện trồng trọt 44

4.3.4 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của khoai tây KT2

trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng

trọt 46

4.3.5 Mức ñộ nhiễm bệnh của khoai tây KT2 trồng từ củ giống siêu

nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 49

4.3.6 Mức ñộ sâu hại của khoai tây KT2 trồng từ củ giống siêu nguyên

chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 51

4.4 Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của biện pháp thanh lọc ñồng ruộng

trên vùng cách ly và vùng không cách ly ñến mức ñộ nhiễm bệnh

của khoai tây KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng. 54

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... v

4.4.1 Ảnh hưởng của biện pháp thanh lọc ñồng ruộng ñến mức ñộ

nhiễm bệnh của khoai tây KT2 trồng từ củ giống nguyên chủng

trong vùng cách ly và vùng sản xuất 55

4.4.2 Ảnh hưởng của biện pháp thanh lọc vệ sinh ñồng ruộng ñến chất

lượng củ giống khoai tây KT2 trồng từ củ giống nguyên chủng

trong nhà màn vùng cách ly 60

4.5 Thí nghiệm 3: ðánh giá sơ bộ ảnh hưởng của nấm ñối kháng

Trichoderma viride ñến bệnh lở cổ rễ trên giống khoai tây KT2

trồng từ củ siêu nguyên chủng trong nhà màn và vùng cách ly. 62

4.5.1 Một số chỉ tiêu về tỷ lệ mọc và thời gian sinh trưởng của khoai

tây KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng khi sử lý Trichoderma

viride 62

4.5.2 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của khoai tây KT2

trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng

trọt 63

4.5.3 Ảnh hưởng của nấm ñối kháng Trichoderma viride ñến bệnh lở

cổ rễ trên giống khoai tây KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng

trong nhà màn và vùng cách ly 64

5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 67

5.1 Kết luận 67

5.2 ðề nghị 67

TÀI LIỆU THAM KHẢO 68

PHỤ LỤC 73

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ADB Ngân hàng Phát triển châu á (Asian development Bank)

CIP Trung tâm khoai tây Quốc tế (International Potato Center)

CV% Hệ số biến ñộng (Coefficient of Variation)

ELISA Phản ứng miễn dịch liên kết lên men (Enzime linked

immunosorbent assay)

FAO Tổ chức lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (Food and

Agriculture Organization of the United Nations)

GDP Tổng sản lượng Quốc nội (Gross Domestic Product)

LAI Chỉ số diện tích lá (Leaf Area Index)

LSD Giới hạn sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa (Least Significant

Different)

RCB Khối nhẫu nhiên hoàn chỉnh (Randomized Complete Block

Design)

TPS Giống khoai tây hạt lai (True Potato Seed)

TCN Tiêu chuẩn ngành

CT Công thức

ðVT ðơn vị tính

NSLT Năng suất lý thuyết

NSTT Năng suất thực thu

TB Trung bình

ð/C ðối chứng

TT Thứ tự

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... vii

DANH MỤC BẢNG

STT Tên bảng Trang

2.1 Giá trị dinh dưỡng của một số sản phẩm 5

2.2 Diện tích, năng suất, sản lượng khoai tây thế giới từ 1998-2001 7

2.3 Diện tích, năng suất, sản lượng khoai tây Việt Nam giai ñoạn

1976 - 2002 10

2.4 Tình hình nhiễm bệnh virus của khoai tây KT2 23

2.5 ðánh giá khả năng sinh trưởng của giống KT2 24

2.6 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của giống KT2 24

4.1 Diện tích, năng suất, sản lượng khoai tây tỉnh Bắc Ninh giai ñoạn

2005-2009 35

4.2 Diện tích, năng suất, sản lượng khoai tây của huyện Quế Võ giai

ñoạn 2005-2009 37

4.3 Diện tích, năng suất, sản lượng khoai tây của huyện Quế Võ giai

ñoạn 2005-2009 38

4.4 Kết quả ñiều tra thành phần sâu, bệnh hại khoai tây vụ ñông năm

2009-2010 tại Quế Võ, Bắc Ninh 39

4.5 ðiều tra mức ñộ nhiễm sâu, bệnh hại trên khoai tây vụ ñông năm

2009 40

4.6 Tỷ lệ mọc và thời gian sinh trưởng chính của cây khoai tây KT2

trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 42

4.7 Một số chỉ tiêu sinh trưởng của khoai tây KT2 trồng từ củ giống

siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt. 43

4.8 Diện tích lá trung bình/khóm, chỉ số diện tích lá của khoai tây

KT2 trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện

trồng trọt 45

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ........... viii

4.9 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của khoai tây KT2

trồng từ củ siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 47

4.10 Mức ñộ nhiễm bệnh của khoai tây KT2 trồng từ củ giống siêu

nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 50

4.11 Mức ñộ sâu hại của khoai tây KT2 trồng từ củ giống siêu nguyên

chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 52

4.12 Ảnh hưởng của biện pháp thanh lọc ñồng ruộng ñến mức ñộ

nhiễm bệnh của khoai tây KT2 trồng từ củ giống nguyên chủng

trong vùng cách ly và vùng sản xuất 56

4.13 Kết quả kiểm tra bệnh virus trên củ khoai tây KT2 bằng phương

pháp Test ELISA 60

4.14 Một số chỉ tiêu về tỷ lệ mọc và thời gian sinh trưởng của khoai tây

KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng khi sử lý Trichoderma viride 62

4.15 Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của khoai tây KT2

trồng từ củ giống siêu nguyên chủng trong các ñiều kiện trồng trọt 63

4.16 Ảnh hưởng của nấm ñối kháng Trichoderma viride ñến bệnh lở cổ

rễ trên giống khoai tây KT2 trồng từ củ siêu nguyên chủng trong

nhà màn và vùng cách ly 65