Nghiên Cứu Một Số Đặc Điểm Sinh Học Sinh Thái Và Thử Nghiệm Một Số Biện Pháp Phòng Trừ Một Số Loài Sâu Hại Chính Trên Cây Keo Tai Tượng Tại Huyện Yên Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

TRẦN BÁ THĂNG

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC,

SINH THÁI VÀ THỬ NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP

PHÒNG TRỪ MỘT SỐ LOÀI SÂU HẠI CHÍNH TRÊN

CÂY KEO TAI TƢỢNG TẠI HUYỆN YÊN BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

MÃ NGÀNH: 8620211

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. LÊ VĂN BÌNH

PGS.TS. LÊ BẢO THANH

Hà Nội, 2019

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc

lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn

gốc rõ ràng và đƣợc trích dẫn đầy đủ theo quy định.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội động khoa học.

N n t n n m

Ngƣời cam đoan

Trần Bá Thăng

ii

LỜI CẢM ƠN

Quá trình học tập và thực hiện luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ khoa học

Lâm nghiệp, chuyên ngành Quản lý bảo vệ rừng tại Trƣờng Đại học Lâm

nghiệp, tôi luôn nhận đƣợc sự ủng hộ và giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô

giáo, gia đình và đồng nghiệp, Lãnh đạo Chi cục Kiểm Lâm tỉnh Yên Bái.

Nhân dịp này cho tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các cơ

quan, tổ chức và cá nhân:

an giám hiệu, ph ng Đào tạo sau đại học và các thầy cô giáo Trƣờng

Đại học Lâm nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành khoá đào tạo;

TS. Lê Văn ình, giáo viên hƣớng dẫn khoa học đã định hƣớng và tạo

mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn;

PGS.TS Lê Bảo Thanh, giáo viên hƣớng dẫn giám định mẫu sâu hại chính;

Lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm, Hạt Kiểm lâm huyện Yên Bình, chính

quyền địa phƣơng các xã đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi thực hiện điều

tra ngoại nghiệp;

Do còn nhiều hạn chế về thời gian, nhân lực, tài chính và điều kiện

nghiên cứu nên chắc chắn luận văn c n nhiều thiếu sót. Tôi mong muốn nhận

đƣợc những đóng góp ý kiến quý báu của các thầy cô giáo, các nhà khoa học

và đồng nghiệp.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

N n t n n m

Học viên

Trần Bá Thăng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................ ii

MỤC LỤC ....................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................ vi

DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................. ix

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 3

1.1. Tổng quan về sâu hại Keo tai tƣợng ở trên thế giới .............................. 3

1.1.1. Thành phần loài sâu hại................................................................. 3

. . . Đặc đ ểm sinh học, sinh thái .......................................................... 6

1.1.3. Biện pháp phòng trừ....................................................................... 8

1.2. Tổng quan về sâu hại Keo tai tƣợng ở trong nƣớc ................................ 9

1.2.1. Thành phần loài sâu hại................................................................. 9

. . . Đặc đ ểm sinh học, sinh thái ........................................................ 10

1.2.3. Biện pháp phòng trừ..................................................................... 13

Chƣơng 2. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 15

2.1. Điều kiện tự nhiên huyện Yên Bình................................................... 15

2.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................... 15

. . . Đặc đ ểm tự nhiên ....................................................................... 17

. .3. Đặc đ ểm tài nguyên..................................................................... 19

2.2. Đặc điểm Kinh tế - Xã hội huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ................. 20

2.2.1. Dân số, dân t c ............................................................................ 20

2.2.2. Lao đ ng ...................................................................................... 22

. .3. V n o xã i ............................................................................. 22

iv

2.2.4. Cơ sở hạ tầng............................................................................... 22

Chƣơng 3. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 23

3.1. Mục tiêu nghiên cứu........................................................................... 23

3.1.1. Mục tiêu tổng quát ....................................................................... 23

3.1.2. Mục tiêu cụ thể............................................................................. 23

3.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu....................................................... 23

3.3. Nội dung nghiên cứu .......................................................................... 23

3.3. . Đ ều tra thành phần loài sâu hại trên cây Keo tai tượng tại huyện

Yên Bình, tỉnh Yên Bái. .......................................................................... 23

3.3.2. Nghiên cứu m t số đặc đ ểm sinh học và sinh thái của m t số loài

sâu hại chính trên cây Keo tai tượng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái .. 23

3.3.3. Nghiên cứu thử nghiệm m t số biện pháp phòng trừ m t số loài sâu

hại chính trên cây Keo tai tượng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ........ 24

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................... 24

3.4.1. Phương pháp kế thừa ................................................................... 24

3.4.2. Phương p p đ ều tra................................................................... 24

3.4.3. Phươn p p đ ều tra thành phần m t số loài sâu hại chính trên

cây Keo tai tượng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. .............................. 24

3.4.4. Phương pháp nghiên cứu m t số đặc đ ểm sinh học, sinh thái của

m t số loài sâu hại chính Keo tai tượng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái29

3.4.5. Phương pháp nghiên cứu m t số biện pháp phòng trừ m t số loài

sâu hại chính Keo tai tượng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái................ 31

Chƣơng 4. KÊT QUẢ NGHIÊN CỨU....................................................... 36

4.1. Điều tra thành phần loài sâu hại Keo tai tƣợng tại huyện Yên Bình, tỉnh

Yên Bái..................................................................................................... 36

4.1.1. Kết quả đ ều thành phần loài sâu hại Keo tai tượng tại Yên Bình 36

4.1.2. Kết quả đ ều tra tỷ lệ bị hại và mức đ sâu hại Keo tai tượng

tại Yên Bình ............................................................................... 45

v

4.2. Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học, sinh thái của loài sâu hại chính

Keo tai tƣợng tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ....................................... 47

4. . . Đặc đ ểm sinh học của Mọt hại thân Keo tai tượng...................... 47

4.2.2. Nghiên cứu m t số đặc đ ểm sinh thái của loài Mọt hại thân ....... 54

4.3. Nghiên cứu các biện pháp phòng trừ loài sâu hại chính Keo tai tƣợng 58

4.3.1. Kết quả thử nghiệm biện pháp lâm sinh phòng trừ Mọt hại thân

Keo tai tượng ......................................................................................... 58

4.3.2. Kết quả thử nghiệm hiệu lực biện pháp sinh học và hóa học phòng

trừ Mọt hại thân ở trong phòng thí nghiệm ............................................ 59

4.3.3. Kết quả thủ nghiệm hiệu lực biện pháp sinh học và hóa học phòng

trừ Mọt hại thân Keo tai tượng ở ngoài hiện trường .............................. 62

KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ....................................................... 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................ 68

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Nguyên nghĩa

SNN-KH Sở Nông nghiệp - Kế Hoạch

BC-SNN-KL

Báo cáo - Sở Nông nghiệp và phát triển nông

thôn- Kiểm lâm

PGS. TS Phó Giáo sƣ. Tiến sỹ

TS Tiến sỹ

UBND- NLN Uỷ ban nhân dân - Nông Lâm Nghiệp

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

P% Tỷ lệ cây sâu bị hại

n Số cây bị hại

N Tổng số cây điều tra

R Chỉ số bị hại bình quân

ni Là số cây bị hại với chỉ số bị sâu hại i

vi Trị số của cấp bị sâu hại thứ i

SD Độ lệch chuẩn

E Hiệu quả tính bằng phần trăm

Ta Số sâu sống ở công thức xử lý

Ca Số sâu sống ở công thức đối chứng

IPM Biện pháp phòng trừ tổng hợp

NV Thôn Ngòi Vồ

KG Thôn Khuân Giỏ

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Hiện trạng các loại đất và rừng huyện Yên Bình .......................... 19

Bảng 4.1. Thành phần loài sâu hại Keo tai tƣợng tại huyện Yên Bình .......... 36

Bảng 4.2. Tỷ lệ bị hại và chỉ số bị hại bình quân do các loài sâu hại Keo tai

tƣợng tại thôn Ngòi Vồ và thôn Khuân Giỏ.................................................. 45

Bảng 4.3. Thời gian hoàn thành v ng đời của loài Mọt hại thân Keo tai tƣợng..49

Bảng 4.4. Lịch phát sinh của Mọt hại thân Keo tai tƣợng ............................. 52

Bảng 4.5. Loài Mọt hại thân theo tuổi Keo tai tƣợng.................................... 54

Bảng 4.6. Loài thiên địch bắt mồi và ký sinh loài Mọt hại thân ................... 55

Bảng 4.7. Kết quả phòng trừ loài Mọt hại thân hại thân Keo tai tƣợng bằng

biện pháp lâm sinh ....................................................................................... 58

Bảng 4.8. Hiệu lực phòng trừ Mọt hại thân Keo tai tƣợng băng chế phẩm sinh

học ở trong phòng thí nghiệm....................................................................... 59

Bảng 4.9. Hiệu lực phòng trừ Mọt hại thân Keo tai tƣợng bằng thuốc hóa học

ở trong phòng thí nghiệm ............................................................................. 61

Bảng 4.10. Hiệu lực phòng trừ Mọt hại thân Keo tai tƣợng bằng chế phẩm

sinh học........................................................................................................ 62

Bảng 4.11. Hiệu lực phòng trừ Mọt hại thân Keo tai tƣợng bằng thuốc hóa học

ở ngoài hiện trƣờng ...................................................................................... 64