Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ của Hội chứng rối loạn sinh sản, hô hấp ở lợn tại một số huyện trên địa bàn tỉnh Bắc Giang và đánh giá hiệu lực của vắc xin trong phòng bệnh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TẠ VĂN CÔN

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ

CỦA HỘI CHỨNG RỐI LOẠN SINH SẢN,

HÔ HẤP Ở LỢN TẠI MỘT SỐ HUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH BẮC GIANG VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU LỰC

CỦA VẮC XIN TRONG PHÒNG BỆNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Thái Nguyên, năm 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

TẠ VĂN CÔN

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ

CỦA HỘI CHỨNG RỐI LOẠN SINH SẢN,

HÔ HẤP Ở LỢN TẠI MỘT SỐ HUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH BẮC GIANG VÀ ĐÁNH GIÁ HIỆU LỰC

CỦA VẮC XIN TRONG PHÒNG BỆNH

Chuyên ngành: Thú y

Mã số: 60 64 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Quốc Tuấn

Thái Nguyên - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả điều tra, nghiên cứu trong luận

văn này là hoàn toàn trung thực, chính xác và chưa hề sử dụng để bảo vệ một

học vị nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn.

Tôi cam đoan các thông tin trích dẫn trong bài luận văn đều được ghi rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017

Tác giả

Tạ Văn Côn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn, với sự

nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của

nhiều cá nhân và tập thể. Nhân dịp hoàn thành luận văn tốt nghiệp khóa học,

cho phép tôi được chân thành cảm ơn tới:

Thầy hướng dẫn khoa học đã trực tiếp chỉ bảo tôi hết sức tận tình trong suốt

quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.

Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo - Sau Đại học, Ban chủ nhiệm khoa và

các thầy cô giáo Khoa Chăn nuôi và Thú y - Trường Đại học Nông lâm - Đại học

Thái Nguyên đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập.

Trân trọng cảm ơn Lãnh đạo và các chuyên viên Trung tâm Chẩn đoán thú y

quốc gia, Lãnh đạo và các chuyên viên thuộc Chi cục Chăn nuôi & thú y tỉnh Bắc

Giang, Trạm Chăn nuôi và thú y các huyện, thành phố và các hộ chăn nuôi trên địa

bàn các huyện mà tôi đã tham gia, nghiên cứu để thực hiện đề tài.

Cuối cùng Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc về sự ủng hộ, động viên, giúp đỡ

của gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và

hoàn thành tốt luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017

Tác giả

Tạ Văn Côn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii

MỤC LỤC........................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC HÌNH.............................................................................. viii

DANH MỤC CÁC HÌNH.............................................................................. viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Đặt vấn đề ........................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học của đề tài .............................................................. 3

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 4

1.1. Khái niệm bệnh và tên gọi ............................................................. 4

1.1.1. Khái niệm............................................................................... 4

1.1.2 Tên gọi .................................................................................... 4

1.2. Tình hình dịch bệnh ....................................................................... 5

1.2.1. Tình hình dịch bệnh trên thế giới ............................................ 5

1.2.2. Tình hình dịch bệnh tại Việt Nam ........................................... 7

1.3. Căn bệnh........................................................................................ 9

1.4. Truyền nhiễm học ........................................................................ 12

1.4.1. Động vật cảm nhiễm............................................................. 12

1.4.2. Động vật môi giới mang và truyền vi rút PRRS..................... 13

1.4.3. Chất chứa mầm bệnh ............................................................ 13

1.4.4. Đường truyền lây.................................................................. 14

1.4.5. Điều kiện lây lan................................................................... 16

1.5. Cơ chế sinh bệnh ......................................................................... 16

1.6. Triệu chứng, bệnh tích ................................................................. 18

1.7. Đáp ứng của vật chủ đối với PRRSV............................................ 21

iv

1.7.1. Đặc trưng đáp ứng miễn dịch dịch thể với PRRS................... 21

1.7.2. Đặc trưng đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào của PRRS... 22

1.8. Chẩn đoán.................................................................................... 22

1.9. Phòng bệnh .................................................................................. 23

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................................... 27

2.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................. 27

2.3. Địa điểm nghiên cứu .................................................................... 27

2.4. Nội dung nghiên cứu.................................................................... 27

2.4.1. Tình hình mắc PRRS ở lợn trên địa bàn tỉnh Bắc Giang từ

năm 2014 đến 2016 ........................................................................ 27

2.4.2. Một số thông số dịch tễ của bệnh: Tỷ lệ mắc, tỷ lệ chết và tỷ lệ tử vong .. 27

2.4.3. Triệu chứng của lợn mắc bệnh Tai xanh................................ 27

2.4.4. Xác định một số yếu tố nguy cơ làm phát tán lây lan, ảnh

hưởng đến tình hình dịch PRRS tại một số huyện trên địa bàn tỉnh

Bắc Giang. ..................................................................................... 27

2.4.5. Xác định sự lưu hành vi rút PRRS gây bệnh.......................... 27

2.4.6. Đánh giá hiệu lực của vắc xin BSL.PS 100 do Singgapo sản xuất..... 27

2.5. Nguyên liệu nghiên cứu ............................................................... 27

2.6. Phương pháp nghiên cứu.............................................................. 28

2.6.1. Phương pháp điều tra thu thập thông tin ................................ 28

2.6.2. Phương pháp nghiên cứu bệnh chứng.................................... 29

2.6.3. Phương pháp đánh giá hiệu lực vắc xin BSL.PS 100 do

Singgapo sản xuất .......................................................................... 30

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................... 35

3.1. Diễn biến tình hình dịch PRRS những năm qua ............................ 35

3.1.1. Diễn biến tình hình dịch Tai xanh năm 2014 ......................... 35

3.1.2. Diễn biến tình hình dịch Tai xanh năm 2015 ......................... 37

v

3.1.3. Diễn biến tình hình dịch Tai xanh năm 2016 ......................... 38

3.1.4. Tổng hợp về tình hình dịch Tai xanh của các năm 2014 - 2016 ........ 40

3.1.5. Tỷ lệ mắc PRRS theo mùa vụ từ năm 2014 - 2016 ................ 44

3.2. Kết quả xác định một số thông số dịch tễ ..................................... 45

3.2.1. Tỷ lệ lợn mắc và tỷ lệ chết do bệnh Tai xanh ........................ 45

3.2.2. Tỷ lệ tử vong của lợn theo các lứa tuổi ................................. 49

3.3. Khảo sát triệu chứng của lợn mắc bệnh tai xanh ........................... 51

3.3.1. Triệu chứng của lợn thịt mắc bệnh tai xanh........................... 51

3.3.2.Triệu chứng của lợn nái mắc bệnh ......................................... 52

3.3.3. Triệu chứng của Lợn con theo mẹ mắc bệnh ......................... 54

3.3.4. Triệu chứng của Lợn đực giống mắc bệnh............................. 55

3.4. Kết quả xác định một số nguy cơ phát sinh và lây lan dịch bệnh... 55

3.5. Kết quả phân lập vi rút PRRS từ mẫu bệnh phẩm lợn nghi mắc

bệnh Tai xanh tại tỉnh Bắc Giang ........................................................ 59

3.6. Kết quả đánh giá hiệu lực vắc xin BSL-PS 100 của Singapo do

công ty Thịnh Á cung ứng .................................................................. 59

3.6.1. Quan sát các triệu chứng lâm sàng của lợn thí nghiệm .......... 60

3.6.2. Kết quả kiểm tra nhiệt độ cơ thể của lợn thí nghiệm sau công

cường độc........................................................................................ 61

3.6.3. Kết quả kiểm tra biến động số lượng bạch cầu trong máu

của lợn thí nghiệm ........................................................................ 65

3.6.4. Kết quả kiểm tra kháng thể bằng phương pháp ELISA trong

huyết thanh của lợn thí nghiệm....................................................... 69

3.7. Đề xuất biện pháp phòng, chống dịch PRRS ................................ 70

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 72

1. Kết luận.......................................................................................... 72

2. Đề nghị........................................................................................... 73

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 74

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Tên Viết tắt Tên đầy đủ

Cs : Cộng sự

ĐTB : Đại thực bào

ĐP : Địa phương

OIE : Office International des Epizooties ( Tổ chức bảo vệ sức

khỏe động vật thế giới)

PRC : Polymerase Chain Reaction

PRRS : Porcine Reproductive and Resiratory Syndrome

PRRSV : Porcine Reproductive and Resiratory Syndrome Vi rút

RNA : Ribonucleic Acid

RT-PCR : Reverse Transcription - Polymerase Chanin Reaction