Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ bệnh phù đầu ở lợn sau cai sữa trên địa bàn tỉnh Thái Bình và chế tạo thử nghiệm auto - vaccine phòng bệnh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

------------------------

TRẦN THỊ HUỆ

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH PHÙ ĐẦU

Ở LỢN SAU CAI SỮA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI BÌNH VÀ

CHẾ TẠO THỬ NGHIỆM AUTO - VACCINE PHÒNG BỆNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

------------------------

TRẦN THỊ HUỆ

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ BỆNH PHÙ ĐẦU

Ở LỢN SAU CAI SỮA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI BÌNH VÀ

CHẾ TẠO THỬ NGHIỆM AUTO - VACCINE PHÒNG BỆNH

CHUYÊN NGÀNH: THÚ Y

Mã Số: 60. 62. 50

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Xuân Bình

Thái Nguyên- 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ.

Tác giả

Trần Thị Huệ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt 2 năm học tập, với nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự

giúp đỡ, hướng dẫn tận tình của nhiều cá nhân và tập thể, đến nay luận văn

của tôi đã hoàn thành. Nhân dịp này, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn và

cảm ơn chân thành tới thầy giáo hướng dẫn TS. Đặng Xuân Bình đã tận tình

chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành

luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới cán bộ, công nhân viên Bộ môn

Công nghệ vi sinh – Viện Khoa học và sự sống - Đại học Thái Nguyên, Ban chủ

nhiệm Khoa Sau Đại học – Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã giúp đỡ

tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.

Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Chi cục Thú y tỉnh Thái Bình,

cán bộ trạm thú y và các trang trại, gia trại chăn nuôi lợn tại các huyện Hưng

Hà, Kiến Xương,Thái Thụy tỉnh Thái Bình đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện đề tài.

Trong quá trình thực hiện đề tài tôi cũng nhận được sự quan tâm, động

viên sâu sắc của gia đình bạn bè và đồng nghiệp.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành trước mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Bình, tháng 9 năm 2011

Tác giả

Trần Thị Huệ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................ii

MỤC LỤC ...................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ..........................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ..........................................................................viii

MỞ ĐẦ U................................................................................................................1

1. Đặt vấn đề ...........................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn..............................................................................2

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ...................................................................3

1.1. Đặc điểm bệnh phù đầu lợn ..............................................................................3

1.2. Vai trò của vi khuẩn E. coli trong bệnh phù đầu lợn..........................................4

1.2.1. Đặc điểm sinh học của vi khuẩn E. coli..........................................................4

1.2.2. Đặc tính gây bệnh của vi khuẩn E. coli ..........................................................8

1.2.3. Biện pháp phòng trị bệnh phù đầu lợn..........................................................15

1.3. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước......................................................16

1.3.1. Tình hình nghiên cứu ở trong nước ..............................................................16

1.3.2. Tình hình nghiên cứu ở nước ngoài..............................................................19

Chƣơng 2: NỘ I DUNG VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁ P NGHIÊN CƢ́ U......22

2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ..................................................22

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................22

2.1.2. Địa điểm nghiên cứu....................................................................................22

2.1.3. Thời gian nghiên cứu ...................................................................................22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

2.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................22

2.2.1. Điều tra một số đặc điểm dịch tễ bệnh phù đầu lợn trên địa bàn tỉnh Thái Bình ..22

2.2.2. Phân lập vi khuẩn E. coli từ những lợn mắc bệnh phù đầu ...........................22

2.2.3. Chế tạo auto - vaccine phòng bệnh phù đầu lợn ...........................................23

2.3. Vật liệu nghiên cứu.........................................................................................23

2.4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................23

2.4.1. Phương pháp nghiên cứu dịch tễ ..................................................................23

2.4.2. Thu thập mẫu và phân lập vi khuẩn..............................................................25

2.4.3. Xác địnhserotype kháng nguyên O của các chủng vi khuẩn phân lập đư.......... ợc 27

2.4.4. Phương pháp xác định các yếu tố gây bệnh của các chủng vi khuẩn E.

coli phân lập được .......................................................................................28

2.4.5. Kiểm tra độc lực của các chủng vi khuẩn phân lập trên chuột bạch..............31

2.4.6. Xác định khả năng mẫn cảm với kháng sinh của các chủng vi khuẩn phân

lập được ......................................................................................................32

2.4.7. Chế tạo auto - vaccine..................................................................................32

2.4.8. Phương pháp tiêm phòng: ............................................................................35

2.4.9. Phương pháp xử lý số liệu............................................................................35

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CƢ́ U VÀ THẢO LUẬ N ................................36

3.1. Điều tra một số đặc điểm dịch tễ bệnh phù đầu lợ n nuôi trên địa bàn tỉnh

Thái Bình ....................................................................................................36

3.1.1. Tình hình bệnh phù đầu lợn trong các năm 2008, 2009, 2010 ......................36

3.1.2. Tình hình bệnh phù đầu theo địa điểm .........................................................37

3.1.3. Điều tra tình hình lợn chết do mắc bệnh phù đầu .........................................41

3.1.4. Điều tra tình hình lợn mắc bệnh phù đầu theo mùa ......................................44

3.1.5. Điều tra tình hình lợn mắc bệnh phù đầu theo lứa tuổi .................................46

3.2. Phân lập vi khuẩn E. coli từ mẫu bệnh phẩm lợn mắc bệnh phù đầu ...............48

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

3.3. Giám định một số đặc tính sinh vật, hóa học của chủng vi khuẩn E. coli

phân lập được..............................................................................................50

3.4. Xác định một số serotype kháng nguyên O của các chủng phân lập ................51

3.5. Xác định yếu tố bám dính của chủng vi khuẩn E. coli phân lập được..............53

3.6. Xác định khả năng gây dung huyết của chủng vi khuẩn E. coli phân lập được ....54

3.7. Xác định khả năng sản sinh độc tố đường ruột của các chủng vi khuẩn E.

coli phân lập được .......................................................................................55

3.8. Xác định độc lực của chủng vi khuẩn phân lập ...............................................57

3.9. Kết quả thử tính mẫn cảm với kháng sinh và hóa dược của vi khuẩn E. coli

phân lập được..............................................................................................58

3.10. Chế tạo và kiểm nghiệm auto - vaccine phòng bệnh phù đầu lợn ..................61

3.10.1. Bồi dưỡng kháng nguyên phục vụ chế auto - vaccine.................................61

3.10.2. Kiểm tra đánh giá chất lượng auto - vaccine trong phòng thí nghiệm.........62

3.11. Thử nghiệm an toàn auto - vaccine trên lợn thí nghiệm.................................63

3.12. Khảo sát đáp ứng miễn dịch của lợn thí nghiệm sử dụng auto - vaccine ........64

3.13. Thử nghiệm khả năng bảo hộ lợn thí nghiệm của auto - vaccine với chủng

E. coli phân lập............................................................................................65

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ..................................................................................67

1. Kết luận.............................................................................................................67

2. Đề nghị..............................................................................................................68

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN...69

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................70

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Cs : Cộng sự

CFU : Colony Forming Unit

ĐC : Đối chứng

E. : Escherichia

EDP : Edema Disease Principle

ETEC : Enterotoxigenic E. coli

BHI : Brain Heart Infusion broth

P : Độ tin cậy

PCR : Polymerase Chain Reaction

LT : Heat Labile toxins

N : Dung lượng mẫu

KHT : Kháng huyết thanh

RR : Relative Risk

PBS : Phosphate Buffered Saline

ST : Heat Stable toxins

Stx : Shiga toxin

TN : Thí nghiệm

VT : Verotoxin

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 3.1. Tình hình bệnh phù đầu lợn trong các năm 2008, 2009, 2010 ................36

Bảng 3.2. Kết quả điều tra tình hình lợn mắc bệnh phù đầu tại 3 huyện thuộc

tỉnh Thái Bình năm 2010........................................................................38

Bảng 3.3. So sánh nguy cơ mắc phù đầu lợn giữa các huyện tại tỉnh Thái Bình..............40

Bảng 3.4. Kết quả điều tra tình hình lợn chết do mắc bệnh phù đầu .......................41

Bảng 3.5. So sánh nguy cơ chết ở lợn mắc bệnh phù đầu sau cai sữa giữa các huyện...43

Bảng 3.6. Kết quả điều tra tình hình lợn mắc bệnh phù đầu theo mùa ....................44

Bảng 3.7. Kết quả điều tra tình hình lợn mắc bệnh phù đầu theo lứa tuổi...............46

Bảng 3.8. Kết quả phân lập vi khuẩn từ bệnh phẩm lợn mắc bệnh phù đầu sau cai sữa...48

Bảng 3.9. Kết quả giám định đặc tính sinh hóa của các chủng vi khuẩn E. coli

phân lập được.........................................................................................50

Bảng 3.10. Kết quả xác định serotype kháng nguyên O của vi khuẩn E. coli

phân lập được.........................................................................................52

Bảng 3.11. Kết quả xác định yếu tố bám dính của các chủng vi khuẩn E. coli

phân lập được.........................................................................................53

Bảng 3.12. Kết quả xác định khả năng gây dung huyết của các chủng vi khuẩn

E. coli phân lập được..............................................................................54

Bảng 3.13. Kết quả xác định khả năng sản sinh độc tố của chủng vi khuẩn E.

coli phân lập được ..................................................................................56

Bảng 3.14. Kết quả thử độc lực của các chủng vi khuẩn E. coli phân lập...............57

Bảng 3.15. Kết quả thử tính mẫn cảm với kháng sinh và hóa dược của vi khuẩn

E. coli phân lập được..............................................................................59

Bảng 3.16. Kết quả bồi dưỡng kháng nguyên E. coli chế tạo auto - vaccine tại Thái Bình.....61

Bảng 3.17. Kết quả kiểm nghiệm chất lượng auto - vaccine trong phòng thí nghiệm ...62

Bảng 3.18. Kết quả thử an toàn auto - vaccine ở lợn thí nghiệm ............................63

Bảng 3.19. Kết quả khảo sát hiệu giá kháng thể ở lợn thí nghiệm sau khi tiêm

auto – vaccine ........................................................................................64

Bảng 3.20. Kết quả bảo hộ lợn thí nghiệm bằng auto – vaccine .............................65