Nghiên cứu một số chỉ tiêu chất lượng môi trường nước sông Cầu đoạn chảy qua Thành phố Thái Nguyên và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÂM QUỐC ANH

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ CHỈ TIÊU CHẤT

LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG CẦU

ĐOẠN CHẢY QUA THÀNH PHỐ THÁI

NGUYÊN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP GIẢM

THIỂU Ô NHIỄM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Thái Nguyên – Năm 2015

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÂM QUỐC ANH

NGHIÊN CỨU MỘT SỐ CHỈ TIÊU CHẤT

LƯỢNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC SÔNG CẦU

ĐOẠN CHẢY QUA THÀNH PHỐ THÁI

NGUYÊN VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP GIẢM

THIỂU Ô NHIỄM

Chuyên ngành: Khoa học môi trƣờng

Mã số: 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Ngọc Nông

Thái Nguyên – Năm 2015

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực

sự của cá nhân tôi, đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu

khảo sát và phân tích từ thực tiễn dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS

Nguyễn Ngọc Nông.

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu đƣợc trình bày

trong luận văn này đều là số liệu chính xác. Các kết quả phân tích là hoàn

toàn chính xác và đều đƣợc thực hiện tại Trung tâm Quan trắc và công nghiệ

môi trƣờng – Sở Tài nguyên Môi trƣờng tỉnh Thái Nguyên. Nếu có gì sai em

xin hoàn toàn chịu trách nhiệm./.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Học viên

Lâm Quốc Anh

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự đồng ý của Ban giám hiệu trƣờng Đại học Nông Lâm Thái

Nguyên, khoa Sau đại học và thầy giáo hƣớng dẫn khoa học PGS.TS. Nguyễn

Ngọc Nông, tôi tiến hành thực hiện đề tài: :“Nghiên cứu một số chỉ tiêu chất

lượng môi trường nước sông Cầu đoạn chảy qua Thành phố Thái Nguyên

và đề xuất giải pháp giảm thiểu ô nhiễm ”.

Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Ngọc Nông - thầy

giáo hƣớng dẫn khoa học cùng toàn thể các thầy cô, cán bộ khoa Tài Nguyên

và Môi trƣờng, khoa Sau đại học, trƣờng Đại học Nông lâm – Đại học Thái

Nguyên.

Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và cán bộ Trung tâm quan trắc và

công nghệ môi trƣờng, Chi cục bảo vệ môi trƣờng; các bạn bè đồng nghiệp và

những ngƣời thân trong gia đình đã động viên khuyến khích và giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình học tập cũng nhƣ hoàn thành luận văn.

Do thời gian có hạn, năng lực còn hạn chế nên bản luận văn không thể

tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp

của quý thầy cô và các bạn đồng nghiệp để bản luận văn của tôi đƣợc hoàn

thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Học viên

Lâm Quốc Anh

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát ...............................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................2

3. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................................3

3.1. Ý nghĩa khoa học .................................................................................................3

3.2. Ý nghĩa thực tiễn ..................................................................................................3

CHƢƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................4

1.1. Một số khái niệm cơ bản về môi trƣờng, ô nhiễm môi trƣờng ............................4

1.2. Các căn cứ pháp lý, căn cứ kỹ thuật .........................................................................8

1.2.1. Căn cứ pháp lý...................................................................................................8

1.2.2. Các căn cứ kỹ thuật .........................................................................................11

1.3. Tổng quan các vấn đề ô nhiễm nƣớc trên thế giới và việt nam ..................................12

1.3.1. Các nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nƣớc ....................................................12

1.3.2. Thực trạng ô nhiễm nƣớc trên thế giới............................................................16

1.3.3. Thực trạng ô nhiễm nƣớc ở Việt Nam ............................................................18

1.4. Các nguồn gây ô nhiễm chất lƣợng nƣớc sông cầu ..................................................22

1.4.1. Ngành công nghiệp sản xuất ở lƣu vực sông Cầu...........................................22

1.4.2. Ngành khai thác mỏ ........................................................................................24

1.4.3. Các làng nghề..................................................................................................24

1.4.4. Nƣớc thải sinh hoạt tại lƣu vực sông Cầu.......................................................25

1.4.5. Các hoạt động nông nghiệp.............................................................................26

CHƢƠNG 2. ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..27

2.1. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU...................................................27

2.1.1. Đối tƣợng nghiên cứu......................................................................................27

2.2.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................27

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2.2. THỜI GIAN VÀ ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU..................................................27

2.2.1. Thời gian nghiên cứu ......................................................................................27

2.2.2. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................................27

2.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ..............................................................................27

2.3.1. Điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội – môi trƣờng thành phố Thái Nguyên..27

2.3.2. Các nguồn gây ô nhiễm nƣớc sông Cầu..........................................................27

2.3.3 Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc sông Cầu đoạn chảy

qua thành phố Thái Nguyên ......................................................................................28

2.3.4. Đề xuất một số giải pháp giảm thiểu ô nhiễm chất lƣợng môi trƣờng

nƣớc tại sông Cầu đoạn Chảy qua thành phố Thái Nguyên......................................28

2.4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................28

2.4.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu tài liệu thứ cấp.................................................28

2.4.2. Phƣơng pháp kế thừa.......................................................................................28

2.4.3. Phƣơng pháp lấy mẫu......................................................................................29

2.4.4. Phƣơng pháp bảo quản và vận chuyển mẫu nƣớc...........................................30

2.4.5. Phƣơng pháp quan trắc....................................................................................30

2.4.6. Phƣơng pháp so sánh đánh giá........................................................................30

2.4.7. Phƣơng pháp xử lý số liệu...............................................................................30

CHƢƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................31

3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trƣờng của Thành phố

Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên................................................................................31

3.1.1. Vị trí địa lí .......................................................................................................31

3.1.2. Đặc điểm địa hình địa mạo..............................................................................32

3.1.3. Đặc điểm khí hậu ............................................................................................32

3.1.4. Đặc diểm thủy văn ..........................................................................................33

3.2. Đặc điểm, sợ lƣợc về sông Cầu..........................................................................34

3.2.1. Vị trí địa lí lƣu vực sông Cầu..........................................................................37

3.2.2. Các nguồn gây ô nhiễm sông Cầu...................................................................36

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

3.3. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng nƣớc sông Cầu đoạn chảy

qua thành phố Thái Nguyên ......................................................................................39

3.3.1. Thực trạng nguồn nƣớc sông Cầu đoạn chảy qua thành phố Thái

Nguyên năm 2014......................................................................................................39

3.3.2. Diễn biến chất lƣợng nƣớc sông cầu đoạn chảy qua TP

Thái Nguyên qua các năm.........................................................................................49

3.3.3. Đánh giá chất lƣợng nƣớc mặt sông Cầu đoạn chảy qua thành phố

Thái Nguyên theo thời gian...........................................................................................53

3.4. Nguyên nhân gây ảnh hƣởng đến chất lƣợng nƣớc mặt sông Cầu ....................59

3.4.1. Nguyên nhân trực tiếp.....................................................................................59

3.4.2. Nguyên nhân gián tiếp ....................................................................................65

3.5.Các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm nƣớc sông Cầu, đoạn chảy qua

thành phố Thái Nguyên.............................................................................................66

3.5.1. Giải pháp về tuyên truyền, giáo dục BVMT...................................................66

3.5.2. Giải pháp kiểm soát chặt chẽ các nguồn gây ô nhiễm môi trƣờng nƣớc

trên tuyến lƣu vực sông Cầu và đoạn chảy qua thành phố Thái Nguyên .................68

3.5.3. Giải pháp xử lý và yêu cầu bắt buộc xử lý các cơ sở gây ô nhiễm

môi trƣờng nƣớc sông Cầu đoạn chảy qua thành phố Thái Nguyên.........................69

3.5.4. Giải pháp công nghệ xử lý môi trƣờng nƣớc ..................................................71

3.5.5. Giải pháp tăng cƣờng năng lực cán bộ quản lý môi trƣờng

chuyên trách về BVMT nƣớc sông Cầu....................................................................73

3.5.6.Giải pháp phối hợp giữa các đơn vị có liên quan.............................................74

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................75

I. Kết luận..................................................................................................................75

II. Kiến nghị ..............................................................................................................76

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................76

viii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BOD5

BTNMT

BVMT

BVTV

DO

ĐTM

GDP

KT-XH

LVS

QCVN

QTMT

TCCP

TN&MT

TSS

TP

COD

PTN

Nhu cầu oxy hóa sinh học trong 05 ngày

Bộ Tài nguyên và Môi trƣờng

Bảo vệ môi trƣờng

Bảo vệ thực vật

Oxy hòa tan

Đánh giá tác động môi trƣờng

Tổng sản phẩm quốc nội

Kinh tế - xã hội

Lƣu vực sông

Quy chuẩn Việt Nam

Quan trắc môi trƣờng

Tiêu chuẩn cho phép

Tài nguyên và Môi trƣờng

Tổng chất rắn lơ lửng

Thành phố

Oxy hóa học

Phòng Thí nghiệm

ix

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Thống kê tài nguyên nƣớc trên thế giới........................................................ 16

Bảng 2.1. Vị trí và tọa độ lấy mẫu .................................................................................. 29

Bảng 2.2. Phƣơng pháp bảo quản và vận chuyển mẫu nƣớc ....................................... 30

Bảng 3.1. Kết quả phân tích các chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu

tại điểm Cầu Gia Bẩy........................................................................................................ 40

Bảng 3.2. Kết quả phân tích các chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu

tại điểm Đập Thác Huống năm 2014 ............................................................................. 40

Bảng 3.3. Kết quả phân tích các chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu

tại điểm Suối Xƣơng Rồng năm 2014 ........................................................................... 41

Bảng 3.4. Kết quả phân tích các chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu

tại điểm Suối Cam Giá năm 2014 .................................................................................. 42

Bảng 3.5. Kết quả phân tích các chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu

tại điểm Suối Phƣợng Hoàng năm 2014........................................................................ 42

Bảng 3.6. Bảng giá trị trung bình kết quả quan trắc tại các điểm trên sông Cầu ...... 43

Bảng 3.7. Kết quả quan trắc chỉ tiêu chất lƣợng nƣớc sông Cầu theo thời gian ....... 53

Bảng 3.8. Lƣu lƣợng nƣớc thải các cơ sở công nghiệp trên khu vực nghiên cứu..... 60

Bảng 3.9. Các cơ sở gây ô nhiễm môi trƣờng theo TT 04/2012/BTNMT................. 69