Nghiên cứu môi trường nhân nhanh và khảo sát một số yếu tố môi trường; thời gian để héo nguyên liệu đến hàm lượng tinh dầu cây hùng chanh Plectranthus Amboinicus (LOUR.) Spreng in vitro

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƢỞNG SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CẤP TRƢỜNG

“NGHIÊN CỨU MÔI TRƢỜNG NHÂN NHANH VÀ KHẢO SÁT

MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƢỜNG; THỜI GIAN ĐỂ HÉO NGUYÊN

LIỆU ĐẾN HÀM LƢỢNG TINH DẦU CÂY HÚNG CHANH

PLECTRANTHUS AMBOINICUS (LOUR.) SPRENG. IN VITRO”

Mã số đề tài:

Thuộc nhóm ngành khoa học: Công nghệ Sinh học

TP. HCM, 3/2015

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƢỞNG SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CẤP TRƢỜNG

“NGHIÊN CỨU MÔI TRƢỜNG NHÂN NHANH VÀ KHẢO SÁT

MỘT SỐ YẾU TỐ MÔI TRƢỜNG; THỜI GIAN ĐỂ HÉO NGUYÊN

LIỆU ĐẾN HÀM LƢỢNG TINH DẦU CÂY HÚNG CHANH

PLECTRANTHUS AMBOINICUS (LOUR.) SPRENG. IN VITRO”

Mã số đề tài :

Thuộc nhóm ngành khoa học: Công nghệ Sinh học Nông nghiệp

Nhóm sinh viên thực hiện: Lê Văn Vinh Nam/nữ: Nam

Đồng Văn Trọng Nam/nữ: Nam

Trần Đình Thiện Nam/nữ: Nam

Nguyễn Thị Ngọc Hạnh Nam/nữ: Nữ

Nguyễn Nhƣ Ngọc Nam/nữ: Nữ

Dân tộc: Kinh

Lớp: DH11NN01 Năm thứ: 4/Số năm đào tạo: 4

Ngành học: Công nghệ Sinh học

Ngƣời hƣớng dẫn: ThS. Nguyễn Trần Đông Phƣơng

TP. HCM, 3/2015

i

LỜI CẢM ƠN

Xin trân trọng cảm ơn trƣờng Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, ban Chủ nhiệm

khoa Công nghệ Sinh học đã tạo điều kiện cho chúng tôi tiếp thu một cách tốt nhất,

giúp chúng tôi có một môi trƣờng học tập và rèn luyện.

Xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các thầy cô đã giảng dạy chúng tôi trong suốt thời

gian qua, đã trang bị cho chúng tôi những kiến thức cần thiết giúp chúng tôi vững

bƣớc chân trong chặn đƣờng sau này.

Trân trọng cảm ơn cô Nguyễn Trần Đông Phƣơng là ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn và

truyền đạt cho chúng tôi những kiến thức quý báu để chúng tôi thực hiện tốt đề tài của

mình.

Trân trọng cám ơn thầy Nguyễn Minh Hoàng và các bạn phòng thí nghiệm Hóa –

Môi trƣờng đã tạo điều kiện giúp chúng tôi thực hiện tốt đề tài nghiên cứu này.

Xin cảm ơn tất cả bạn bè, các anh chị em học việc trong phòng thí nghiệm Công

nghệ Tế bào thực vật đã luôn bên cạnh chúng tôi động viên và giúp đỡ tôi trong suốt

thời gian học tập.

Xin cảm ơn bằng cả tấm lòng và tình cảm chân thành. Chúc tất cả điều hạnh phúc

và thành công.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 23 tháng 03 năm 2015

Nhóm sinh viên thực hiện

ii

MỤC LỤC

MỤC LỤC...................................................................................................................... ii

Danh mục hình.............................................................................................................v

Danh mục bảng...........................................................................................................vi

Danh mục viết tắt...................................................................................................... vii

ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................................1

Phần I TỔNG QUAN TÀI LIỆU...............................................................................3

1. Sơ lƣợc về họ Lamiaceae...................................................................................3

2. Sơ lƣợc về cây Húng chanh Plectranthus amboinicus (Lour.) Spreng. ............3

2.1. Vị trí phân loại ............................................................................................3

2.2. Nguồn gốc, phân bố ....................................................................................4

2.3. Đặc tính sinh học của cây Húng chanh .......................................................4

2.4. Đặc điểm sinh thái của cây Húng chanh .....................................................5

2.5. Kĩ thuật nhân giống.....................................................................................5

2.6. Thành phần và công dụng của cây Húng chanh..........................................7

3. Hợp chất thứ cấp ..............................................................................................10

3.1. Những yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình tổng hợp hợp chất thứ cấp..........11

3.2. Tinh dầu.....................................................................................................12

3.3. Một số phƣơng pháp chiết tinh dầu...........................................................13

4. Nghiên cứu trong và ngoài nƣớc:.....................................................................15

4.1. Nghiên cứu trong nƣớc..............................................................................15

4.2. Nghiên cứu ngoài nƣớc .............................................................................15

5. Nuôi cấy mô tế bào thực vật ............................................................................16

5.1. Khái niệm và ứng dụng .............................................................................16

5.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến nuôi cấy mô....................................................16

5.3. Các điều kiện ảnh hƣởng đến quá trình nuôi cấy......................................16

5.4. Vai trò của các chất điều hòa sinh trƣởng.................................................17

5.5. Than hoạt tính ...........................................................................................18

6. Phát sinh hình thái chồi bất định......................................................................19

Phần II VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................22

iii

1. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu khoa học ....................................22

1.1. Địa điểm:...................................................................................................22

1.2. Thời gian: ..................................................................................................22

2. Đối tƣợng nghiên cứu ......................................................................................22

3. Điều kiện nuôi cấy in vitro cây Húng chanh ...................................................22

3.1. Môi trƣờng nuôi cấy..................................................................................22

3.2. Điều kiện nuôi cấy ....................................................................................22

3.3. Hoá chất dùng trong nuôi cấy mô .............................................................22

4. Phƣơng pháp ....................................................................................................23

4.1. Ảnh hƣởng của nồng độ và thành phần chất điều hòa tăng trƣởng thực vật

lên sự tạo chồi in vitro từ chồi ngủ của cây Húng chanh ......................................23

4.2. Khảo sát một số yếu tố môi trƣờng ảnh hƣởng tới sự sinh trƣởng của chồi

in vitro cây Húng chanh ........................................................................................24

4.3. Khảo sát ảnh hƣởng của thời gian để héo nguyên liệu lên hàm lƣợng tinh

dầu Húng chanh.....................................................................................................27

5. ố tr th nghiệm ..............................................................................................29

Phần III KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN......................................................................31

1. Ảnh hƣởng của nồng độ và thành phần chất điều hòa tăng trƣởng thực vật lên

sự tạo chồi in vitro từ chồi ngủ của cây Húng chanh ................................................31

1.1. Môi trƣờng MS có bổ sung kết hợp IAA và BA.......................................31

1.2. Môi trƣờng MS có bổ sung kết hợp IAA và kinetin .................................32

2. Khảo sát một số yếu tố môi trƣờng ảnh hƣởng lên sự sinh trƣởng của chồi in

vitro từ đoạn chồi ngủ cây Húng chanh.....................................................................35

2.1. Ảnh hƣởng của nồng độ than hoạt tính lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro

từ đoạn chồi ngủ cây Húng chanh .........................................................................35

2.2. Ảnh hƣởng nồng độ khoáng đa lƣợng lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro

từ đoạn chồi ngủ cây Húng chanh .........................................................................37

2.3. Ảnh hƣởng của nồng độ đƣờng lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro từ

đoạn chồi ngủ cây Húng chanh .............................................................................41

3. Khảo sát ảnh hƣởng của thời gian để héo nguyên liệu lên hàm lƣợng tinh dầu

Húng chanh................................................................................................................44

Phần IV KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................47

1. Kết luận............................................................................................................47

2. Kiến nghị..........................................................................................................47

iv

Tài liệu tham khảo .....................................................................................................48

Phụ lục ..................................................................................................................... viii

v

DANH MỤC HÌNH

Hình I.1. Cây Húng chanh...............................................................................................4

Hình I.2. Hoa Húng chanh...............................................................................................5

Hình I.3. Đoạn cành Húng chanh già, có rễ ở các đốt.....................................................6

Hình I.4. Hai thành phần chính của tinh dầu Húng chanh ..............................................8

Hình I.5. Một số dƣợc phẩm đƣợc điều chế từ cây Húng chanh...................................10

Hình II.1. Quy trình ly trích tinh dầu.............................................................................28

Hình II.2. Bộ chƣng cất tinh dầu bằng phƣơng pháp lôi cuốn hơi nƣớc.......................29

Hình III.1. Ảnh hƣởng của nồng độ BA kết hợp IAA trong quá trình tạo chồi từ đoạn

chồi ngủ của cây Húng chanh trong môi trƣờng MS sau 4 tuần nuôi cấy ....................32

Hình III.2. Ảnh hƣởng của nồng độ Kin kết hợp IAA trong quá trình tạo chồi từ đoạn

chồi ngủ của cây Húng chanh trong môi trƣờng MS sau 4 tuần nuôi cấy ....................34

Hình III.3. Ảnh hƣởng nồng độ than hoạt tính lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro từ

đoạn chồi ngủ của cây Húng chanh trong môi trƣờng MS sau 4 tuần nuôi cấy............36

Hình III.4. Ảnh hƣởng nồng độ khoáng đa lƣợng lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro từ

đoạn chồi ngủ cây Húng chanh sau 4 tuần nuôi cấy .....................................................38

Hình III.5. Ảnh hƣởng nồng độ khoáng đa lƣợng có bổ sung than hoạt t nh 2 g/l đến sự

sinh trƣởng của chồi cây Húng chanh sau 4 tuần nuôi cấy ...........................................40

Hình III.6. Ảnh hƣởng của nồng độ đƣờng lên sự sinh trƣởng của chồi in vitro cây

Húng chanh sau 4 tuần nuôi cấy....................................................................................42

Hình III.7. Ảnh hƣởng của nồng độ đƣờng bổ sung than hoạt t nh 2 g/l đến sự sinh

trƣởng của chồi cây Húng chanh sau 4 tuần nuôi cấy...................................................43

Hình III.8. Tinh dầu Húng chanh thu đƣợc ...................................................................45