Nghiên cứu lồng ghép các yếu tố môi trường vào quy hoạch sử dụng đất của quận Bình Tân - Tp. Hồ Chí Minh :Luận văn Thạc sĩ - Chuyên ngành : Quản lý Tài nguyên và Môi trường

BỘ CÔNG THƢƠNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN TẤN THỚI

NGHIÊN CỨU LỒNG GHÉP CÁC YẾU TỐ MÔI

TRƢỜNG VÀO QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT

CỦA QUẬN BÌNH TÂN - THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG

Mã chuyên ngành: 60.85.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2019

Công trình đƣợc hoàn thành tại Trƣờng Đại học Công nghiệp TP. Hồ Chí Minh.

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: .........................................................................................

Ngƣời phản iện 1: .......................................................................................................

Ngƣời phản iện 2: .......................................................................................................

Luận văn thạc sĩ đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm ảo vệ Luận văn thạc sĩ Trƣờng

Đại học Công nghiệp thành phố Hồ Chí Minh ngày . . . . . tháng . . . . năm . . . . .

Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:

1. .........................................................................- Chủ tịch Hội đồng

2. .........................................................................- Phản biện 1

3. .........................................................................- Phản biện 2

4. .........................................................................- Ủy viên

5. .........................................................................- Thƣ ký

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG VIỆN TRƢỞNG VIỆN KHCN & QLMT

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ

Họ tên học viên: Nguyễn Tấn Thới MSHV: 17112321

Ngày, tháng, năm sinh: 03/5/1995 Nơi sinh: Quảng Ngãi

Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên và Môi trƣờng Mã chuyên ngành: 60.85.01.01

I. TÊN ĐỀ TÀI:

“Nghiên cứu lồng ghép các yếu tố môi trƣờng vào quy hoạch sử dụng đất của quận

Bình Tân - Thành phố Hồ Chí Minh”.

NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:

1. Đánh giá đƣợc thực trạng tác động của các yếu tố môi trƣờng và các tác động tiêu

cực đến sử dụng đất và QHSDĐ quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh.

2. Đánh giá và lồng ghép đƣợc các yếu tố môi trƣờng có tác động tiêu cực nhất đến

một số công trình quy hoạch trong QHSDĐ quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh.

3. Đề xuất đƣợc cách thức lồng ghép các yếu tố môi trƣờng vào QHSDĐ quận Bình

Tân, thành phố Hồ Chí Minh.

II. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: Ngày 26 tháng 12 năm 2018

III. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: Ngày tháng năm 2019.

IV. NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. Đinh Đại Gái.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày … tháng … năm 20 …

NGƢỜI HƢỚNG DẪN CHỦ NHIỆM BỘ MÔN ĐÀO TẠO

VIỆN TRƢỞNG VIỆN KHCN & QLMT

BỘ CÔNG THƢƠNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

i

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian học tập và nghiên cứu, đến nay học viên đã hoàn thành luận văn thạc

sĩ khoa học ngành quản lý tài nguyên và môi trƣờng.

Luận văn ngành quản lý tài nguyên và môi trƣờng với đề tài: “Nghiên cứu lồng

ghép các yếu tố môi trường vào quy hoạch sử dụng đất của quận Bình Tân - Thành

phố Hồ Chí Minh” là do học viên cao học Nguyễn Tấn Thới thực hiện và hoàn

thành vào tháng 6 năm 2019, giáo viên hƣớng dẫn là PGS.TS. Đinh Đại Gái,

Trƣờng Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Đinh Đại Gái, ngƣời đã trực tiếp tận

tâm hƣớng dẫn tôi nghiên cứu thực hiện luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trƣờng Đại học Công nghiệp Thành

phố Hồ Chí Minh. Đặc biệt, là các thầy cô giáo thuộc Viện Khoa học Công nghệ và

Quản lý Môi trƣờng thuộc trƣờng Đại học Công nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh đã

tận tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức để tôi hoàn thành khóa học và làm nền tảng

cho tôi hoàn thành luận văn.

Bên cạnh đó tôi cũng nhận đƣợc nguồn động viên to lớn của gia đình, ạn hữu giúp

tôi có điều kiện để hoàn thành luận văn.

Trong quá trình làm báo cáo luận văn khó tránh khỏi sai sót, rất mong các thầy cô

đóng góp ý kiến để tôi có thể học hỏi thêm đƣợc nhiều kinh nghiệm và hoàn thành

tốt báo cáo luận văn tốt nghiệp.

Học viên thực hiện

Nguyễn Tấn Thới

ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ

Để đảm bảo hài hòa về phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trƣờng và đảm bảo

yêu cầu của phát triển bền vững, hình quy hoạch sử dụng đất cần đƣợc nghiên cứu,

thực hiện đƣa các yếu tố môi trƣờng vào quy hoạch một cách hệ thống. Phƣơng

pháp tiếp cận hệ thống cho phép đánh giá tác động giữa hình quy hoạch sử dụng đất

và yếu tố môi trƣờng trong mối quan hệ qua lại, đảm bảo hài hòa nhân tố tự nhiên,

kinh tế và xã hội, do đó nó phù hợp với quy mô và các loại hình quy hoạch sử dụng

đất.

Cùng với sự đổi mới của đất nƣớc, tốc độ đô thị hóa của Thành phố Hồ Chí Minh

và đặc biệt là ở các quận ngoại thành diễn ra khá mạnh. Quận Bình Tân – một quận

mới thành lập của Thành phố Hồ Chí Minh có quá trình đô thị hóa diễn ra khá sôi

động làm cho đời sống của ngƣời dân đƣợc thay đổi và nâng cao. Do đặc điểm của

mỗi vùng, mỗi địa phƣơng khác nhau, tác động giữa các yếu tố môi trƣờng và hình

quy hoạch sử dụng đất cũng khác nhau. Do đó, cần phải điều tra, đánh giá hiện

trạng sử dụng đất và các yếu tố môi trƣờng một cách cụ thể, khách quan.

Các kết quả đạt đƣợc trong thời gian nghiên cứu:

 Hiện trạng các yếu tố môi trƣờng tác động đến sử dụng đất ở quận Bình Tân

thông qua các môi trƣờng (đất, nƣớc, không khí và đa dạng sinh học).

 Xác định đƣợc các yếu tố môi trƣờng tác động đến sử dụng đất và Quy hoạch

sử dụng đất quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh.

 Đánh giá các tác động của các yếu tố môi trƣờng có tác động theo chiều hƣớng

xấu mà mạnh nhất trong Quy hoạch sử dụng đất quận Bình Tân.

 Đề xuất các giải pháp điều chỉnh, bổ sung với Quy hoạch sử dụng đất quận

Bình Tân.Nội dung tóm tắt do học viên quyết định.

iii

ABSTRACT

In order to ensure the harmonization of socio-economic development,

environmental protection and ensure the requirements of sustainable development,

the land use planning form should be studied and implemented into environmental

regulations. systematic planning. The systematic approach allows assessing the

impact between land use planning and environmental factors in reciprocal

relationships, ensuring harmonization of natural, economic and social factors, so

that it conforms suitable with the scale and types of land use planning.

Along with the country's innovation, the urbanization rate of Ho Chi Minh City and

especially in the suburban districts is quite strong. Binh Tan District - a newly

established district of Ho Chi Minh City has a vibrant urbanization process that

makes people's lives change and improve. Due to the characteristics of each region,

each locality is different, the impact between environmental factors and land use

planning is also different. Therefore, it is necessary to investigate and assess the

current state of land use and environmental factors in a specific and objective

manner.

Results achieved during the study period:

 Current status of environmental factors affecting land use in Binh Tan district

through the environment (soil, water, air and biodiversity).

 Identify environmental factors affecting land use and land use planning in

Binh Tan District, Ho Chi Minh City.

 Evaluate the impact of environmental factors that have the most negative

impact on the land use planning of Binh Tan district.

 Proposing solutions to adjust and supplement the land use planning in Binh

Tan district.

iv

LỜI CAM ĐOAN

Học viên xin cam đoan kết quả đạt đƣợc trong luận văn đề tài “Nghiên cứu lồng

ghép các yếu tố môi trường vào quy hoạch sử dụng đất của quận Bình Tân - Thành

phố Hồ Chí Minh” là sản phẩm nghiên cứu, tìm hiểu của riêng cá nhân học viên.

Trong toàn bộ nội dung của luận văn, những điều đƣợc trình bày hoặc là của cá

nhân học viên hoặc là đƣợc tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu. Các tài liệu, số liệu

trích dẫn đƣợc chú thích nguồn rõ ràng, đáng tin cậy và kết quả trình bày trong

luận văn là trung thực. Nếu sai học viên xin hoàn toàn chịu trách nhiệm với nhà

trƣờng.

Học viên

Nguyễn Tấn Thới

v

MỤC LỤC

MỤC LỤC...................................................................................................................v

DANH MỤC HÌNH ẢNH ........................................................................................ ix

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... xi

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Đặt vấn đề ...............................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................3

5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài.....................................................................................4

CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU ...................................5

1.1 Tổng quan về khu vực nghiên cứu ........................................................................5

1.1.1 Vị trí địa lý .........................................................................................................6

1.1.2 Đặc điểm địa hình...............................................................................................7

1.1.3 Tài nguyên đất....................................................................................................7

1.1.4 Tài nguyên nƣớc.................................................................................................8

1.1.5 Đặc điểm khí hậu................................................................................................8

1.1.6 Kinh tế - xã hội..................................................................................................9

1.1.7 Dân số, lao động và việc làm ...........................................................................10

1.1.8 Phát triển đô thị ................................................................................................11

1.1.9 Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến việc sử

dụng đất và công tác lập kế hoạch sử dụng đất ........................................................11

1.2 Cơ sở lý luận về quy hoạch sử dụng đất lồng ghép yếu tố môi trƣờng...............13

1.2.1 Một số khái niệm..............................................................................................13

1.2.2 Quy hoạch sử dụng đất theo yêu cầu phát triển bền vững ...............................14

1.3 Cơ sở của việc lồng ghép quy hoạch sử dụng đất và yếu tố môi trƣờng ............20

1.3.1 Mối quan hệ giữa đất đai và môi trƣờng ..........................................................20

vi

1.3.2 Cơ sở pháp lý....................................................................................................23

1.3.3 Cách tiếp cận lồng ghép yếu tố môi trƣờng trong quy hoạch sử dụng đất.......29

1.4 Tổng quan các nghiên cứu...................................................................................32

1.4.1 Tình hình nghiên cứu trên thế giới...................................................................32

1.4.2 Một số nghiên cứu trong nƣớc .........................................................................34

CHƢƠNG 2 NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................36

2.1 Nội dung nghiên cứu ...........................................................................................36

2.1.1 Đánh giá khái quát về quy hoạch sử dụng đất và môi trƣờng trong quy hoạch

SDĐ quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh.................................................36

2.1.2 Đánh giá các yếu tố môi trƣờng tác động đến sử dụng đất quận Bình Tân,

thành phố Hồ Chí Minh....................................................................................36

2.1.3 Đánh giá tác động và lồng ghép các yếu tố môi trƣờng vào quy hoạch một số

khu vực trong điểm quận Bình Tân, thành phố Hồ Chí Minh .........................36

2.1.4 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung quy hoạch một số khu chức năng và một số giải

pháp về tổ chức thực hiện quy hoạch SDĐ quận Bình Tân .............................37

2.1.5 Đề xuất cách tiếp cận về phƣơng pháp xác định yếu tố môi trƣờng và cách

thức lồng ghép yếu tố môi trƣờng trong quy hoạch sử dụng đất .....................37

2.2 Phƣơng pháp nghiên cứu.....................................................................................37

2.2.1 Phƣơng pháp luận.............................................................................................37

2.2.2 Phƣơng pháp điều tra, thu thập thông tin sơ cấp..............................................38

2.2.3 Phƣơng pháp điều tra, thu thập thông tin thứ cấp ............................................38

2.2.4 Phƣơng pháp thống kê, tổng hợp......................................................................38

2.2.5 Phƣơng pháp chuyên gia (phƣơng pháp Delphy).............................................39

2.2.6 Phƣơng pháp ma trận môi trƣờng (Matrix method).........................................40

2.2.7 Phƣơng pháp cho điểm.....................................................................................40

2.2.8 Phƣơng pháp sử dụng các phần mềm để xây dựng các loại bản đồ của quận

Bình Tân ...........................................................................................................41

2.2.9 Phƣơng pháp điều tra xã hội học......................................................................41

2.2.10 Sử dụng công thức tính dự báo ô nhiễm môi trƣờng..........................................41

2.2.11 Sử dụng kết hợp các phƣơng pháp điều tra thực địa, điều tra, thu thập thông

tin thứ cấp, phƣơng pháp thống kê, phân tích tổng hợp và bản đồ để dự báo

áp lực về đất đai..............................................................................................43

vii

CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ...................................44

3.1 Thực trạng môi trƣờng hiện nay của quận Bình Tân ..........................................44

3.2 Đánh giá phƣơng án sử dụng đối với từng nhóm đất giai đoạn 2015-2020 ảnh

hƣởng đến yếu tố môi trƣờng. ............................................................................46

3.2.1 Đất nông nghiệp................................................................................................46

3.2.2 Đất phi nông nghiệp .........................................................................................48

3.3 Đánh giá những tồn tại trong thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm trƣớc ..........51

3.4 Khái quát phƣơng án quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2015 - 2020, định hƣớng

đến năm 2030 của quận Bình Tân ......................................................................57

3.5 Các yếu tố môi trƣờng tác động đến sử dụng đất và quy hoạch sử dụng đất trên

địa bàn quận Bình Tân........................................................................................62

3.5.1 Các tác động tiêu cực đến môi trƣờng..............................................................62

3.5.2 Xác định các yếu tố môi trƣờng có tác động theo chiều hƣớng xấu đến sử dụng

đất và quy hoạch sử dụng đất quận Bình Tân ....................................................68

3.6 Đánh giá tác động của các yếu tố môi trƣờng có tác động theo chiều hƣớng xấu

mạnh nhất trong quy hoạch sử dụng đất quận Bình Tân....................................73

3.7 Nhận xét chung về những yếu tố bảo vệ môi trƣờng trong phƣơng án quy hoạch

sử dụng đất giai đoạn 2015 - 2020 và định hƣớng đến năm 2030 của quận Bình

Tân ......................................................................................................................79

3.7.1 Những mặt đã đạt đƣợc ....................................................................................79

3.7.2 Mặt hạn chế ......................................................................................................81

3.8 Các yếu tố bảo vệ môi trƣờng và giải pháp kiểm soát trong quy hoạch sử dụng

đất đến năm 2030 quận Bình Tân.......................................................................83

3.8.1 Phƣơng hƣớng triển khai thực hiện của chính quyền quận Bình Tân đến năm

2030 ....................................................................................................................84

3.8.2 Các yếu tố môi trƣờng trong quy hoạch sử dụng đất quận Bình Tân đến năm

2030 ....................................................................................................................85

3.8.3 Giải pháp để kiểm soát các yếu tố môi trƣờng trong quy hoạch sử dụng đất của

quận Bình Tân đến năm 2030.............................................................................89

3.9 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung đối với Quy hoạch sử dụng đất và cách thức lồng

ghép yếu tố môi trƣờng có tác động tiêu cực vào quá trình thực hiện quy hoạch

sử dụng đất quận Bình Tân.................................................................................90

viii

3.9.1 Đề xuất điều chỉnh, bổ sung đối với quy hoạch sử dụng đất quận Bình Tân.......

............................................................................................................................90

3.9.2 Đề xuất cách tiếp cận về phƣơng pháp lựa chọn yếu tố môi trƣờng và cách

thức lồng ghép những yếu tố môi trƣờng có tác động tiêu cực trong quy hoạch

sử dụng đất quận Bình Tân.................................................................................92

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................98

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................100

LÝ LỊCH TRÍCH NGANG CỦA HỌC VIÊN .......................................................103