Nghiên cứu kinh nghiệm đạt chuẩn nông thôn mới của thị xã Đông Triều tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN TRANG THƯ

NGHIÊN CỨU KINH NGHIỆM ĐẠT CHUẨN

NÔNG THÔN MỚI CỦA THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU

TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN TRANG THƯ

NGHIÊN CỨU KINH NGHIỆM ĐẠT CHUẨN

NÔNG THÔN MỚI CỦA THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU

TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Phát triển nông thôn

Mã số ngành: 60 62 01 16

LUẬN VĂN THẠC SĨ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Trần Ngọc Ngoạn

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là kết quả nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết quả trong

luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào.

Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ trong quá trình thực hiện luận văn đã

được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái nguyên, tháng 10 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Trang Thư

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin cam đoan luận văn: “Nghiên cứu kinh nghiệm đạt chuẩn nông thôn

mới của thị xã Đông Triều - tỉnh Quảng Ninh” là công trình nghiên cứu của riêng

cá nhân tôi, các kết quả nghiên cứu có tính độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài

liệu nào và chưa công bố nội dung này ở bất kỳ đâu. Các số liệu trong luận văn

được sử dụng trung thực, nguồn trích dẫn có chú thích rõ ràng, minh bạch, có tính

kế thừa, phát triển từ các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã được công

bố, các website.

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn này tôi luôn nhận được sự

quan tâm, giúp đỡ tận tình từ phía các tập thể, cá nhân, bạn bè, đồng nghiệp và

người thân trong gia đình.

Với lòng biết ơn sâu sắc của mình, tôi xin cảm ơn thầy giáo GS.TS Trần

Ngọc Ngoạn đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn

thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn các cơ quan, đơn vị đã tạo điều kiện thuận lợi cho

tôi trong quá trình nghiên cứu luận văn.

Thái Nguyên, ngày... tháng... năm 2017

Tác giả

Nguyễn Trang Thư

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii

DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................... ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

3. Ý nghĩa khoa học và những đóng góp của Luận văn..............................................4

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................5

1.1. Một số lý luận cơ bản về nông thôn.....................................................................5

1.1.1. Khái niệm và đặc trưng nông thôn....................................................................5

1.1.2. Khái niệm phát triển nông thôn.........................................................................8

1.1.3. Những vấn đề chủ yếu về nông thôn mới .......................................................10

1.1.4. Nguyên tắc xây dựng nông thôn mới..............................................................14

1.1.5. Các bước xây dựng nông thôn mới.................................................................15

1.2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................16

1.2.1. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới về xây dựng nông thôn mới ......16

1.2.2. Kinh nghiệm của một số địa phương về xây dựng nông thôn mới.................18

Chương 2: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........................24

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................24

2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................24

2.2.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................24

2.2.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................24

2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................................................24

2.3.1. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................................24

2.3.2. Thời gian nghiên cứu ......................................................................................24

iv

2.4. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ...............................................................24

2.4.1. Nội dung nghiên cứu.......................................................................................24

2.4.2. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................24

2.4.3. Phương pháp tổng hợp thông tin.....................................................................25

2.4.4. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................25

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................27

3.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội thị xã Đông Triều.....................................27

3.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................................27

3.1.2. Diện tích tự nhiên và đặc điểm địa hình .........................................................27

3.1.3. Các đặc điểm điều kiện kinh tế - xã hội..........................................................30

3.1.4. Đánh giá chung về thuận lợi, khó khăn của thị xã ảnh hưởng đến xây

dựng nông thôn mới ..................................................................................................35

3.2. Tóm tắt những nội dung cơ bản về công tác triển khai chương trình xây

dựng nông thôn mới ở thị xã Đông Triều .................................................................36

3.2.1. Hoàn chỉnh Quy hoạch xây dựng nông thôn mới ...........................................36

3.2.2. Phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn ..................................................37

3.2.3. Hỗ trợ phát triển sản xuất hàng hoá và phát triển các hình thức tổ chức

sản xuất có hiệu quả ở nông thôn để tăng thu nhập cho người dân ..........................38

3.2.4. Phát triển văn hóa - xã hội...............................................................................39

3.2.5. Bảo vệ và phát triển môi trường nông thôn ....................................................40

3.2.6. Củng cố, nâng cao chất lượng và vai trò của các tổ chức trong hệ thống

chính trị ở cơ sở.........................................................................................................41

3.2.7 Thực trạng xây dựng nông thôn mới tại thị xã Đông Triều .............................43

3.2.8. Kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới tại thị xã Đông Triều .................44

3.2.9. Nhận thức, đóng góp, tham gia của người dân...............................................63

3.2.10. Đánh giá của người dân về xây dựng nông thôn mới ...................................68

3.2.11. Sự tham gia, đóng góp của các doanh nghiệp...............................................70

3.3. Những kết quả đạt được, khó khăn, hạn chế, giải pháp và bài học kinh

nghiệm trong xây dựng nông thôn mới ở Đông Triều..........................................71

3.3.1. Kết quả đạt được

v

3.3.2. Những khó khăn, hạn chế................................................................................74

3.3.3. Giải pháp .........................................................................................................76

3.3.4.Bài học kinh nghiệm rút ra sau 5 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới .....79

3.4. Mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cơ bản phát triển xây dựng nông thôn tiên tiến

của thị xã Đông Triều đến năm 2020 ...........................................................................80

3.4.1. Mục tiêu chung................................................................................................80

3.4.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................80

3.4.3. Một số nhiệm vụ, giải pháp cơ bản phát triển xây dựng nông thôn tiên

tiến của thị xã Đông Triều đến năm 2020.................................................................81

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................84

1. Kết luận .................................................................................................................84

2. Kiến nghị...............................................................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................87

PHỤ LỤC.................................................................................................................89

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

ANTQ An ninh tổ quốc

ATGT An toàn giao thong

BCĐ Ban chỉ đạo

BHYT Bảo hiểm y tế

CCB Cựu chiến binh

CN Công nghiệp

CNH-HĐH Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá

CNQSD Chứng nhận quyền sử dụng

CN-TTCN Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp

CP Chính phủ

DV Dịch vụ

GPD Tổng sản phầm quốc nội

GPMB Giải phóng mặt bằng

GTSX Giá trị sản xuất

GTVT Giao thông vận tải

HĐND Hội đồng nhân dân

HTX Hợp tác xã

KHKT Khoa học kỹ thuật

LHPN Liên hiệp phụ nữ

MTQG Mục tiêu quốc gia

MTTQ Mặt trận tổ quốc

NĐ Nghị định

NLN Nông lâm nghiệp

NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NN-ND-NT Nông nghiệp - Nông dân - Nông thôn

NQ Nghị quyết

NTM Nông thôn mới

vii

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

PTNT Phát triển nông thôn

PTSX Phát triển sản xuất

SXKD Sản xuất kinh doanh

TCQG Tiêu chí quốc gia

THCS Trung học cơ sở

TW Trung ương

UBND Uỷ ban nhân dân

VH - TT – DL Văn hoá - Thể thao - Du lịch

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Hiện trạng và cơ cấu sử dụng đất thị xã Đông Triều năm 2010, 2015.....28

Bảng 3.2: Tình hình dân số và lao động năm 2010, 2015.........................................30

Bảng 3.3: GTSX thị xã Đông Triều thời kỳ 2010 - 2013 .........................................32

Bảng 3.4: Kết quả thực hiện các tiêu chí quy hoạch.................................................45

Bảng 3.5: Kết quả xây dựng tiêu chí giao thông năm 2010-2013 ............................47

Bảng 3.6: Kết quả xây dựng tiêu chí thủy lợi năm 2011-2013.................................48

Bảng 3.7: Kết quả thực hiện tiêu chí điện.................................................................51

Bảng 3.8: Kết quả thực hiện tiêu chí trường học và chợ nông thôn .........................52

Bảng 3.9: Kết quả thực hiện tiêu chí thu nhập và hộ nghèo .....................................53

Bảng 3.10: Tổng hợp kết quả thực hiện cơ bản đạt chuẩn các chỉ tiêu, tiêu chí

bộ tiêu chí Quốc gia nông thôn mới ........................................................57

Bảng 3.11: Đầu tư xây dựng nông thôn mới phân theo nguồn vốn và nội dung

thực hiện giai đoạn 2011-2014 ................................................................58

Bảng 3.12: Mức độ đóng góp của người dân trong xây dựng nông thôn mới..........63

Bảng 3.13: Người dân tham gia giám sát các hoạt động xây dựng các công trình

xây dựng ..................................................................................................66

Bảng 3.14: Sự tham gia của người dân vào các lớp bồi dưỡng, tập huấn.................67

Bảng 3.15: Đánh giá của người dân về cách thực hiện chương trình xây dựng

nông thôn mới..........................................................................................68

Bảng 3.16: Đánh giá của người dân về những kết quả của xây dựng nông thôn mới...69

Bảng 3.17: Đánh giá của người dân về những kết quả mà chương trình xây

dựng nông thôn mới mang lại..................................................................70

Bảng 3.18: Thống kê các doanh nghiệp trên địa bàn thị xã Đông Triều ..................70

Bảng 3.19: Đánh giá mức độ khó khăn trong quá trình thực hiện các tiêu chí.........74