Nghiên Cứu Hiện Trạng Chăn Nuôi Động Vật Hoang Dã Trên Địa Bàn Tỉnh Bình Phước Và Đề Xuất Giải Pháp Quản Lý

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP



TRẦN QUỐC HÙNG

NGHIÊN CỨU HIỆN TRẠNG CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT

HOANG DÃ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC

VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

MÃ SỐ: 8620211

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS. TS. VŨ TIẾN THỊNH

Đồng Nai, 2022

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, ngày..…tháng….năm 2022

Người cam đoan

Trần Quốc Hùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý bảo vệ tài

nguyên rừng tại Trường Đại học Lâm nghiệp, tôi thực hiện đề tài nghiên cứu

“nghiên cứu hiện trạng chăn nuôi động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình

Phước và đề xuất giải pháp quản lý”. Trong quá trình thực hiện luận văn tôi

đã nhận được sự giúp đỡ quý báu của nhiều tổ chức, cơ quan đơn vị, cá nhân.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới thầy giáo hướng dẫn GS.TS Vũ Tiến

Thịnh người đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong suốt quá trình thực hiện

và hoàn thiện luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn tới toàn thể các thầy, cô giáo trong bộ môn

Động vật rừng, Khoa Quản lý tài nguyên rừng và Môi trường, Trường Đại

học Lâm nghiệp.

Tôi xin cảm ơn cán bộ Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Phước, các Hạt

Kiểm lâm trên địa bàn tỉnh và các cơ sở, hộ gia đình chăn nuôi động vật

hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình Phước đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá

trình thu thập số liệu.

Mặc dù bản thân đã cố gắng, nỗ lực, tuy nhiên do trình độ, kinh nghiệm

và thời gian hạn chế nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong

nhận được ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các thầy giáo, cô giáo và

bạn bè đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày tháng năm 2022

Học viên

Trần Quốc Hùng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT...................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..............................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ........................................................viii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................... 3

1.1. TRÊN THẾ GIỚI............................................................................................. 3

1.2. Ở VIỆT NAM................................................................................................ 4

1.2.1. Các nghiên cứu về chăn nuôi động vật hoang dã.................................... 4

1.2.2. Hệ thống các văn bản chính sách liên quan đến phát triển động vật

hoang dã tại Việt Nam....................................................................................... 6

Chỉ thị số 29/CT-TTg ngày 23/7/2020............................................................ 11

1.2.3. Tình hình chăn nuôi động vật hoang dã tại Bình Phước....................... 15

CHƯƠNG 2. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

......................................................................................................................... 19

2.1.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .............................................................................. 19

2.1.1. Mục tiêu chung.................................................................................... 19

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.................................................................................... 19

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ........................................................................... 19

2.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU................................................................................ 19

2.3.1. Phạm vi nội dung ................................................................................. 19

2.3.2. Phạm vi thời gian .................................................................................. 19

2.3.3. Phạm vi không gian............................................................................... 19

iv

2.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 20

2.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 20

2.5.1. Kế thừa, thu thập tài liệu ....................................................................... 20

2.5.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn .......................................................... 20

2.5.3. Phương pháp điều tra thực địa ............................................................ 22

2.5.4. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................. 22

2.5.5. Phương pháp hạch toán chi phí, tính giá thành................................... 22

CHƯƠNG 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU................................................................................................ 25

3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN.................................................................................. 25

3.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 25

3.1.2. Địa hình................................................................................................. 27

3.1.3. Khí hậu, thủy văn .................................................................................. 27

3.1.3. Thổ nhưỡng ........................................................................................... 28

3.2. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ XÃ HỘI......................................................................... 29

3.2.1. Thực trạng kinh tế xã hội ...................................................................... 29

3.2.2. Dân số, lao động, việc làm.................................................................... 31

3.2.3. Kết cấu hạ tầng...................................................................................... 33

3.3. ĐÁNH GIÁ THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN CỦA ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ KINH TẾ - XÃ

HỘI TỈNH BÌNH PHƯỚC...................................................................................... 35

3.3.1. Thuận lợi ............................................................................................... 35

3.3.2. Khó khăn ............................................................................................... 36

Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................ 38

4.1. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC .............................................................................. 38

4.1.1. Các loài động vật hoang dã được nhân nuôi trên địa bàn tỉnh Hòa Bình

......................................................................................................................... 38

v

4.1.2. Phân bố hoạt động chăn nuôi động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình

Phước............................................................................................................... 40

4.1.3. Quy mô chăn nuôi động vật hoang dã .................................................. 46

4.1.4. Thực trạng về kỹ thuật chăn nuôi.......................................................... 48

4.1.5. Nhu cầu và hình thức phổ biến kỹ thuật chăn nuôi............................... 50

4.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TẠI

BÌNH PHƯỚC..................................................................................................... 52

4.2.1. Hệ thống quản lý hoạt động chăn nuôi ĐVHD..................................... 52

4.2.1. Công tác quản lý hoạt động chăn nuôi ĐVHD ..................................... 53

4.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT HOANG DÃ

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC ..................................................................... 57

4.4. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ TRONG CHĂN NUÔI ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC .............................................................................. 60

4.4.1. Đặc điểm chăn nuôi một số loài động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh

Bình Phước...................................................................................................... 61

4.4.2. Hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi một số loài động vật hoang dã trên địa

bàn tỉnh Bình Phước........................................................................................ 64

4.5. ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG CHĂN NUÔI

ĐỘNG VẬT HOANG DÃ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC................................... 67

4.5.1. Định hướng phát triển ........................................................................... 67

4.5.1. Một số giải pháp phát triển ................................................................... 68

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 70

1. KẾT LUẬN..................................................................................................... 70

2. KIẾN NGHỊ .................................................................................................... 71

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. x

PHỤ LỤC.......................................................................................................xiv

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Ý nghĩa

CBD Công ước đa dạng sinh học Convention on biodiversity

CP Chính phủ

CITES Convention on international trade in endangered

ĐVHD Động vật hoang dã

GO

Giá trị sản xuất (Gross Output – GO)

IC Chi phí trung gian IC (Intermediate Comsumption)

NĐ Nghị định

VA Giá trị gia tăng (Value Added - VA)

UBND Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Công ước, luật liên quan đến động vật hoang dã (ĐVHD) tại Việt

Nam................................................................................................................... 8

Bảng 1.2. Các văn bản dưới Luật liên quan đến động vật hoang dã (ĐVHD)

tại Việt Nam .................................................................................................... 11

Bảng 4.1. Các loài động vật hoang dã được chăn nuôi................................... 39

trên địa bàn tỉnh Bình Phước tính đến tháng 4 năm 2022............................... 39

Bảng 4.2. Phân bố số hộ chăn nuôi động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình

Phước............................................................................................................... 43

tính đến tháng 4 năm 2022 .............................................................................. 43

Bảng 4.3. Tổng hợp quy mô chăn nuôi một số loài động vật hoang dã trên địa

bàn tỉnh Bình Phước........................................................................................ 47

Bảng 4.4. Số cơ sở đăng ký mã số chăn nuôi động vật hoang dã trên địa bàn

tỉnh Bình Phước tính đến tháng 4 năm 2022................................................... 49

Bảng 4.5. Danh sách một số tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy phép đang

hoạt động trên địa bàn tỉnh Bình Phước đến T4/2022 .................................... 53

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Hình 1.1. Các chính sách liên ngành về động vật hoang dã ............................. 7

Hình 3.1. Bản đồ hành chính tỉnh Bình Phước ............................................... 26

Hình 3.2. Cơ cấu loại đất trên địa bàn tỉnh Bình Phước ................................. 29

Hình 4.1. Tổng số cơ sở chăn nuôi các loài ĐVHD trên địa bàn tỉnh Bình

Phước tại thời điểm tháng 4 năm 2022 ........................................................... 41

Hình 4.2. Tổng số cơ sở chăn nuôi động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và

động vật hoang dã nguy cấp thuộc Phụ lục CITES trên địa bàn tỉnh Bình

Phước tính đến tháng 4 năm 2022................................................................... 42

Hình 4.3. Bản đồ phân bố số cơ sở chăn nuôi ĐVHD theo các huyện, thị

xã,T.p trên địa bàn tỉnh Bình Phước tính đến tháng 4 năm 2022 ................... 45

Hình 4.4. Nhu cầu và hình thức phổ biến kỹ thuật chăn nuôi ĐVHD trên địa

bàn tỉnh Bình Phước........................................................................................ 52

Hình 4.5. Tổng hợp các vụ vi pham trên địa bàn tỉnh Bình Phước tính đến

tháng 4 năm 2022 ............................................................................................ 57

Hình 4.6. Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động chăn nuôi động vật

hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình Phước........................................................... 58

Hình 4.7. Các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế GO, IC, VA, MI trong chăn nuôi một

số loài động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình Phước tính đến T4 năm 2022

......................................................................................................................... 64

Hình 4.8. Chi phí trong chăn nuôi một số loài động vật hoang dã trên địa bàn

tỉnh Bình Phước tính đến T4 năm 2022.......................................................... 65

Hình 4.9. So sánh các chỉ tiêu GO/IC, VA/IC, MI/IC trong chăn nuôi một số

loài động vật hoang dã trên địa bàn tỉnh Bình Phước tính đến T4 năm 2022 66

Hình 4.10. So sánh giữa thu nhập hỗn hợp (MI) trong chăn nuôi động vật

hoang dã với thu nhập từ trồng trọt, chăn nuôi gia cầm trên địa bàn tỉnh Bình

Phước............................................................................................................... 67