Nghiên cứu hành vi hung tính của học sinh tiểu học thông qua phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ tại trường tiểu học nguyễn văn trỗi – quận liên chiểu – thành phố đà nẵng.

1

ỌC N N

ỌC SƯ P M

KHOA TÂM LÝ – ÁO DỤC

K ÓA LUẬN TỐT N ỆP ỌC

Nghiên cứu hành vi hung tính của học sinh tiểu học thông

qua phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ tại trường tiểu

học Nguyễn Văn Trỗi – Quận Liên Chiểu

Thành Phố à Nẵng

Sinh viên thực hiện : ỗ Thị Yến

Chuyên ngành: Tâm lý iáo dục

Người hướng dẫn : Nguyễn Thị Trâm Anh

Đà Nẵng, tháng 5/ 2013

2

DAN MỤC BẢN B ỂU - HÌNH

Bảng 3.1.1. Bảng biểu hiện các mức độ của hành vi hung tính thông qua phân tích tranh vẽ “

con vật không có thật trong tưởng tượng của em” ...................................................................38

Biểu đồ 3.1.1. Biểu đồ thể hiện các mức độ biểu hiện hành vi hung tính thông qua phân tích

tranh vẽ .....................................................................................................................................39

Bảng: 3.1.2. Bảng các dấu hiệu biểu hiện hành vi hung tính của học sinh tiểu học................40

Hình 3.1.3a. Con yêu tinh.........................................................................................................41

Hình 3.1.3b. Con quái vật trên trời ..........................................................................................42

Hình 3.1.3.c. Con khủng long...................................................................................................43

Hình 3.1.3.d. Con quỷ đỏ .........................................................................................................44

Hình 3.2.1a. Tranh vẽ gia đình của hs NLTH ..........................................................................46

Hình 3.2.1b. Tranh vẽ người của học sinh NLTH....................................................................47

Hình 3.2.2a. Tranh vẽ gia đình của hs ĐGN ............................................................................48

Hình 3.2.2b. Tranh vẽ người của hs ĐGN................................................................................49

Hình 3.2.3a. Tranh vẽ gia đình của hs NLTB...........................................................................50

Hình 3.2.3b. Tranh vẽ người của hs NLTB..............................................................................51

3

Các từ viết tắt trong đề tài

TP: Thành phố

NXB: Nhà xuất bản

ĐH: Đại học

XH: Xã hội

HS: Học sinh

GV: Giáo viên

R: Rank (hàng, thứ tự)

4

PHẦN I: MỞ ẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trước đây chúng ta thường có tâm lý chủ quan nghĩ rằng vấn đề bạo lực học

đường là rất xa xôi, không phổ biến. Đồng thời vì thế mà không ý thức được sâu sắc

tầm ảnh hưởng, tác động, hậu quả nghiêm trọng của nó tới thế hệ trẻ nói riêng, con

người nói chung. Song thời gian gần đây bạo lực học đường đã có chiều hướng gia

tăng, phát triển phức tạp và trở thành một vấn đề nóng bỏng, một vấn nạn nhức nhối

khiến mọi người không khỏi bàng hoàng kinh ngạc. Có những học sinh sẵn sàng dùng

vũ lực cho tới hành động tàn ác mất nhân tính đối với bạn bè cùng lứa, thậm chí đối

với cả thầy cô giáo đã dạy dỗ mình vì những lí do không đâu. Khảo sát khác cho thấy,

có những lý do rất đơn giản nhưng cũng là cớ gây ra xung đột, như không ưa thì đánh

(24%); bị khiêu khích nên đánh (16%); đánh vì lí do tình cảm (13,3%). Đáng lo ngại

là, có những lý do không thể hình dung được, ví dụ: người khác nhờ đánh (s20%) và

chẳng có lý do gì cũng đánh (12%). Còn phải kể thêm một yếu tố thúc đẩy hành vi bạo

lực học đường, đó là sự cổ vũ của bạn bè. Qua đây ta thấy vấn đề học đường đã bộc

phát ở mức độ nguy hiểm và nghiêm trọng, rất cần xã hội nhìn nhận như một vấn đề

cần phải chống. Nhiều nghiên cứu cũng đã tìm ra nguyên nhân và giải pháp cho vấn đề

bạo lực học đường, tuy nhiên vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm. Chúng ta cần

nhìn nhận nguyên nhân xâu sa của nó xuất phát từ lứa tuổi nhỏ với những biểu hiện

hành vi hung tính và cần có những can thiệp kịp thời.

Hành vi hung tính là một trong những nguyên nhân dẫn đến bạo lực với các biểu

hiện như hung hăng, dễ dàng bị kích động, cáu kỉnh, bực bội, cứng đầu với người

khác. Mối quan hệ của trẻ có hành vi hung tính với gia đình, bạn bè và thầy cô giáo

luôn luôn căng thẳng và mâu thuẫn. Điều đó có thể dẫn đến suy yếu sức khỏe của trẻ.

Ngoài ra, hung tính trở thành một đặc điểm tính cách ổn định, tiêu cực ảnh hưởng đến

quá trình phát triển nhân cách và xã hội của các em trong thời kỳ tuổi sau đó.

Một trong những vấn đề cấp thiết hiện nay là hạn chế bạo lực học đường trong

các trường học – vấn đề đang được cả xã hội quan tâm như là nhiệm vụ quan trọng của

giáo dục, của các nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực tâm lý học, giáo dục học, xã hội

5

học…Tuy nhiên, việc giải quyết vấn đề bạo lực học đường cho đến nay chưa có sự

thống nhất đồng bộ và hiệu quả. Thiết nghĩ, muốn giải quyết được triệt để phải bắt

nguồn từ hành vi hung tính và phải ở độ tuổi trẻ bắt đầu có ý thức rõ ràng – lứa tuổi

tiểu học. Do vậy, nghiên cứu hành vi hung tính ở lứa tuổi tiểu học mang lại những ý

nghĩ thiết thực không chỉ cho vấn đề giáo dục trẻ ở thời điểm hiện tại mà còn cho sự

phát triển trong tương lai của chính đứa trẻ đó bởi vì rất khó thay đổi hành vi một con

người khi họ đã hoàn thiện về mặt nhân cách

Có nhiều phương pháp để chẩn đoán đặc điểm tâm lý, hành vi của trẻ. Trong đó

tranh vẽ là nguồn thông tin đầy đủ và xác thực nhất do tính tự nhiên và đặc tính xác

định các đặc điểm nhân cách theo xu hướng phóng chiếu. Vẽ phóng chiếu là một

phươngg tiện giúp thiết lập mối quan hệ với trẻ trong quá trình đánh giá, can thiệp và

trị liệu lâm sàng. Những cử chỉ, hành vi, hành động tạo ra bức tranh thuộc vào chính

bản thân trẻ và vào chính thời điểm trẻ vẽ, những dấu vết được tạo ra trong tranh chính

là cái biểu hiện của sự tồn tại tư duy nội tâm cũng như cách hành động của trẻ. Đời

sống vô thức của trẻ được thể hiện ra bức tranh mà trẻ không hề ý thức được là mình

đang bộc lộ thái độ và trạng thái của mình. Đây là kỹ thuật có hiệu quả để trẻ bộc lộ

bản thân là vì nếu chỉ nói và viết thì trẻ có thể cố ý biến đổi theo hướng nào khác,

không bộc lộ ra tâm trạng thực, còn với tranh vẽ thì trẻ rất ít khi làm được điều đó.

Hay nói cách khác, tranh vẽ giúp trẻ nói lên được điều mà chúng chưa biết nói ra và

giúp chúng ta ý thức được cái vô thức của trẻ

Chính vì những lý do trên mà tôi quyết định lựa chọn: “ Nghiên cứu hành vi

hung tính của học sinh tiểu học thông qua phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ tại

trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi – Quận Liên Chiểu – Thành Phố Đà Nẵng”

2. Mục đích nghiên cứu

- Tìm hiểu biểu hiện hành vi hung tính của học sinh tiểu học thông qua phương

pháp trắc nghiệm tranh vẽ tại trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi trên địa bàn thành phố

Đà Nẵng

- Đề xuất hướng chẩn đoán và can thiệp học sinh tiểu học co biểu hiện hung tính

thông qua phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ

3. ối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu: Biểu hiện hành vi hung tính của học sinh tiểu học

thông qua phương pháp tranh vẽ

6

3.2. Khách thể nghiên cứu: Học sinh tiểu học có biểu hiện hành vi hung tính tại

trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.

3.3. Khách thể khảo sát: 33 học sinh của ba khối 3, 4, 5 và 17 giáo viên chủ

nhiệm các lớp 3, 4, 5 tại trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi trên địa bàn thành phố Đà

Nẵng.

3.4. Phạm vi nghiên cứu:

- Không gian: Trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi

- Thời gian: Từ ngày 21/1/2013 đến ngày 31/3/2013

- Phạm vi nghiên cứu của vấn đề: Chẩn đoán dấu hiệu hành vi hung tính thông

qua phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ.

4. iả thuyết khoa học

Phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ trong chẩn đoán biểu hiện hành vi hung tính

của học sinh tiểu học có ý nghĩa trong việc chỉ ra được mức độ biểu hiện, các dạng

hành vi hung tính và các khía cạnh cảnh hưởng đến hành vi hung tính.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu những vấn đề chung về phương pháp chẩn đoán tranh vẽ và hành vi

hung tính ở học sinh tiểu học.

- Phân tích các dấu hiệu biểu hiện hành vi hung tính thông qua phương pháp trắc

nghiệm tranh vẽ

6. Phương pháp nghiên cứu

Trong đề tài này, chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau

6.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Nghiên cứu các công trình nghiên cứu, tài liệu liên quan, trên cơ sở đó phân

tích, tổng hợp, hệ thống hoá, khái quát hoá thông tin thu được để làm sáng tỏ cơ sở lý

luận, các khái niệm công cụ của đề tài.

6.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp quan sát (Bảng quan sát dành cho giáo viên và học sinh)

- Phương pháp trắc nghiệm tranh vẽ “Con vật không có thật trong tưởng tượng

của em”, tranh vẽ gia đình, tranh vẽ người

7. Cấu trúc của báo cáo

Báo cáo tổng kết đề tài thực tập bao gồm các phần

- Phần mở đầu

7

- Phần nội dung

- Kết luận

- Tài liệu tham khảo

- Phụ lục

Phần nội dung có cấu trúc bao gồm 3 chương:

Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu

Chương 2. Phương pháp nghiên cứu

Chương 3. Kết quả nghiên cứu

.