Nghiên Cứu Đề Xuất Phương Án Quy Hoạch Xây Dựng Nông Thôn Mới Gắn Với Đô Thị Hóa Tại Xã Hòa Sơn Huyện Lương Sơn Tỉnh Hòa Bình

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

VIỆN QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI & PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

----------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN QUY HOẠCH XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI GẮN VỚI ĐÔ THỊ HÓA TẠI XÃ HÒA SƠN,

HUYỆN LƯƠNG SƠN, TỈNH HÒA BÌNH

NGÀNH: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

MÃ NGÀNH: 7850103

Giáo viên hướng dẫn: TS. Hoàng Xuân Phương

Sinh viên thực hiện: Hà Thị Thắm

Mã sinh viên: 1754030518

Lớp: K62 – QLĐĐ

Khóa học: 2017 – 2021

Hà Nội, 2021

i

LỜI CẢM ƠN

Khóa luận tốt nghiệp là một trong những bước quan trọng để đánh giá kết

quả học tập, rèn luyện và hoàn thành chương trình học tại trường Đại học Lâm

Nghiệp, đồng thời giúp sinh viên có thể vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn.

Sau thời gian khẩn trương, nghiêm túc thực hiện nghiên cứu, đến nay

chuyên đề đã hoàn thành. Để thực hiện thành công đề tài này, ngoài sự nỗ lực

của bản thân tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ của các tập thể, các

cá nhân.

Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo Viện

Quản lý Đất đai và Phát triển nông thôn đã truyền đạt cho tôi những kiến thức,

kỹ năng nghiên cứu bổ ích và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện

chuyên đề này. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Hoàng Xuân

Phương, người đã dành nhiều thời gian, tâm huyết và tận tình hướng dẫn chỉ bảo

tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Nhân dịp này, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến UBND xã Hòa Sơn,

Phòng Kinh tế - Hạ tầng, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình, các hộ gia đình,

người nông dân tại xã đã tận tình phối hợp giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận

lợi cho tôi trong suốt quá trình phỏng vấn, thu thập thông tin để hoàn thiện

chuyên đề nghiên cứu khoa học.

Tôi xin cảm ơn tới gia đình, những người thân và bạn bè đã tạo điều kiện

về mọi mặt cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài này.

Trong quá trình thực hiện đề tài, mặc dù bản thân đã hết sức cố gắng, song

do năng lực và kinh nghiệm có hạn nên chuyên đề không tránh khỏi những thiếu

sót nhất định. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy

cô giáo và độc giả để chuyên đề được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày ..... tháng ..... năm 2021

Sinh viên

Hà Thị Thắm

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................i

MỤC LỤC.............................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... v

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH .........................................................................vii

PHẦN 1. MỞ ĐẦU............................................................................................... 1

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .............................................................. 1

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ....................................................................... 2

1.2.1. Mục tiêu tổng quát ................................................................................ 2

1.2.2. Mục tiêu cụ thể...................................................................................... 2

1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU............................................ 3

1.3.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 3

1.3.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 3

PHẦN 2. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU....................................... 4

2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN........................................................................................ 4

2.1.1. Khái quát về nông thôn......................................................................... 4

2.1.2. Quy hoạch xây dựng nông thôn............................................................ 4

2.1.3. Đô thị hóa.............................................................................................. 6

2.1.4. Quy hoạch xây dựng nông thôn gắn với đô thị hóa.............................. 7

2.2. CƠ SỞ PHÁP LÝ ....................................................................................... 8

2.2.1. Các văn bản do Trung ương ban hành.................................................. 8

2.2.2. Các văn bản do tỉnh Hòa Bình ban hành .............................................. 9

2.3. CƠ SỞ THỰC TIỄN................................................................................. 11

2.3.1. Tình hình thực hiện quy hoạch xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam

....................................................................................................................... 11

2.3.2. Tình hình quy hoạch xây dựng nông thôn mới tại Hòa Bình ............. 12

2.3.3. Ví dụ điển hình về việc xây dựng nông thôn mới gắn với đô thị hóa tại

Hòa Bình ....................................................................................................... 15

iii

PHẦN 3. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................ 17

3.1. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU ...................................................................... 17

3.2. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU.................................................................... 17

3.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU .................................................................. 17

3.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU..................................................................... 17

3.5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................ 18

3.5.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu thứ cấp .................................. 18

3.5.2. Phương pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu ............................. 18

3.5.3. Phương pháp minh họa bằng bản đồ................................................... 18

PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .................................. 20

4.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ VÀ XÃ HỘI XÃ HÒA

SƠN, HUYỆN LƯNG SƠN, TỈNH HÒA BÌNH ............................................ 20

4.1.1. Điều kiện tự nhiên............................................................................... 20

4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội.................................................................... 22

4.1.3. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất, cơ sở hạ tầng trên địa bàn xã Hòa

Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2010 - 2020 .................... 24

4.2. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN QUY HOẠCH XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI XÃ HÒA SƠN, HUYỆN LƯƠNG SƠN, TỈNH HÒA

BÌNH GIAI ĐOẠN 2011 - 2020 ..................................................................... 31

4.2.1. Đánh giá kết quả thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất xã Hòa Sơn đến năm

2020............................................................................................................... 31

4.3. XÁC ĐỊNH TIỀM NĂNG, ĐỘNG LỰC VÀ DỰ BÁO PHÁT TRIỂN . 35

4.3.1. Xác định tiềm năng, động lực phát triển kinh tế - xã hội của xã........ 35

4.3.2. Dự báo phát triển xã............................................................................ 36

4.4. ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG CỦA XÃ SO VỚI TIÊU CHUẨN ĐÔ THỊ37

4.4.1. Đánh giá tiêu chuẩn của tiêu chí đô thị tại xã Hòa Sơn...................... 37

4.3.2. Đánh giá chung ................................................................................... 40

iv

4.5. ĐỀ XUẤT PHƯƠNG ÁN QUY HOẠCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN

MỚI THEO HƯỚNG ĐÔ THỊ HÓA TẠI XÃ HÒA SƠN, HUYỆN LƯƠNG

SƠN, TỈNH HÒA BÌNH GIAI ĐOẠN 2021 - 2030 ....................................... 41

4.5.1. Định hướng phát triển không gian toàn xã ......................................... 41

4.5.2. Định hướng quy hoạch khu trung tâm xã ........................................... 43

4.5.3. Định hướng quy hoạch hệ thống các công trình công cộng, dịch vụ . 44

4.5.4. Định hướng tổ chức không gian kiến trúc khu dân cư mới và khu dân

cư hiện trạng.................................................................................................. 46

4.5.5. Định hướng tổ chức các khu vực sản xuất tiểu thủ công nghiệp. Khu

vực sản xuất và phục vụ sản xuất. ................................................................ 47

4.5.6. Quy hoạch sử dụng đất ....................................................................... 50

4.5.7. Quy hoạch hạ tầng kỹ thuật ................................................................ 51

4.5.8 Danh mục các dự án ưu tiên theo kỳ kế hoạch để đạt tiêu chí đô thị loại 5

....................................................................................................................... 61

4.6. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN QUY HOẠCH XÂY

DỰNG NÔNG THÔN MỚI GẮN VỚI ĐÔ THỊ HÓA TẠI XÃ HÒA SƠN. 61

4.6.1. Giải pháp về nguồn vốn...................................................................... 61

4.6.2. Về tổ chức việc thực hiện ................................................................... 62

4.6.3. Xây dựng báo cáo chi tiết và kế hoạch hàng năm cho chương trình...... 63

4.6.4. Giải pháp về mặt hành chính .............................................................. 63

4.6.5. Giải pháp về khoa học công nghệ và môi trường............................... 64

4.6.6. Giải pháp về đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ................................ 64

PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................. 65

5.1. KẾT LUẬN............................................................................................... 65

5.2. KIẾN NGHỊ .............................................................................................. 66

TÀI LIỆU THAM KHẢO

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

BQL Ban quản lý

CCN Cụm công nghiệp

CTR Chất thải rắn

ĐTXD Đầu tư xây dựng

HTKT Hạ tầng kỹ thuật

HTX Hợp tác xã

KCN Khu công nghiệp

KHKT Khoa học kỹ thuật

KTT Khu thể thao

NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NTM Nông thôn mới

NVH Nhà văn hóa

QCVN Quy chuẩn xây dựng

QCXDVN Quy chuẩn xây dựng Việt Nam

QĐ-UBND Quyết định Ủy ban nhân dân

QHXD Quy hoạch xây dựng

SX-KD Sản xuất kinh doanh

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

TCXDVN Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

TDTT Thể dục thể thao

THCS Trung học cơ sở

TTCN Tiểu thủ công nghiệp

UBND Ủy ban nhân dân

XDNTM Xây dựng nông thôn mới

XLNT Xử lý nước thải

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1. Tổng hợp các chỉ tiêu kinh tế giai đoạn 2010 - 2020 ......................... 23

Bảng 4.2. Tình hình dân số, lao động xã Hòa Sơn, Lương Sơn giai đoạn 2018 -

2020..................................................................................................................... 23

Bảng 4.3. Hiện trạng sử dụng đất xã Hòa Sơn năm 2020................................... 24

Bảng 4.4. Tình hình biến động sử dụng đất trên địa bàn xã Hòa Sơn ................ 26

Bảng 4.5. Tổng hợp hiện trạng nhà văn hóa khu thể thao các thôn trên địa bàn xã

Hòa Sơn............................................................................................................... 28

Bảng 4.6. Hiện trạng đường giao thông trên địa bàn xã Hòa Sơn ...................... 29

Bảng 4.7. So sánh tình hình thực hiện chỉ tiêu sử dụng đất so với phương án quy

hoạch sử dụng đất xã Hòa Sơn............................................................................ 34

Bảng 4.8. Dự báo dân số và lao động xã Hòa Sơn.............................................. 37

Bảng 4.9. Các tiêu chuẩn về trình độ phát triển kinh tế - xã hội đô thị áp dụng

đối với khu vực dự kiến thành lập phường ......................................................... 39

Bảng 4.10. Các tiêu chuẩn về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng đô thị áp dụng đối

với khu vực dự kiến thành lập phường ............................................................... 39

Bảng 4.11. Định hướng Quy hoạch khu trung tâm xã ........................................ 44

Bảng 4.12. Cơ cấu sử dụng đất của xã Hòa Sơn theo hướng đô thị ................... 50

Bảng 4.13. Quy hoạch hệ thống đường giao thông............................................. 54

Bảng 4.14. Dự kiến phụ tải điện sinh hoạt đến năm 2030 .................................. 56

Bảng 4.15. Dự báo công suất phụ tải điện xã Hòa Sơn ...................................... 57

Bảng 4.16. Quy hoạch hệ thống trạm biến áp xã Hòa Sơn tới 2030................... 57

Bảng 4.17. Dự báo nhu cầu sử dụng nước xã Hòa Sơn đến năm 2030 .............. 58

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH

Hình 4.1. Sơ đồ định hướng phát triển không gian toàn xã ................................ 43

Hình 4.2. Một số mặt cắt giao thông điển hình................................................... 55

1

PHẦN 1. MỞ ĐẦU

1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Xây dựng nông thôn mới là sự nghiệp cách mạng của toàn Đảng, toàn dân,

của cả hệ thống chính trị. Nông thôn mới không chỉ là vấn đề kinh tế - xã hội,

mà là vấn đề kinh tế - chính trị tổng hợp. Xây dựng nông thôn mới giúp cho

nông dân có niềm tin, trở nên tích cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây

dựng nông thôn phát triển giàu đẹp, dân chủ, văn minh.

Hiện nay, tốc độ đô thị hóa đang diễn ra khá nhanh ở nhiều địa phương, do

vậy việc xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa là tất yếu. Đây cũng là yêu

cầu mới đặt ra đối với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM trong quá

trình đô thị hóa nhằm hình thành khu vực dân cư và cơ sở hạ tầng phù hợp tiến

trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, tái cơ cấu nông

nghiệp và thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa quy mô lớn. Qua đó, góp phần

chuyển dịch cơ cấu lao động từ nông nghiệp sang phi nông nghiệp, từng bước

tạo điều kiện, môi trường sử dụng mức cao nhất lực lượng lao động trên địa bàn

huyện. Mặt khác, xây dựng NTM trong quá trình đô thị hóa nhằm định hướng

quy hoạch, đầu tư cơ sở hạ tầng, môi trường và các dịch vụ xã hội phù hợp với

định hướng đô thị hóa, nhằm từng bước chuẩn bị cho việc hình thành đô thị trên

địa bàn, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư.

Huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình là một trong những huyện kinh tế trọng

điểm của tỉnh, có vị trí địa lý thuận lợi và tiềm năng kinh tế quan trọng. Ngày

20/11/2019, Bộ Xây dựng đã ban hành Quyết định số 986 công nhận thị trấn

Lương Sơn và khu vực mở rộng gồm các xã: Lâm Sơn, Tân Vinh, Cư Yên,

Nhuận Trạch và Hòa Sơn đạt tiêu chí đô thị loại IV. Định hướng trong tương lai,

thị trấn Lương Sơn và 5 xã phụ cận trở thành thị xã gồm: 6 phường nội thị của

đô thị loại IV và khu vực ngoại thị gồm 5 xã: Liên Sơn, Cao Sơn, Cao Dương,

Thanh Sơn, Thanh Cao. Để đáp ứng yêu cầu xây dựng huyện Lương Sơn lên thị

xã Lương Sơn (dự kiến chậm nhất vào năm 2023), việc cần nâng cấp xã trở

thành phường là điều kiện quan trọng. Thực hiện mục tiêu này, cần thực hiện

các bước Quy hoạch chung xây dựng đô thị, Quy hoạch chi tiết khu trung tâm

các phường dự kiến thành lập; đầu tư nâng cấp hạ tầng các xã về giao thông, vỉa

hè, chiếu sáng, cây xanh, cống thoát nước, xử lý nước thải và cơ sở hạ tầng

thương mại (siêu thị hoặc chợ); chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang