Nghiên Cứu Đề Xuất Giải Pháp Quản Lý Côn Trùng Thiên Địch Sâu Hại Keo Tai Tượng Acacia Mangium Tại Xã Đức Ninh Huyện Hàm Yên Tỉnh Tuyên Quang

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, tôi xin chân thành cảm ơn:

Thầy giáo TS. Lê Bảo Thanh là ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn trong quá trình

nghiên cứu và đã tận tình giảng dạy và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá

trình làm khóa luận.

Ban lãnh đạo và tập thể cán bộ Công Ty Lâm Nghiệp Tân Phong xã Đức Ninh,

huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình thu thập số

liệu và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình điều tra ngoại nghiệp.

Gia đình và những ngƣời thân, bạn bè đã giúp đỡ về mọi mặt để tôi hoàn thành

đƣợc khóa luận này.

Do thời gian có hạn và trình độ chuyên môn còn hạn chế, bản thân mới bƣớc

đầu làm quen với nghiên cứu khoa học, nên đề tài không tránh khỏi những thiếu sót.

Kính mong thầy giáo quan tâm góp ý để đề tài hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn !

Hà Nội , ngày tháng năm 2017

Sinh viên

Phạm Anh Hoàng

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐẶT VẤN ĐỀ.................................................................................................................1

CHƢƠNG I TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU...................................................3

1.1. Khái niệm về côn trùng thiên địch............................................................................3

1.1.1. Khái niệm và đặc tính chung của côn trùng bắt mồi ăn thịt..................................3

1.1.2. Khái niệm và đặc tính chung của côn trùng ký sinh..............................................4

1.2. Khái quát tình hình nghiên cứu về côn trùng thiên địch trên thế giới......................4

1.3. Khái quát tình hình nghiên cứu về côn trùng ở Việt Nam .......................................5

CHƢƠNG 2. MỤC TIÊU - NỘI DUNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............8

2.1. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................8

2.1.1. Mục tiêu chung ......................................................................................................8

2.1.2. Mục tiêu cụ thể ......................................................................................................8

2.2. Giới hạn nghiên cứu .................................................................................................8

2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................................8

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu..........................................................................................8

2.4.1. Kế thừa tài liệu ......................................................................................................8

2.4.2. Phƣơng pháp điều tra thực địa...............................................................................9

2.4.3. Phƣơng pháp xác định loài côn trùng thiên địch chính .......................................12

2.4.4. Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm hình thái, sinh học của loài chính ...............12

2.4.5. Phƣơng pháp nghiên cứu thử nghiệm sử dụng thiên địch...................................12

2.4.6. Phƣơng pháp xử lý số liệu ...................................................................................13

CHƢƠNG 3. ĐẶC ĐIỂM CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU ......................................16

3.1. Điều kiện tự nhiên ..................................................................................................16

3.1.1. Vị trí địa lí............................................................................................................16

3.1.2. Đặc điểm địa hình, khí hậu..................................................................................16

3.1.3. Đặc điểm kinh tế xã hội, dân cƣ ..........................................................................16

3.1.4. Hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp ......................................................................17

3.1.5. Thực trạng công tác quản lý bảo vệ rừng và PCCCR .........................................17

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU......................18

4.1. Thành phần các loài côn trùng thiên địch tại khu vực nghiên cứu.........................18

4.2. Xác định loài thiên địch của sâu hại Keo tai tƣợng chủ yếu ..................................21

4.3. Đặc tính sinh vật học của các loài thiên địch chính ...............................................23

4.3.1. Đặc điểm hình thái và sinh học của Bọ rùa 6 vằn (Menochilus sexmaculatus

Fabricius).......................................................................................................................23

4.3.2. Đặc điểm hình thái và sinh học của Kiến đen (Cataglyphis hispanicus).....................25

4.3.3. Đặc điểm hình thái và sinh học của Kiến vống (Oecophylla smaragdina) ..............27

4.4. Biến động mật độ của các loài côn trùng thiên địch chính.....................................28

4.4.1. Biến động mật độ của các loài côn trùng thiên địch chính theo các đợt điều tra........28

4.4.2. Ảnh hƣởng của địa hình tới mật độ côn trùng thiên địch chính..........................29

4.4.3. Biến động về mật độ côn trùng thiên địch chính theo hƣớng phơi .....................31

4.4.4. Ảnh hƣởng của tuổi keo tai tƣợng đến mật độ côn trùng thiên địch chính trong

khu vực nghiên cứu .......................................................................................................32

4.5. Nghiên cứu thử nghiệm sử dụng loài thiên địch ....................................................34

4.5.1. Biến động mật độ sâu hại trong thời gian thử nghiệm ........................................34

4.6. Đề xuất một số biện pháp quản lý thiên địch sâu hại Keo tai tƣợng.....................36

4.6.1. Các giải pháp chung ............................................................................................36

4.6.2. Các giải pháp quản lý côn trùng thiên địch chính ...............................................37

KẾT LUẬN - TỒN TẠI- KIẾN NGHỊ.........................................................................38

1. KẾT LUẬN ...............................................................................................................38

2. TỒN TẠI ...................................................................................................................38

3. KIẾN NGHỊ...............................................................................................................39

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tổng hợp số liệu đặc trƣng 6 OTC .................................................................9

Bảng 4.1: Thành phần các loài côn trùng thiên địch đã đƣợc phát hiện .......................18

Bảng 4.2: Thống kê số họ và số loài theo các bộ côn trùng..........................................19

Bảng 4.3: Sự biến động về thành phần, mật độ của các loài côn trùng thiên địch qua

các đợt điều tra...............................................................................................................21

Bảng 4.4: Biến động mật độ của các loài côn trùng thiên địch chính theo các đợt điều

tra ...................................................................................................................................28

Bảng 4.5: Mật độ các loài thiên địch chính ở vị trí chân và sƣờn đồi...........................29

Bảng 4.6: Kiểm tra sự chênh lệch mật độ thiên địch chính giữa các vị trí OTC 03 và 04

theo tiêu chuẩn |U| .........................................................................................................30

Bảng 4.7: Sự biến động mật độ của côn trùng thiên địch chính theo hƣớng phơi.................31

Bảng 4.8: Kiểm tra sự chênh lệch mật độ giữa các OTC có hƣớng phơi khác nhau theo

tiêu chuẩn |U| .................................................................................................................32

Bảng 4.9: Sự biến động mật độ của côn trùng thiên địch chính theo tuổi Keo tai tƣợng......32

Bảng 4.10: Kiểm tra sự chênh lệch mật độ côn trùng thiên địch chính giữa các ô tiêu

chuẩn có độ tuổi khác nhau ...........................................................................................33

Bảng 4.11: Mật độ sâu hại trong thời gian thử nghiệm biện pháp nuôi thả Kiến vống 34

Bảng 4.12 : Sự phân bố số lƣợng Kiến vống quanh khu vực cây chủ trong thời gian kiếm

ăn....................................................................................................................................................35

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 4.1: Biểu đồ thể hiện tỷ lệ % số họ của các bộ côn trùng.....................................20

Hình 4.2: Biểu đồ thể hiện tỷ lệ % số loài của côn trùng..............................................20

Hình 4.3. Sâu non bọ rùa sáu vằn..................................................................................24

Hình 4.4. Trƣởng thành bọ rùa sáu vằn.........................................................................24

Hình 4.5: Kiến đen (Cataglyphis hispanicus)..................................................................26

Hình 4.6. Tổ Kiến đen ..................................................................................................28

Hình 4.7. Kiến vống .....................................................................................................28

Hình 4.8: Biến động mật độ các loài thiên địch chính theo các đợt điều tra .....................29

Hình 4.9: Mật độ các loài thiên địch chính ở vị trí chân và sƣờn đồi ...........................30

Hình 4.10: Sự biến động mật độ của côn trùng thiên địch chính theo hƣớng phơi......31

Hình 4.11: Biến động mật độ côn trùng thiên địch chính theo tuổi Keo tai tƣợng. ......33

Hình 4.12. Mật độ Sâu kèn nhỏ qua các đợt điều tra ....................................................34

Hình 4.13. Sự phân bố số lƣợng Kiến vống quanh khu vực cây chủ trong thời gian

kiếm ăn. .........................................................................................................................35