Nghiên cứu cơ sở thực tiễn và đề xuất một số giải pháp phát triển rừng phòng hộ tại thành phố Đồng Hới - tỉnh Quảng Bình

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐẶNG VĂN KHÁNH

NGHIÊN CỨU CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

RỪNG PHÒNG HỘ TẠI THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI -

TỈNH QUẢNG BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

Thái Nguyên - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐẶNG VĂN KHÁNH

NGHIÊN CỨU CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

RỪNG PHÒNG HỘ TẠI THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI -

TỈNH QUẢNG BÌNH

Ngành: Lâm học

Mã số ngành: 8.62.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG VĂN THẢO

Thái Nguyên - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan kết quả đạt được trong luận văn là sản phẩm nghiên cứu và tìm

hiểu của riêng cá nhân tôi.

Trong toàn bộ nội dung của luận văn, những điều được trình bày hoặc là của cá

nhân tôi hoặc được tổng hợp từ nhiều nguồn tài liệu.

Tất cả các tài liệu tham khảo đều có xuất xứ rõ ràng và được trích dẫn hợp pháp.

Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nếu kết quả là sản phẩm kế thừa hoặc đã được

công bố của người khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả

Đặng Văn Khánh

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn tốt nghiệp cao học này được hoàn thành tại Trường Đại học Nông lâm

- Đại học Thái Nguyên.

Để có được bản luận văn tốt nghiệp này, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới

Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông lâm - Đại học Thái Nguyên, Phòng Đào tạo sau

Đại học, đặc biệt là Tiến sĩ, thầy giáo Dương Văn Thảo đã trực tiếp hướng dẫn, dìu dắt,

giúp đỡ tôi với những chỉ dẫn khoa học quý báu trong suốt quá trình triển khai nghiên

cứu và hoàn thành đề tài "Nghiên cứu cơ sở thực tiễn và đề xuất một số giải pháp phát

triển rừng phòng hộ tại thành phố Đồng Hới - tỉnh Quảng Bình".

Xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, truyền đạt những

kiến thức khoa học chuyên ngành cho bản thân tôi trong suốt những năm tháng qua.

Xin gửi tới Ban quản lý rừng phòng hộ Thành phố Đồng Hới, Hạt Kiểm lâm thành

phố Đồng Hới, Phòng Kinh tế thành phố Đồng Hới, UBND các xã Thuận Đức, Quang

Phú, Bảo Ninh; UBND phường Đồng Sơn, Hải Thành; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông

thôn Quảng Bình; Chi cục Kiểm lâm Quảng Bình; các anh chị em lớp Cao học Lâm học

K26D lời cảm ơn sâu sắc vì đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp tôi thu thập số liệu cũng

như những tài liệu nghiên cứu cần thiết liên quan đến đề tài tốt nghiệp.

Có thể khẳng định rằng, sự thành công của luận văn này, trước hết thuộc về công

lao của tập thể, của nhà trường, cơ quan và xã hội. Đặc biệt là sự quan tâm động viên,

khuyến khích cũng như sự thông cảm sâu sắc của gia đình. Nhân đây tôi xin được bày

tỏ lòng biết ơn sâu đậm.

Tuy đã có những cố gắng, nhưng do thời gian và trình độ có hạn nên chắc chắn

luận văn này còn nhiều thiếu sót và hạn chế nhất định. Kính mong nhận được sự góp ý

của các quý thầy cô, các nhà khoa học, độc giả và các bạn đồng nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả

Đặng Văn Khánh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................. ii

MỤC LỤC..................................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, SƠ ĐỒ ............................................................................. viii

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài.........................................................................................................1

2. Mục tiêu và Ý nghĩa khoa học, thực tiễn của đề tài ..............................................................2

2.1. Mục tiêu....................................................................................................................2

2.2. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn......................................................................................2

2.2.1. Ý nghĩa khoa học...................................................................................................2

2.2.2. Ý nghĩa thực tiễn ...................................................................................................3

Chương 1.TỔNG QUAN TÀI LIỆU...............................................................................4

1.1. Khái niệm và vai trò của hệ sinh thái rừng phòng hộ.........................................................4

1.1.1. Khái niệm ..............................................................................................................4

1.1.2. Tài nguyên rừng.....................................................................................................4

1.1.3. Rừng phòng hộ ......................................................................................................5

1.1.4. Phục hồi rừng.........................................................................................................6

1.1.5. Tái sinh rừng..........................................................................................................6

1.2. Các kết quả nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam.............................................................6

1.2.1. Kết quả nghiên cứu trên thế giới ...........................................................................6

1.2.2. Kết quả nghiên cứu trong nước ...........................................................................13

1.2.3. Nhận xét và đánh giá chung ................................................................................21

Chương 2.ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU ..............................................................................................................23

2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ........................................................................................23

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................23

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu .............................................................................................23

iv

2.2. Nội dung nghiên cứu.........................................................................................................23

2.3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................................23

2.3.1. Quan điểm và cách tiếp cận của đề tài ................................................................23

2.3.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể ..........................................................................25

2.3.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu ..............................................................28

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................................29

3.1. Đánh giá thực trạng rừng phòng hộ tại thành phố Đồng Hới...........................................29

3.1.1. Diện tích đất đai và tình hình sử dụng đất tại thành phố Đồng Hới....................29

3.1.2. Hiện trạng thực vật rừng......................................................................................37

3.1.3. Thực trạng công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ thành phố Đồng

Hới, tỉnh Quảng Bình ....................................................................................................38

3.1.4. Công tác quản lý, bảo vệ rừng phòng hộ.............................................................42

3.1.5. Các chính sách trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ..................44

3.1.6. Thu nhập của người dân từ rừng phòng hộ .........................................................46

3.2. Đánh giá công tác khoanh nuôi bảo vệ và trồng rừng mới tại TP Đồng Hới, tỉnh

Quảng Bình....................................................................................................................47

3.3. Kết quả nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển rừng phòng hộ ...................50

3.3.1. Ảnh hưởng của các yếu tố điều kiện tự nhiên.....................................................50

3.3.3. Ảnh hưởng về chính sách và tổ chức thực hiện ..................................................60

3.4. Kết quả phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong bảo vệ và phát

triển rừng phòng hộ tại thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình....................................61

3.5. Đề xuất một số biện pháp phát triển rừng phòng hộ tại TP Đồng Hới, tỉnh Quảng

Bình ...............................................................................................................................69

3.5.1. Tăng cường phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức, vai trò, trách nhiệm

của các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân .........................................................69

3.5.2. Giải pháp lâm nghiệp...........................................................................................70

3.5.3. Giải pháp về tổ chức............................................................................................73

3.5.4. Giải pháp về Chính sách .....................................................................................73

3.5.5. Chính sách phát triển nguồn nhân lực .................................................................75

3.5.6. Giải pháp về Phát triển kinh tế xã hội, nâng cao thu nhập cho cộngđồng ............75

3.5.7. Giải pháp về khoa học công nghệ........................................................................76

v

3.5.8. Giải pháp về tăng cường thực thi luật pháp liên quan đến quản lý, bảo vệ và phát

triển tài nguyên rừng......................................................................................................76

3.5.9. Nâng cao trách nhiệm của chủ rừng, chính quyền các cấp và sự tham gia của các

ngành, các tổ chức xã hội vào bảo vệ rừng ...................................................................77

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................................78

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................80

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. BVMT: Bảo vệ môi trường

2. DNNN: Doanh nghiệp nhà nước

3. DLST: Du lịch sinh thái

4. ĐD: Đặc dụng

5. FAO: Tổ chức lương nông thế giới

6. GCNQSD: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

7. HGĐ: Hộ gia đình

8. KTLS: Kỹ thuật lâm sinh

9. LN: Lâm nghiệp

10. NN&PTNT: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

11. PTNT: Phát triển nông thôn

12. PH : Phòng hộ

13. QPN 14-92: Quy phạm các giải pháp kỹ thuật lâm sinh áp dụng cho

rừng sản xuất gỗ và tre nứa

14. QHSDĐLN: Quy hoạch sử dụng đất lâm nghiệp

15. RĐD: Rừng đặc dụng

16. RSX: Rừng sản xuất

17. RĐD: Rừng đặc dụng

18. RSX: Rừng sản xuất

19. RPHĐN: Rừng phòng hộ đầu nguồn

20. SDĐLN: Sử dụng đất lâm nghiệp

21. TNHH MTV: Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

iv

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Số lượng phiếu điều tra cán bộ xã và hộ gia đình trên địa bàn nghiên cứu ..26

Bảng 3.1. Hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp thành phố Đồng Hới..............................29

Bảng 3.2. Diện tích rừng phòng hộ theo đơn vị hành chính .........................................31

Bảng 3.3. Bảng tổng hợp diện tích rừng phòng hộ phân theo chủ quản lý ...................34

Bảng 3.4. Diện tích các loại rừng trong rừng phòng hộ ................................................35

Bảng 3.5. Trữ lượng rừng phòng hộ..............................................................................36

Bảng 3.6. Kết quả công tác tuyên truyền, ký cam kết bảo vệ rừng...............................42

Bảng 3.7. Kết quả công tác kiểm tra, xử lý vi phạm Luật bảo vệ và phát triển rừng và

Luật Lâm nghiệp từ năm 2017 – 2019.........................................................43

Bảng 3.8. Chi trả DVMTR trên địa bàn tthành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình ........45

Bảng 3.9. Phân tích SWOT trong bảo vệ và phát triển rừng phòng hộ tại thành phố Đồng

Hới, tỉnh Quảng Bình...................................................................................61

Bảng 3.10. Phân tích SO (maxi-maxi) nhằm tận dụng tối đa lợi thế để tạo ra cơ hội...63

Bảng 3.11. Phân tích WO (mini-maxi) khắc phục điểm yếu để phát huy cơ hội..........65

Bảng 3.12. Phân tích ST (maxi-mini) sử dụng thế mạnh để loại bỏ nguy cơ ...............66

Bảng 3.13. WT (mini-mini) giải quyết mọi giả định tiêu cực nhằm hạn chế những rủi ro

và ảnh hưởng tiêu cực ..................................................................................68

Bảng 3.14. Danh mục các loài cây trồng chính.............................................................73

v