Nghiên cứu bệnh đầu đen ở ba giống gà tại Trạm nghiên cứu chăn nuôi gà phổ Yên (thuộc Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thụy Phương) và biện pháp phòng trị bệnh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ VĂN HÙNG

NGHIÊN CỨU BỆNH ĐẦU ĐEN Ở BA GIỐNG GÀ

TẠI TRẠM NGHIÊN CỨU CHĂN NUÔI GÀ

PHỔ YÊN (THUỘC TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU

GIA CẦM THỤY PHƯƠNG) VÀ BIỆN PHÁP

PHÒNG TRỊ BỆNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ VĂN HÙNG

NGHIÊN CỨU BỆNH ĐẦU ĐEN Ở BA GIỐNG GÀ

TẠI TRẠM NGHIÊN CỨU CHĂN NUÔI GÀ

PHỔ YÊN (THUỘC TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU

GIA CẦM THỤY PHƯƠNG) VÀ BIỆN PHÁP

PHÒNG TRỊ BỆNH

Ngành: Thú y

Mã số: 60 64 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THÚ Y

Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Nguyễn Thị Kim Lan

2. TS. Nguyễn Thị Nga

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ

rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 9 năm 2017

Tác giả

Lê Văn Hùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực cố gắng hết mình của bản thân,

tôi luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các thầy giáo, cô giáo và bạn bè

đồng nghiệp.

Nhân dịp này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các

giảng viên khoa Chăn nuôi Thú y, Trường đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã

giảng dạy tôi trong suốt thời gian học tập tại trường.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô giáo GS.TS. Nguyễn Thị Kim

Lan và TS. Nguyễn Thị Nga đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong quá trình

thực hiện và hoàn thành luận văn.

Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Lãnh đạo Trạm Nghiên cứu chăn

nuôi gà Phổ Yên; Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thuỵ Phương và các bạn

đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian qua.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới người thân trong gia đình đã luôn giúp đỡ,

động viên tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 9 năm 2017

Học viên

Lê Văn Hùng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIÊT TẮT .................................................................. v

DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................vi

DANH MỤC CÁC HÌNH...............................................................................vii

MỞ ĐẦU ..........................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................1

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ..................................................2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................3

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài.......................................................................3

1.1.1. Đặc điểm của đơn bào Histomonas meleagridis ký sinh ở gia cầm .....3

1.1.2. Bệnh đầu đen (Histomonosis) ở gà..................................................6

1.2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước ..........................................16

1.2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước ..................................................16

1.2.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới ................................................17

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU...................................................................................31

2.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu .........................................................31

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................31

2.1.2. Vật liệu nghiên cứu........................................................................31

2.2. Địa điểm, thời gian nghiên cứu ............................................................32

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu......................................................................32

2.2.2. Thời gian nghiên cứu.....................................................................32

2.3. Nội dung nghiên cứu ............................................................................32

2.3.1. Nghiên cứu tình hình nhiễm H. meleagridis ở gà qua mổ khám..32

2.3.2. Nghiên cứu bệnh đầu đen ở gà tại Trạm nghiên cứu chăn nuôi gà

Phổ Yên ....................................................................................................32

2.3.3. Lựa chọn phác đồ điều trị bệnh đầu đen có hiệu quả....................33

iv

2.3.4. Đề xuất biện pháp phòng trị, góp phần hạn chế những thiệt hại

do bệnh đầu đen gây ra ở gà.....................................................................33

2.4. Phương pháp nghiên cứu......................................................................33

2.4.1. Thu thập mẫu bệnh phẩm gà mắc bệnh đầu đen tại Trạm nghiên

cứu chăn nuôi gà Phổ Yên ......................................................................33

2.4.2. Phương pháp nghiên cứu bệnh đầu đen do H. meleagridis gây ra ở gà...35

2.4.3. Lựa chọn phác đồ điều trị bệnh đầu đen có hiệu quả....................36

2.4.4. Đề xuất biện pháp phòng trị, góp phần hạn chế những thiệt hại

do bệnh đầu đen gây ra ở gà.....................................................................37

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................39

3. 1. Tình hình nhiễm H. meleagridis ở gà tại Trạm nghiên cứu chăn

nuôi gà Phổ Yên ..........................................................................................39

3.1.1.Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis theo giống gà ....................................39

3.1.3. Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo mùa trong năm.................44

3.1.4. Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis theo phương thức chăn nuôi gà .......47

3.1.5. Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà trống và gà mái ........................50

3.2. Nghiên cứu bệnh đầu đen do H. meleagridis gây ra ở gà ....................51

3.2.1. Triệu chứng lâm sàng của gà mắc bệnh đầu đen do đơn bào

Histomonas meleagridis gây ra ...............................................................51

3.2.2. Tổn thương của gà mắc bệnh đầu đen do đơn bào H. meleagridis

gây ra ........................................................................................................54

3.2.3. Khối lượng, thể tích một số cơ quan nội tạng của gà bệnh và gà

khỏe..........................................................................................................59

3.3.3. Nghiên cứu một số chỉ số máu của gà bệnh nhiễm đơn bào

H. meleagridis..........................................................................................62

3.3. nghiên cứu biện pháp phòng chống bệnh đầu đen cho gà....................68

3.3.1. Xây dựng phác đồ điều trị bệnh đầu đen cho gà ...........................69

3.3.2. Đề xuất biện pháp phòng chống bệnh đầu đen cho gà ..................73

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ...........................................................................75

1. Kết luận....................................................................................................75

2. Đề nghị ....................................................................................................76

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................77

v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Cs : Cộng sự

E. coli : Escherichia coli

E. tenella : Eimeria tenella

GOT : Glutamicoxalacetic transaminase

GPT : Glutamic pyruvic transaminase

H. meleagridis : Histomonas meleagridis

H. ganillarum : Heterakis ganillarum

KL : Khối lượng

LDH : Lactic dehydrogenase

MDH : Dehydrogenase malic

Nxb : Nhà xuất bản

PTCN : Phương thức chăn nuôi

Pα : Mức ý nghĩa

spp : Species

TC : Triệu chứng

TN : Thí nghiệm

tr : Trang

TT : Thể trọng

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis theo giống gà ....................................39

Bảng 3.2: Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo tuổi....................................42

Bảng 3.3: Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo mùa trong năm..................45

Bảng 3.4: Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo phương thức chăn nuôi ......47

Bảng 3.5. Tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà trống và gà mái............................50

Bảng 3.6: Triệu chứng lâm sàng của gà mắc bệnh đầu đen do đơn bào

Histomonas meleagridis gây ra .......................................................52

Bảng 3.7: Tổn thương đại thể của gà mắc bệnh đầu đen do đơn bào

H. meleagridis gây ra.......................................................................55

Bảng 3.8. Tỷ lệ tiêu bản có tổn thương vi thể ở gan và manh tràng của

gà nhiễm đơn bào H. meleagridis....................................................58

Bảng 3.9. Khối lượng cơ thể và các nội quan gà bệnh và gà khỏe................59

Bảng 3.10. Sự thay đổi một số chỉ số máu của gà nhiễm đơn bào

H. meleagridis...................................................................................62

Bảng 3.11. Sự thay đổi enzym huyết tương và protein trong máu gà

bệnh nhiễm đơn bào H. meleagridis..................................................64

Bảng 3.12. Sự thay đổi công thức bạch cầu của gà nhiễm đơn bào

H. meleagridis và gà khỏe ................................................................66

Bảng 3.13. Tỷ lệ nhiễm đơn bào H. meleagridis tại trạm...............................68

Bảng 3.14. Thử nghiệm 3 phác đồ điều trị bệnh đầu đen cho gà trên diện hẹp ....70

Bảng 3.15. Thử nghiệm 3 phác đồ điều trị bệnh đầu đen cho gà trên diện rộng...... 71

Bảng 3.16. Ứng dụng phác đồ có hiệu quả cao trong điều trị bệnh đầu

đen cho gà vào thực tế .....................................................................73

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm đơn bào H. meleagridis theo giống gà...........40

Hình 3.2. Đồ thị tỷ lệ nhiễm đơn bào H. meleagridis ở gà theo tuổi.............42

Hình 3.3. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo mùa trong năm ......45

Hình 3.4. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà theo phương

thứcchăn nuôi ................................................................................ ‘\48

Hình 3.5. Biểu đồ tỷ lệ nhiễm H. meleagridis ở gà trống và gà mái............... 50

Hình 3.6. Biểu đồ tỷ lệ triệu chứng lâm sàng của gà mắc bệnh đầu đen........52

Hình 3.7. Biểu đồ các nội quan của gà bệnh và gà khỏe ......................................60