Mô hình phát triển con người ở Việt Nam: Mười năm nhìn lại và con đường phía trước

# l€C IBM Vfl flN SINH Xfl H(DI 6 NUOC Tfl HI6N NflV

^

m HINH PHnT TRI^N Vl CON NGl/OI 0 VICT WMx

MUdi Nnivi NHIN ini vn CON DirdNo PHin TRI;6C

PGSTS Ngo Thing Ldi

Dai hoc Kinh te Quoc dan

Mudi nam qua, Viet Nam da gianh duqc nhieu thanh tuu ve tang trudng kinh te.

Trong Bao cao phat trien con ngudi nam 2010 cua Lien iiiep Quoc, Viet Nam duqc

dUng vao top 10 quoc gia tien bo nhat ve thu nhap. Tuy nhien, ban than sutien bo ve

tang truang kinh te chua du luc 'de tao nen nhung bude dot pha (tien bo vuqt bac) ve

mat phuc lai va an sinh xa hoi, chinh ban than each thUc thuc hien muc tieu tang

trudng cua Viet Nam hien nay da lam giam dan hieu dng cua mo hinh phat trien vi con

ngudi (da duqc thiet ke trong chien luqc phat then kinh te xa hoi 2001-2010). Hien tai,

chung ta dang dUng thU 113/169 nudc ve trinh do phat then con ngUdI, duqc xep loai

trung binh thap, va thap han phan Idn cac nudc trong khu vuc Dong Nam A. Vdi each

dat van de nhu tren, bai viet dUng tren quan diem kinh te, de khai thac mo hinh phat

trien vl con ngudi cua Viet Nam, bit dau tif nhin lai thUc trang mUdi nam qua va dinh

dang mot so nql dung cua con dudng phia trudc.

I

. Mo hinh phat trien vi

con ngudi- Su lua chon

cua Viet Nam

Bude vao giai doan ddi mdi

kinh te tir mot vi tri nam trong

tdp sau cung cua kinh te the

gidi, Viet Nam da dat ra ba

"cira ai" Idn can phai vugt qua,

dd la: (1) Thoat ra khung

hoan^ kinh te; (2) DUa nudc ta

ra khoi danh sach cac nudc cd

thu nhap thap nhat the gidi; (3)

Phan i5au eO ban trd thanh

nudc cdng nghiep vao nam

2020. De thuc tnien tuan tu

tirng muc tieu, Chfnh phu Viet

Na^m da lUa chgn md hinh phat

trien toan dien, tire la md hinh

phat trien vi con ngudi, theo dd

thuc hien viec ket hap giua

tang truang kinh te nhanh vdi

xda ddi glim ngheo, phat then

con ngudi, an sinh xa hql, bao

dam sU tien bq va cdng bSng

xa hql, phai dat ra ngay tU dau

va trong toan tien thnh phat

trien. Hudng lUa chgn nay

nham bao dam cho chiing ta

vUa dat dugc su day du ve vat

chat (dieu kien can cua sU

nghiep phat trien yi con ngudi),

lai vira cd sU giau cd ve tinh

than, van hda. su binh ding

cua cac cdng dan va sU ddng

thuan cua xa hdi, su hai hda

giGfa con ngUdi vdi tu nhien

(dieu kien du cua phat trien vi

con ngudi). Tir nam 2001 den

nay, nhjeu van kien mang tinh

the che hda su lUa chgn nay

dugc ban hanh va thuc thi.

Trudc het la "Chien luge

phat trien kinh te- xa hdi 2001-

2010", thdng qua tai Dai hdi

Dang toan qudc^ lan thir IX.

Chien luge da khlng dinh mdt

ngi dung mang tfnh nguy^en tac

trong qua trinh phat ^trien cua

Viet Nam la: Phat trien kinh te

nhanh, hieu qua, ben vung;

tang trudng kinh te di ddi vdi

thuc hien tien bd xa hdi va bao

ve mdi trudng. Muc tieu dat ra

cua chien luge la: Qua trinh

tang trudng kinh te phai gdp

sire true tiep vao thuc hien dan

giau, nudc manh, xa hdi cdng

bang, dan chu, van minh; tang

trudng kinh te phai lan tda

ngay cang tich cue den nang

cao chat lUdng cugc sdng cua

nhan dan ve an, mac, d, di lai,

phdng va chija benh, hgc tap,

lam viec, tiep nhan thdng tin,

sinh hoat van hda; tang trudng

kinh te phai gdp phan tich cue

cho xda ddi giam ngheo, thuc

hien an sinh xa hdi, thu hep

khoang each ve trinh do phat

trien kinh te, van hda, x i hdi.

Tiep theo_ la "Chien luge

toan dien ve tang trudng va

xda ddi giam ngheo" (CPRGS)

dugc Chinh phu phe duyet

thang 5 nam 2002,^ da nhan

manh viec xda ddi giam ngheo

la yeu to co ban de bao dam

cdng bapg xa hdi va tang

trudng ben viJng, va ngugc lai

chi cd tang trudng cao, ben

viJng rndi _cd sire manh vat

chat de hd trg ngudi ngheo

vugn len. Theo chien luge nay:

(i) Thiic day tang trudng kinh

te nhanh va ben vilrng di ddi

vdi thuc hien tien bd, cdng

bang xa hdi nham nang cao

dieu kien va chat lugng cugc

sdng cua moi tang Idp dan cU;

(ii) Tang_trudng kinh te nhanh

gdp phan true tiep vao tao

cdng an, viec lam, tang thu

nhap cho dan cU ndng thdn,

han^ che bdt chenh lech ve

khoang each phat trien giua

cac vung, thu hep chenh lech

ve khoang each thu nhap giCfa

cac tang Idp dan cu, quan tam

den ddi sdng ciia nhdm dan

tdc ft ng^udi; (iii) Khuyen khi'eh

phat trien con ngudi va giam

bat binh dang; uu tien phat

trien y te, giao due, bao ve mdi

trudng, kim che lay nhiem

HIV/AIDS, binh ding gidi va

cac dan tdc it ngudi; (iv) Hinh

thanh, md rdng mang ludi bao

trd va an sinh xa hdi cho ngudi

ngheo, ngud] bi rCii ro do thien

tai, giam thieu mire dd de tdn

thuong cho ngudi dan. Tang

vai trd cua cac hdi va doan the

kjniitej'tidl Irien