Luyện cho học sinh tiểu học cách viết đôi câu mạch lạc

LUYEN CHO HOC SINH TIEU HOC

CACH VII T Ddi CAU IVIACH LAC

O NGUYEN THI MINH PHUONG*

Cdeh ddy hon 20 ndm, tdc gid Hd Thuc Hoan

trong cudn «Dogn van - If thuyet vd thuc

hanh" dd dot vdn de luyen viet doan vdn

mqeh Iqc cdn bdt ddu tu viec luyen viet ddi edu

lien ket vd dupe gido vien (GV) ung dyng tuong

dd'i cd hieu qud trong luyen viet vdn cho hpc

sinh (HS) (chu yeu d THCS). Den thdi diem ndy,

khi ngij phdp van bdn dd khdng con xa Iq vdi

GV vd HS d tieu hpc thi vd'n de luyen viet ddi

edu lien ket cung cdn phdi dupe ifng dyng mpnh

me vd cy the hon trong viee luyen viet vdn cho

HS tieu hpc.

1. Ket qud khdo sdt nhCfng cuoc giao tiep trong

ddi sd'ng xd hoi cua cde nhd nghien cuu ngdn

ngi; cho thdy: Idi ndi cua ehung ta - d cd dqng

dm thanh vd dqng ehtf viet trong hoqt ddng tu

nhien cua minh - thudng khong phdi Id mot edu,

do rang trong nhtfng trudng hop giao tiep ndo

dd, chi edn tpo nen mdt edu Id du. Ldi ndi, trong

dqi bd phdn cde trudng hpp, thudng gdm nhieu

edu, nhieu doqn. Cdng nhieu edu, nhieu doqn,

nhieu phdn (cd nghla Id cdng nhieu su viec, hoqt

ddng, ti'nh chdt dupe ndi tdi...) thi mdi quan he

(MQH) gitfa ehung edng trd nen phuc tqp vd da

dqng. Cde edu too thdnh mdt mqng ludi ddy ddc

CIJO cde mdi quan he, trong dd tung edu gdn bd

ehdt ehe vd khdng the tdeh rdi cde edu khdc. Gid

tri cua mdi edu dupe xdc dinh bdi )V\QH vdi cde

edu khdc trong Idi ndi. Mudn cho ldi ndi dupe

chdt che, rd rdng, ndi mot cdeh khdc, mudn sdn

phdm ngon ngi; «frong lai, sdng/"thi du Idi ndi

dd chi gdm 2 edu cung cdn phdi tudn theo nguyen

tdc td chuc ed tinh chdt ddc trung cua don vj tren

edu Id tfnh mqeh Iqc.

Viec ren luyen kl ndng viet vdn bdn cho HS,

dqc Diet Id HS tieu hpc, neu tie'n hdnh ngay bdng

viec luyen viet mdt doqn van cd the se gdy khd

khdn cho cde em trong nhdn thuc cung nhu thue

hdnh. Cdeh thugn Ipi nhd't Id luyen cho ede em

tap lien ket 2 edu, sou dd len 3 edu, 4 edu, cudi

cung mdi tien tdi luyen each viet cd mdt doqn

vdn mqeh Iqc.

2. Khi HS dqt but, edu ddu tien dupe viet ra Id

edu duy nhdt trong doqn nen ehua ndy sinh quan

he tren edu; nhung khi edu thu hoi xudt hien,

gitfa nd vdi edu md ddu se bdt ddu ndy sinh

MQH ngif nghla vd ngi; phdp. MQH ngtf nghla

dy ed the Id: quan he nhdn qud, quan he thdi

gian, quan he khong gian, quan he giai thieh,

quan he ehung minh, quan he fucmg phdn, quan

he tuong dong, quan he bao hdm... MQH nghlo

thude binh dien tinh thdn, binh dien nhdn thifc

nen cdng «sdng", cdng rd thi 2 edu edng mqeh

Iqc. De tudng minh hdo MQH ngtf nghla gitfa

edc edu trong doqn van, phdi su dyng cde

phuang tien ngdn ngif (edc don vi ngon ngtf

tqo cde phep lien ket nhu: phep ldp, phep the,

phep ddo...). Nhuvqy, de viet dupe 2 edu mpch

Iqc, mdt mdt, edc em edn phdi viet sao cho

«5dng" nghTa, mat khdc eung edn phdi dien dot

sao cho «trong" Idi de Idi trong, y sdng. Cd the

hinh dung MQH mqeh Iqc gitfa 2 edu trong mot

doqn vdn qua so dd sou:

MQH ngi/ ngiiTa

-1

Caul ;-6c5.; Cau 2

rriuong tien ngon ngu

O phuong dien ngtf nghTa, HS tieu hpc dd

bdt ddu ndm dupe nhifng MQH nghTa giifa 2

edu thdng quo edc bdi tdp dpc trong SGK. O

phuong dien ngdn ngif, cde phuong tien dung

de tqo edc phep lien ket giifa 2 edu cting dupe

su dyng khd da dqng. Vi dy: -i- Quan he nhdn

qud: Oi Na vua ai/i thu ve. Cd nhd vui qua (TVl,

tap 1, tr. 71 , NXB Gido dye, H. 2002); + Quan

*Traongfiaihpcsiipiiara Ha Noi •'' * v ' i' •'

Tap chi Giao due s6 25 6 (ki a . a/aon)