[Luận văn]ảnh hưởng của tuổi ấu trùng và thế đàn tạo chúa theo phương pháp cấp tạo tới số lượng,

Bé GI¸O DôC Vµ §µO T¹O

Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ néi

---o0o---

TR¦¥NG ANH TUÊN

¶nh h−ëng cña tuæi Êu trïng vµ thÕ ®µn

t¹o chóa theo ph−¬ng ph¸p cÊp t¹o tíi

sè l−îng, chÊt l−îng cña ong chóa

gièng néi (apis cerana)

LuËn v¨n th¹c sü n«ng nghiÖp

X W

Hµ NéI - 2005

Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o

Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp I - Hµ Néi

__ X W __

TRƯƠNG ANH TUẤN

¶nh h−ëng cña tuæi Êu trïng vµ thÕ ®µn t¹o

chóa theo ph−¬ng ph¸p cÊp t¹o tíi sè l−îng,

chÊt l−îng cña ong chóa gièng néi

(apis cerana)

LuËn v¨n th¹c sü n«ng nghiÖp

Chuyªn ngµnh: Ch¨n nu«i

M· sè: 60.62.40

Ng−êi h−íng dÉn khoa häc:

GS. TS. §Æng Vò B×nh, Tr−êng §HNN I

TS. Phïng H÷u ChÝnh, Trung t©m Nghiªn cøu ong

Hµ Néi - 2005

1

Lêi cam ®oan

- T«i xin cam ®oan r»ng c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trong luËn v¨n nµy lµ trung

thùc vµ ch−a hÒ ®−îc sö dông ®Ó b¶o vÖ mét häc vÞ nµo.

- T«i xin cam ®oan r»ng, mäi sù gióp ®ì cho viÖc thùc hiÖn luËn v¨n ®·

®−îc c¶m ¬n. C¸c th«ng tin trÝch dÉn trong luËn v¨n ®Òu ®· ®−îc chØ râ

nguån gèc.

T¸c gi¶ luËn ¸n

Ký tªn

Tr−¬ng Anh TuÊn

2

Lêi c¶m ¬n

§Ó hoµn thµnh b¶n luËn v¨n, víi sù nç lùc cña b¶n th©n t«i ®· nhËn ®−îc

s− gióp ®ì vµ h−íng dÉn tËn t×nh cña hai thÇy:

GS. TS. §Æng Vò B×nh, HiÖu tr−ëng tr−êng §¹i häc N«ng nghiªp I.

TS. Phïng H÷u ChÝnh, Phã gi¸m ®èc Trung t©m Nghiªn cøu ong.

Cïng víi sù gióp ®ì cña c«, chó, anh, chÞ ®ång nghiÖp ë Trung t©m nghiªn

cøu ong, phßng Quü gen, phßng Thô tinh nh©n t¹o.

T«i xin ®−îc bÇy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c tíi sù chØ dÉn tËn t×nh cña hai

thÇy h−íng dÉn.

T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n Ban l·nh ®¹o Trung t©m, phßng Quü gen,

phßng Thô tinh nh©n t¹o Trung t©m Nghiªn cøu ong ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho t«i

thùc hiÖn ®Ò tµi.

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n tíi gia ®×nh, b¹n bÌ ®· lu«n ®éng viªn vµ t¹o

®iÒu kiÖn cho t«i hoµn thµnh b¶n luËn v¨n nµy.

Hµ Néi, th¸ng 8-2005

3

Nh÷ng tõ viÕt t¾t trong luËn v¨n

4

ATT Êu trïng tói

KHKT Khoa häc kü thuËt

TATCA Thèi Êu trïng ch©u ¢u

T1 Tuæi 1

T2 Tuæi 2

T3 Tuæi 3

TB Trung b×nh

5

1. Më ®Çu

1.1. §Æt vÊn ®Ò:

Nu«i ong lÊy mËt lµ nghÒ cã tõ l©u ®êi ë n−íc ta. Gièng ong néi (Apis

cerana) ®−îc nh©n d©n ta b¾t tõ rõng, qua qu¸ tr×nh nu«i d−ìng chóng phï

hîp víi ®iÒu kiÖn nu«i ong trong gia ®×nh. Ong néi ®−îc ph©n bè réng r·i trªn

toµn l·nh thæ ViÖt Nam vµ thÝch nghi tèt víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë c¸c vïng

kh¸c nhau.

Theo Wongsiri, 1986. [71], ong néi (Apis cerana) th−êng ®i thu ho¹ch l©u

h¬n ong Apis melifera nhËp néi mçi ngµy 2-3 giê, cã thÓ khai th¸c tèt h¬n c¸c

nguån hoa r¶i r¸c vµ cã thÓ chèng chÞu kh¸ h¬n trong vô hÌ nãng nùc thiÕu

thøc ¨n. Ngoµi c¸c s¶n phÈm thu ®−îc tõ nghÒ nu«i ong, ong cßn gióp thô

phÊn cho c©y trång mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ng−êi d©n trong n«ng

nghiÖp.

Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn, ta thÊy ong néi (Apis cerana) lµ mét gièng ong

cã ý nghÜa kinh tÕ lín ë c¶ mäi vïng cña ®Êt n−íc vµ cÇn ®−îc chó träng ph¸t

triÓn. Tuy nhiªn ong néi cßn cã nhiÒu nh−îc ®iÓm nh− tÝnh tô ®µn nhá, hay

chia ®µn, bèc bay, bÖnh thèi Êu trïng nªn ng−êi nu«i ong cßn gÆp nhiÒu khã

kh¨n.

Trong ®µn ong, ong chóa cã vai trß rÊt quan träng lµ ®Î trøng vµ tiÕt ra

chÊt chóa ®Ó ®iÒu hoµ ho¹t ®éng cña c¶ ®µn. Ong chóa tèt th× søc ®Î trøng cao,

®µn ong sÏ ®«ng qu©n vµ cho n¨ng suÊt mËt cao. ViÖc t¹o ra c¸c ong chóa tèt

®¸p øng ®−îc mong muèn cña ng−êi ng−êi nu«i ong lµ mét vÊn ®Ò rÊt cÇn

thiÕt cña s¶n xuÊt.

HiÖn nay ë n−íc ta cã trªn 20.000 ng−êi nu«i ong néi, trong sè ®ã chØ cã

kho¶ng n¨m tr¨m ng−êi nu«i chuyªn nghiÖp lµ n¾m v÷ng kü thuËt t¹o chóa

c«ng nghiÖp b»ng ph−¬ng ph¸p di trïng. Tuy nhiªn ®Ó t¹o chóa theo ph−¬ng

ph¸p di trïng nµy ®ßi hái ng−êi nu«i ong ph¶i cßn trÎ, tinh m¾t, cã kü n¨ng

6

cao, cã sè l−îng ®µn ong lín (trªn 15 ®µn). Sè cßn l¹i chØ biÕt t¹o chóa b»ng

viÖc sö dông c¸c mò chóa chia ®µn tù nhiªn, ®Ó ®µn ong tù thay chóa hoÆc

b»ng ph−¬ng ph¸p cÊp t¹o.

ViÖc sö dông c¸c lo¹i mò chóa chia ®µn, cÊp t¹o do kh«ng n¾m v÷ng c¬ së

khoa häc cña viÖc t¹o chóa nªn chÊt l−îng ong chóa t¹o ra kÐm: khèi l−îng

chóa nhá, søc ®Î trøng thÊp dÉn ®Õn c¸c ®µn ong cã tÝnh tô ®µn nhá, n¨ng suÊt

mËt thÊp, dÔ chia ®µn, bèc bay, lµm cho hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nghÒ nu«i ong

kh«ng cao.

§Ó gióp phÇn lín sè hé nu«i ong gia ®×nh cã ph−¬ng ph¸p t¹o chóa ®¬n

gi¶n, dÔ lµm mµ thu ®−îc ong chóa cã chÊt l−îng tèt phôc vô cho s¶n xuÊt

cïng víi mong muèn gãp phÇn vµo c«ng viÖc nghiªn cøu dùa trªn nh÷ng ®Æc

®iÓm tù nhiªn cña ®µn ong ®Ó ®¸nh gi¸ ®−îc chÊt l−îng cña ong chóa ®−îc t¹o

ra theo ph−¬ng ph¸p ®¬n gi¶n (t¹o chóa cÊp t¹o), chóng t«i tiÕn hµnh thùc hiÖn

®Ò tµi:

"¶nh h−ëng cña tuæi Êu trïng vµ thÕ ®µn t¹o chóa theo ph−¬ng ph¸p cÊp

t¹o tíi sè l−îng, chÊt l−îng cña ong chóa gièng néi (Apis cerana)”

1.2. Môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi

1.2.1. Môc ®Ých

* X¸c ®Þnh ®−îc tuæi Êu trïng phï hîp cho viÖc t¹o chóa cÊp t¹o.

* §−a ra ®−îc tiªu chuÈn thÕ ®µn t¹o chóa cÊp t¹o ®Ó t¹o ®−îc sè l−îng

chóa nhiÒu vµ chÊt l−îng chóa tèt.

* §−a ra ®−îc quy tr×nh kü thuËt t¹o chóa cÊp t¹o phï hîp phôc vô cho

nguêi nu«i ong cã quy m« nhá vµ ¸p dông c¶ cho ng−êi nu«i ong cã quy m«

lín.

7