[Luận văn]ảnh hưởng của hàm lượng protein và xơ đến tỷ lệ tiêu hoá của khẩu phần và thành phần n, p

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

LÊ THUÝ HẰNG

ẢNH HƯỞNG CỦA HÀM LƯỢNG PRÔTÊIN VÀ XƠ

ðẾN TỶ LỆ TIÊU HOÁ CỦA KHẨU PHẦN VÀ THÀNH PHẦN

N, P CỦA CHẤT THẢI TRONG CHĂN NUÔI LỢN THỊT

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành : CHĂN NUÔI

Mã số : 60.62.40

Người hướng dẫn khoa học : TS. VŨ CHÍ CƯƠNG

HÀ NỘI − 2008

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi với

sự giúp ñỡ của tập thể trong và ngoài cơ quan, số liệu thông tin chưa

từng ñược sử dụng công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Các kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và tôi xin

chịu trách nhiệm về những số liệu trong bản luận văn này. Các

thông tin trích dẫn ñã ñược chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Lê Thuý Hằng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… ii

LỜI CẢM ƠN

Có ñược công trình nghiên cứu này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn và

kính trọng sâu sắc tới Ban giám ñốc Trung tâm thực nghiệm và Bảo Tồn

vật nuôi - Viện Chăn nuôi, Khoa sau ðại học và Khoa Chăn nuôi thủy sản -

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội và các cán bộ nghiên cứu khoa học

thuộc dự án SUSANE ñã giúp ñỡ và tạo mọi ñiều kiện thuận lợi cho tôi

trong quá trình học tập và thực hiện ñề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Vũ Chí Cương - Phó Viện trưởng -

Viện Chăn nuôi ñã ñầu tư nhiều công sức và thời gian chỉ bảo tận tình

tôi thực hiện ñề tài và hoàn thành luận văn. Các Thầy cô giáo Bộ môn

Chăn nuôi chuyên khoa - Khoa Chăn nuôi thuỷ sản - Trường ðại học

Nông nghiệp Hà Nội ñã ñộng viên tinh thần trong thời gian làm ñề tài và

hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp ñỡ nhiệt tình của cán bộ

công nhân viên Trung tâm thực nghiệm và Bảo Tồn vật nuôi - Viện

Chăn nuôi, Phòng phân tích - Viện Chăn nuôi trong quá trình nghiên cứu

và thí nghiệm.

Nhân dịp này, tôi xin ñược bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới các nhà

khoa học, các thầy cô giáo và các bạn ñồng nghiệp ñã giúp ñỡ, tạo ñiều

kiện cho tôi nâng cao kiến thức, hoàn thành bản luận văn này.

Tôi xin cảm ơn gia ñình, bạn bè ñã tạo mọi ñiều kiện ñộng viên tôi

hoàn thành luận văn.

Tác giả luận văn

Lê Thuý Hằng

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan i

Lời cám ơn ii

Mục lục iii

Danh mục các chữ viết tắt v

Danh mục các bảng vi

Danh mục ảnh vii

Danh mục ñồ thị viii

1. MỞ ðẦU 1

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

2.1.TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI LỢN TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT

NAM 4

2.2.QUÁ TRÌNH TIÊU HOÁ VÀ HẤP THU CÁC CHẤT DINH

DƯỠNG Ở LỢN 14

2.3. CHẤT THẢI CỦA NGHÀNH CHĂN NUÔI LỢN VÀ CÁC

ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ TỚI MÔI TRƯỜNG 35

3. ðỐI TƯỢNG, ðỊA ðIỂM, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU 47

3.1. ðỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 47

3.2. ðỊA ðIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 47

3.3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 47

3.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 47

3.5. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU 57

4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 58

4.1. KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THÀNH PHẦN VÀ GIÁ TRỊ DINH

DƯỠNG CỦA THỨC ĂN THÍ NGHIỆM VÀ KHẨU PHẦN

THÍ NGHIỆM 58

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… iv

4.2. ẢNH HƯỞNG CỦA HÀM LƯỢNG PRÔTÊIN VÀ XƠ ðẾN TỶ

LỆ TIÊU HOÁ CÁC CHẤT DINH DƯỠNG TRONG KHẨU

PHẦN 59

4.3. ẢNH HƯỞNG CỦA HÀM LƯỢNG PRÔTÊIN VÀ XƠ TRONG

KHẨU PHẦN ðẾN KHẢ NĂNG TĂNG TRỌNG VÀ TIÊU

TỐN THỨC ĂN CỦA LỢN THÍ NGHIỆM 64

4.4. ẢNH HƯỞNG CỦA HÀM LƯỢNG PRÔTÊIN VÀ XƠ TRONG

KHẨU PHẦN ðẾN LƯỢNG CHẤT GÂY Ô NHIỄM THẢI RA

TRONG PHÂN 66

4.5. MỐI QUAN HỆ GIỮA N CỦA CHẤT THẢI VỚI LƯỢNG N ĂN VÀO VÀ

LƯỢNG CHẤT KHÔ 71

4.6. CÂN BẰNG P VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA LƯỢNG P THẢI RA

TRONG PHÂN VỚI LƯỢNG VẬT CHẤT KHÔ VÀ P ĂN VÀO

74

5. KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ 77

5.1. KẾT LUẬN 77

5.2. ðỀ NGHỊ 77

TÀI LIỆU THAM KHẢO 78

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ABBH Axít béo bay hơi

ADF Chất xơ không tan trong môi trường axít

ARC Viện khoa học Nông nghiệp (Agricultural Research Council)

Ash Khoáng tổng số

CF Xơ thô

CP Prôtêin thô

DM Vật chất khô

FAO Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (Foods Agriculture

Oganisation)

ME Năng lượng trao ñổi (Kcal/kg)

NDF Chất xơ không tan trong môi trường trung tính

NRC Hội ñồng nghiên cứu quốc gia (National Research Council)

P ðộ tin cậy (Mức ý nghĩa)

SEM Sai số của các giá trị trung bình nhỏ nhất (Standard Error of Means)

R

2 Hệ số xác ñịnh. (Regression Statistics)

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT TÊN BẢNG TRANG

B¶ng 1.1.Sè l−îng vµ ph©n bè cña ®µn lîn trong giai ®o¹n 2001-2005 7

ë c¸c vïng kinh tÕ chÝnh 7

B¶ng 3.1.Tû lÖ c¸c nguyªn liÖu vµ thµnh phÇn ho¸ häc −íc tÝnh cña

khÈu phÇn thÝ nghiÖm dù kiÕn 48

B¶ng 3.2. S¬ ®å bè trÝ thÝ nghiÖm 49

B¶ng 4.1.Thµnh phÇn vµ gi¸ trÞ dinh d−ìng cña khÈu phÇn thÝ nghiÖm

thùc tÕ (%VCK) 58

B¶ng 4.2a.Thøc ¨n ¨n vµo vµ tû lÖ tiªu ho¸ c¸c chÊt dinh d−ìng cña

khÈu phÇn thÝ nghiÖm ë giai ®o¹n I 60

B¶ng 4.2b. Thøc ¨n ¨n vµo vµ tû lÖ tiªu ho¸ c¸c chÊt dinh d−ìng cña

khÈu phÇn thÝ nghiÖm ë giai ®o¹n II 62

B¶ng 4.3.¶nh h−ëng cña hµm l−îng pr«tªin vµ x¬ trong khÈu phÇn ®Õn

t¨ng träng vµ tiªu tèn thøc ¨n cho t¨ng träng cña lîn thÝ

nghiÖm 66

B¶ng 4.4.¶nh h−ëng cña hµm l−îng pr«tªin vµ x¬ trong khÈu phÇn ®Õn

thµnh phÇn ho¸ häc cña ph©n lîn thÝ nghiÖm 68

B¶ng 4.5. C©n b»ng N vµ tØ lÖ N cña ph©n vµ n−íc tiÓu so víi l−îng N ¨n

vµo 70

B¶ng 4.6. Ph−¬ng tr×nh håi qui gi÷a l−îng N bµi tiÕt víi l−îng N vµ vËt

chÊt kh« ¨n vµo 72

B¶ng 4.7. C©n b»ng P vµ tû lÖ P cña ph©n so víi l−îng P ¨n vµo 75

B¶ng 4.8. Ph−¬ng tr×nh håi quy gi÷a l−îng phèt pho th¶i ra víi l−îng

vËt chÊt kh« vµ P ¨n vµo 76

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… vii

DANH MỤC ẢNH

STT TÊN ẢNH TRANG

ẢNH 3.1. LỢN THÍ NGHIỆM NUÔI THÍCH NGHI DƯỚI

CHUỒNG 51

ẢNH 3.2. LỢN THÍ NGHIỆM NUÔI TRÊN CŨI TRAO ðỔI CHẤT 53

ẢNH 3.3. THU MẪU VÀ XỬ LÝ MẪU PHÂN VÀ NƯỚC TIỂU

CỦA LỢN THÍ NGHIỆM 54

ẢNH 3.4. DỤNG CỤ THU NƯỚC TIỂU CỦA LỢN THÍ NGHIỆM 55

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… viii

DANH MỤC ðỒ THỊ

STT TÊN ðỒ THỊ TRANG

ðỒ THỊ 1: MỐI QUAN HỆ GIỮA N Ở PHÂN VỚI VCK ĂN VÀO 73

ðỒ THỊ 2: MỐI QUAN HỆ GIỮA N Ở NƯỚC TIỂU VỚI N ĂN

VÀO 73

ðỒ THỊ 3: MỐI QUAN HỆ GIỮA N TỔNG SỐ VỚI N ĂN VÀO 74

ðỒ THỊ 4: MỐI QUAN HỆ GIỮA N TỔNG SỐ VỚI VCK ĂN VÀO 74

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ……………………… 1

1. MỞ ðẦU

Ở Việt Nam, chăn nuôi lợn từ lâu là một ngành rất quan trọng vì nó

cung cấp thực phẩm chính cho người tiêu dùng. Hiện nay với sự gia tăng dân

số không ngừng, thu nhập ngày càng ñược cải thiện ñã khiến nhu cầu thực

phẩm ngày càng tăng lên. Chính vì vậy thâm canh chăn nuôi, ñặc biệt là chăn

nuôi lợn ñang trở thành giải pháp cần thiết ñể ñáp ứng cho nhu cầu ngày càng

tăng này. Ngoài ra chăn nuôi thâm canh còn có vai trò quan trọng trong chiến

lược phát triển chăn nuôi phục vụ cho xuất khẩu. Từ năm 1990 – 2001 sản

lượng thịt hằng năm của Việt Nam tăng trung bình 7%/năm, gần tương ñương

với mức tăng trưởng tiêu thụ. Theo thống kê của Cục Chăn nuôi Bộ nông

nghiệp và phát triển nông thôn- tăng trưởng sản lượng thịt từ năm 2005 - 2006

là 9,5%. Dự tính ñến năm 2010, sản lượng thịt lợn (móc hàm) sẽ ñạt 2 triệu

tấn so với 1,5 triệu tấn năm 2001.

Theo thống kê của FAO (2006) [49] thì số lượng lợn trên toàn thế giới

năm 2005 là 960.304.000 con. Châu Á có số lượng cao nhất (565.775.000

con) và Việt Nam có 27.000.000 ñầu lợn, ñứng thứ 4 trên thế giới sau Trung

Quốc (448.810.000 con), Mỹ và Braxin. Như vậy ngành chăn nuôi lợn ñang

ngày càng lớn mạnh trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Xu

hướng này càng tăng thêm mối lo ngại về sự ô nhiễm môi trường bởi hiệu ứng

nhà kính, dinh dưỡng cho hệ sinh thái tự nhiên và không khí (Steinfend và

cộng sự, 2006 [138])

Như vậy, cùng với tốc ñộ tăng trưởng kinh tế, công nghiệp và dân số

thì nghành chăn nuôi cũng ñang gia tăng áp lực lên nguồn tài nguyên thiên

nhiên. Tình trạng ô nhiễm do hoạt ñộng nông nghiệp, trong ñó có cả chăn

nuôi, là một vấn ñề ñang rất ñược quan tâm. Với ngành chăn nuôi lợn, tình

trạng ô nhiễm do thâm canh gây ra ñã ñược biết rõ từ lâu. Thực tế, lợn thải ra

từ 70 – 90% lượng N, chất khoáng (P, K, Mg…) và kim loại nặng mà chúng