Luận văn một số vấn đề về tổ chức tiêu thụ nông sản của thanh hoá

ifi ^7-* '---- ' ----^ " ™ ‘ ■ . v-y.lrl "Lả, -ủi;ừ v jrL L A J i-iT'aJ

_ ^ _ ' Ji-i. i. - »ir« Ằ JLc 'iị.ó

w ^ J_ ứi _ _ 4ãb ***- - _

n ộ G IÁ O D ự c VÀ D À O TẠO

TRUỪNO ĐẠI HỌC KINH TẾ Q UỐ C DAN I IÀ NỘI

L U Ạ N A N T H Ạ C s ỉ K H O A H Ọ C K IN H T Ế

MỌT SÔ VÂN ĐỀ VẾ T ổ CHỨC TIÊU THỤ

NÔNG SẢN CỦA THANH HÓA

C h u y ê n n g à n h hinlìtế t h ư ơ n g

M ã s ố 5 . 0 2

£>ẠJ HOC KTQD

TRUNG Ù M

! THÕW0 TIN THơVÌÊN -------- - Ị •

3 3 +

N gư ời Ui ực hiện : Trương Vạn Thành

N gười h irin g dần khoa h ọc . IT S Đ ộng Đ ình Đ ào

(:h " nhỉ(m bộ m òn K T T M Đ ại học kinh tế quốc dân

HẢ NÔI 19%

M Ụ C L Ụ C

M ở (lầu :

( lurong I : N hữ n g vấn đề lý luận ch u n g về tiêu thụ nôn g siìn

Trang

tron g nên kinh tế thị trường. 7

/. V ai trò củ a liêu thụ trong nền kinh t ế thị trưởng. 7

u . I ỉn trường liêu thụ nông sản. Ị

///. c ơc. nhân tô anh hưởng đến tiêu thu nông sản 1 7

A. Các nhân tố bôn trong Ịg

B. Các nhân tố bcu ngoài

IV.- N ộ i dung cá c nghiệp vụ tiêu thụ nông sản hàng hóa 27

( liuong 11 : I hực trạng côn g tác tiêu thụ nông sún cua T h an h Hóa Ị(í

/. K hái qu á i điêu kiện tự nhiên, kinh tế -x ã h ội và liêm n â n g nông

sản của T hanh H óa ỵ

II. Thực trạng câng tác tiêu thụ nông sản của Thanh H óa 42

A. Về phương thức và kết quả tiOu thụ 42

B. Vê hẹ thống tổ chức bộ m áy và cơ sỏ vệt chất kỹ thuật phục vụ

tiêu thụ

c. .Thị trường liêu thụ nông sản của Thanh hóa 5 7

1). Công tác xuất khẩu nông sản P2

L. Công nghiệp ch ế biến (-A

Hì. K in h nghiệm các nước ve tiêu thụ nông sản của T hanh H óa Ó5

IV. N h ữ n g kết luận rút ra từ thực liễn rô n g tá r tiêu thụ nông sản

củ a T hanh H óa ( J

C h ư ơ n g III : (ỉiiíi pháp đẩy m ạnh tiêu thụ nông san cua T hanh Hóa

I. C ác quan điểm c ơ bản về đ ẩ y m ạnh tiêu thụ nông sản rủ a T .h ó a 70

1

II. C á c m ụ c liêu của công lá c liêu lỉiụ nông sản của T hanh H óa 74

III. C ác g iải p h á p chung đ ẩ y m ạnh lieu thụ nông sản r ù a T hanh hóa 7 5

A. Các giải pháp tăng cầu nông sản 77

B. Các giải pháp tác động vào sản xuất g |

c. Giải pháp vồ môi trường kinh doanh gg

IV. - C á c gi ái p h á p cụ th ể đ ẩ y m ạnh các hoạt động tiêu thụ nông san

của 'Thanh H óa on

A. Giải pháp về các kênh liêu thụ. g9

B. Giải pháp đối với thành phần kinh tố 107

K ết luận ụ ỵ

Tài liệu tham khảo log

- 1

M Ở Đ Ầ U

T ÍN ! ỉ C Ấ P T I IIR T C Ủ A Đ Ề T Ả I

P>oi v ơ i mọi CỊIIỐC g ia, n ỏ n g n g h iệ p lu ỏ n là lĩnh v ự c q u a n trọ n g n h ất. C o n

ngưò-i Vít x ã h ộ i k h ô n g th ổ tồ n tại n ế u t h i ế u (v iín g ) c á c s ả n p h ẩ m nftn<>

n g h iệ p .

Đ ó i vói n ư ớ c (a với 8 0 % clan srt s ố n g bỉíng n g h ề n ô n g (lừ n ô n g n g h iệ p

g án lien với sụ ổn đ ịn h và phát triển c ủ a đất nư ớc.

I ĩr n h â n t h ứ c đ ổ c ổ n g c u ộ c d ổ i m ớ i m ấ y n ă m q u a d o Đ á n g ta lã n h đ ạ o đ ã

lấy n ô n g n g h iệ p làm m ặt trộn h à n g d ầu v à là k h â u dột p h á. C h ín h c á c ch í thị,

N ghị q u y ế t c ủ a Đ ả n g (ch ỉ thị 100 c ủ a Ban h í th ư k h ó a 4, n g h ị q u y ế t 10 cù a

Bỏ C h ín h trị k h ó a 6 ...) là d ộ n g lực m ạ n h m ẽ tạ o nôn n h ữ n g th à n h tựu to lớn

tro n g n ô n g n g h iệ p n ư ớ c ta.

l u y v ạ y d o xuâl phát lừ m ộ t nen n ồ n g n g h iệ p lạc h ậu , n ô n g n g h iệ p

n u ớ c ta c h u a th o át k h ô i san x u ất nhó, n ă n g su ấ t thấp, tỷ su ấ t h à n g h ó a th ấp

c h u a đ á p ứ n g đ ư ợ c y ê u cầ u cái thiện đời số n g c h o n ô n g d â n , n g u y ê n liêu c h o

c ố n g n g h iệ p , h à n g h ó a c h o x u ất k h ẩu , thị trư ờ n g v à lích lũ y c h o sự n g h iệ p

c ô n g n g h iệ p h óa.

T rư ớ c tình h ìn h d ó , tai hội n g h ị T ru n g ư ơ n g lần th ứ 5 (k h ó a 7) Đ ả n g ta

x á c đ ị n h : " Đ ặ t s ư p h á t tr iể n n ô n g n g h i ệ p v à k in h t ế n ô n g th ổ n t h e o h ư ớ n g

s;in xuất h à n g h ó a tro n g q u á trìn h c ổ n g n g h iệ p h ó a , h iên đại h ó a đ ất n ư ớ c coi

d ó là n h iệ m vụ c h iế n lược c ó tầm q u a n trọ n g h à n g d ầ u ..."

-4-

Đ ể p h á t tri ổ n n ô n g n g h i ệ p t h e o h ư ớ n g s ả n x u ấ t h à n g h ó a v ấ n đ ề đ ầ u

tiên đ ồ n g thòi là v ấn đồ q u a n trọ n g n h ất c ầ n giải đ á p đ ó là thị trư ờ n g liêu

thụ. Sản p h ẩ m k h ổ n g đ ư ợ c liêu thụ h o ặ c tiôn thụ k é m q u á trình tái sản xuất

k h o n g the tiến h à n h h ìn h th ư ờ n g c h ứ đ ừ n g nói đ ế n p h át triển . T iêu th ụ tốt là

đ ộ n g lực m ạ n h m ẽ th ú c đ ẩ y tái sản x u ất m ở rộ n g .

riụrc tiễn m ấ y n ă m vừ a q u a ở n ư ớ c ta đ ã c h ứ n g m in h đ iề u đ ổ . D o v iệc

(o ch ứ c tiêu thu ch ư a tốt n ô n g sản ứ đ ọ n g , g iá hạ, ngư ờ i n ô n g d â n bị th u a

Ihiệt (thu n h ậ p ) đ ã b ỏ h o ặ c g ia m san x u ất (b ỏ h o a n g h o ặ c c h u y ể n sa n g sản

xuât m ạt h à n g k h á c ), ví du n h ư rau vụ d ô n g ở d ồ n g b ằ n g B ắc Bộ, m ía p h ía

N a m ỉ r u n g B ộ ... v à n g a y c a lú a g ạ o ở N a m B ộ m ộ t s ố n ă m v ừ a q u a . T r o n g

I r ư ò n g h ọ p n g ư ợ c lai : n h ữ n g c o n s ố t g iá gA y rố i lo ạ n th ị t r ư ờ n g là m th iệ t h a i

c h o n g ư ờ i tiêu d ù n g và xã hội c ũ n g d o v iệ c tổ c h ứ c đ iề u h ò a c u n g - cầ u c h ư a

lói g â y n ên , v í d ụ n h ư trư ờ n g h ợ p sốt g ạ o , đ ầ u n ă m 1995.

C u n g n h u tìn h h ìn h c h u n g c ủ a c ả n ư ớ c , v ấ n đ ồ liê u th ụ n ỏ n g s ả n ở

I h a n h I lo a , n h ữ n g n ă m g ầ n d â y d ã th u h ú t s ự q u a n t â m c ủ a c á c c ấ p lã n h d ạ o

Đ a n g và c h ín h q u y ề n . Lit m ộ t tính n ô n g n g h iệ p với s ố d â n trôn b a triệu trên

K()% d a n so' s o n g b ạ n g n g h e n ô n g , q u á trình c h u y ể n d ịc h c ơ c ấ u k inh tế đ a

d ạ n g hóa san p h ẩ m n ô n g n g h iệ p d a n g g ặ p trở n g ại từ p h ía liêu thụ. H à n g

c h ụ c v ạn n ô n g d â n , trôn c o n d ư ờ n g phát triển n en n ô n g n g h iệ p th e o h ư ớ n g

sản x u ât h ạ n g h ỏ a , vói tư c á c h là n h ư ch ủ th ể k in h tế, diing tỏ ra lú n g tííno

k hi d o i m ặ t v o i th ị t r ư ờ n g . Vi ộ c tổ c h ứ c , m ỏ r ộ n g th ị t r ư ờ n g n ô n g s ả n c ủ a

línlt co n n h iê u k h ó k h an , bất cậ p . C ác k ên h tiêu thụ c h ư a d ư ợ c khai th ô n g tốt

d a kim h am toe d ọ p h ai (liên cu a san x u ât. V ice tìm ra c á c giai p h á p vồ tiêu

thụ n ô n g san lúc n à y d ã tro lên c ấ p thiết đối với T h a n h H ó a.

XuAi p h á i lừ lì n h h ì n h đ ó , c h ú n g lô i đ ã lự a c h ọ n đ ề tài : " M ộ t s ố v ấ n

đồ vồ lổ c h ứ c lieu thụ n ô n g sán c ủ a T h a n h H ó a".

MUC ĐÍCH VÀ PHAM VI NGHIÊN cứu CỦA LUẬN ÁN.

ÌA iận á n n h ằ m vào các m ụ c đ ích sa n :

- N g h iê n cứ u m ộ t c á c h h ẹ th ố n g lý lu ận v ồ liêu thụ n ô n g sản là m rõ

n h ữ n g đ ặ c đ iể m c ủ a k in h d o a n h liêu thụ n ô n g san .

- K h á o s á t đ á n h g i á th ự c t r ạ n g v à n h ữ n g v ấ n đ ề đ a n g đ ặ t r a đ ố i v ớ i

c ô n g lá c lie u th ụ n ô n g s a n c ủ a T h a n h 1 ló a .

" Xlial m<-)l s ồ 8 ‘ài p h á p d ể d ẩ y m ạ n h li ê u th ụ n ô n g s ả n c ủ a T h a n h

H ó a tro n g n h ữ n g n ă m tới.

ỉ h ự c h iệ n tốt d e lài n à y s ẽ k h ô n g c h í g ó p p h ầ n g iả i q u y ế t v ấ n d ồ th ự c

liỗn đ ặt ra c h o c ô n g lác lieu thụ n ô n g san T h a n h H ó a m à c ò n c u n g c ấ p c o s ỏ

lý luận v ề tiêu th ụ n ô n g sản , vồ tổ c h ứ c tiêu thụ n ô n g sản trên đ ịa h àn tỉnh,

Ihành p h ố , c u n g c ấ p lài liệu th a m k h ả o c h o c á c đ ề tài c ó liên q u a n .

P 1ỈU Ơ N G P IIẢ P N G H IÊ N c ú u C Ủ A LU Ậ N ÁN.

LuAn án sử d ụ n g p h ư ơ n g p h á p c ủ a p h é p h iện c h ứ n g , d ự a trên q u a n

d ie m lịch sử, lo àn d iện và p h ái triển tro n g v iệc x em xét th ự c trạ n g c ũ n ° n h ư

tro n g dồ x u ất c á c g iải p h áp .

Iro n g c á c p h ư ơ n g p h á p c h u y ê n m ô n c h ú n g tôi sử d ụ n g p h ư ơ n g p h á p

th ố n g kê, k ết h ọ p p h ân tích đ ịn h lư ợ n g với p h â n tích đ ịn h tính sử d ụ n g

p h ư ơ n g p h á p đ ồ thị to án tro n g viộc trình h à y c á c c ơ sở k h o a h ọ c c ủ a c á c g iải

p h á p đ ề ra.

- 6 -

Chúng tỏi quan điểm rằng : Tìm giải pháp cho vấn đồ tiêu thụ là một

việc khó khăn, phức lạp không thể đưa ra các m ồ hình cứng trong việc tổ

chức, những con số chính xác vồ quy I11Ô, lốc dọ phát trie’ll tương lai. Điồu

chúng lôi quan tflm là định hướng có cơ sở khoa học cho các vấn đề thực tiễn

đặt ra.

K ết cá u củ a lu ậ n á n :

Ngoài phần m ở đầu và kết luân, phần nội dung chia làm 3 chươno.

C hư ơ nx ị : những vấn đồ lý luận chung về tiêu thụ nông sản trong nền

kinh lố thị trường.

th ư ơ n g 2 : I’ll ực trạng công tác liêu thụ nông sản của Thanh Hóa.

C h u ô n g 3 : Giải pháp đẩy mạnh liêu thụ nông sản của Thanh Hóa.

( ’hương I

NHỮNG VÂN f)fc LÝ LUẬN CHƯNG VẾ TIÊU THỤ NÔNG SẢN

TRONG NLN KINH TỂ THỊ TRƯỜNG :

NỒ11 kinh tố nước ta, từ kinh tố chỉ huy sang kinh tố thị trường có sự

diet! tiết cua Nhà nước theo dinh hướng xã hội chủ nghĩa đã nãy sinh những

van dồ lý luận phải giải quyết. Tiêu thụ nông sản trong kinh tế thị trường là

một trong vấn dồ cấp hách hiện nay cần dược soi sáng của lý luận để định

hướng cho hoạt dộng thực liễn.

I VAỈ TRỜ CỬA TIÊU TI ỈỤ TRONG NÊN KINH TẾ THỊ TRƯỞNG.

Nghiên cứu tiêu thụ trong nền kinh tế thị trường tức là nghiên cứu tiêu

thụ những san phẩm -hàng hóa, những sản phẩm mang thuộc tính hàng hóa.

Do vây trước khi di vào nghiên cứu những nội dung và vai trò của tiêu thụ

- 7 -

cần tìm hiểu hàng hóa và các thuộc lính của hàng hóa, điều kiỌn ra đời và

phát triển của sản xuất hàng hóa :

1- H àng hóa và hai th u ộc tính của hàn g hóa.

Hàng hóa trong kinh tế thị trường được quan niệm là vật phẩm hay

dịch vụ có giá trị sử dụng và có giá trị.

Đại bộ phận hàng hóa là sản phẩm của lao động, chúng được sản xuất

ra để bán. Giá trị sử dụng làm cho hàng hóa có khả năng thỏa mãn nhu cầu

nào đó của con người, cần thiết dối với con người. Những người tiêu dùng

bỏ tiền ra mua sản phẩm (hoặc dịch vụ) để làm gì nếu như sản phẩm (hoặc

dịch vụ) dó không có khả năng thỏa mãn nhu cầu nào đó của Ỉ1Ọ, khổng có

giá trị sử dụng.

Nhưng do các sản phẩm - hàng hóa đều là sản phẩm cửa lao động.

Trong chúng kết tinh m ột lượng lao động nhất định. Chúng không chỉ có giá

trị sử dụng mà còn có giá trị. Đổ dược tiêu dùng hàng hóa, người mua phải

thực hiện giá trị của nó, phải trả tiền.

Như vậy ở mỗi hàng hóa, giá trị sử dụng dồng thời là "vật' mang giá

trị. Mục đích của nhà sản xuất là giá trị, là lợi nhuận. Đ ể đạt mục đích đó

nhà sản xuất phải tạo ra giá trị sử dụng. Đ ối với họ giá trị sử dụng là phương

tiện để dạt m ục đích giá trị, giá trị sử dụng càng cao thì mục đích giá trị càng

dễ thực hiện.

Ngược lại, mục đích của người tiêu dùng (người mua) là giá trị sử

dụng, nhưng để dạt được giá tri sử dụng, người mua phải thực hiện giá trị của

hàng hóa. Và do vậy m ỗi sản phẩm sở dĩ trở thành hàng hóa, dổi tượng của

mua bán bởi vì nó có dầy đủ hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng có

khả năng đáp ứng mục đích, lợi ích, sự mong đợi của cả người mua lẫn

người bán. Thiếu một trong hai thuộc tính đó, nó không phải là hàng hóa

chẳng ai mua bán 11Ó làm gì.

- 8 -

Hai thuộc lính này thống nhất trong từng hàng hóa nhưng đây là sụ

th ố n g nhAI c u a hai m ặt đối lập. Sự đối lộp n à y c h ín h là m â u th u ẫ n giá trị và

gia tri su d ụ n g , biêu hiện ra bên ngoài thành m â u thuẫn người m u a với người

bán, h à n g và tiền, liêu d ù n g v à sản xuất ... v à c á c m â u th u ẫ n n à y đ ề u tập

trung ỏ khâu tiêu thu, giải quyết ở khâu tiêu thụ. M ỗi m ột hàng hóa được

ticu thụ là m ột IÌÌI1 các m â u IhuAn trôn dư ợ c giả q uyết, m ộ t lần d u n g h ò a lợi

ich người m u a - người bán, h àn g h ó a đ á p ứ ng dư ợ c n h u cầu c ó khá năn g

thanh tbán, sán xuất dáp ứng dược lieu dùng.

2- Hai diêu kiện của sản xuất hàng hóa :

Sán xuất hang hỏa ra dời và phát triổn trong xã hội với những diồu

kiêu nhất dinh. Đ ó là sự pliAn cô n g lao d ộ n g xã hội và sụ tồn tại các ch ủ sở

hữu khác nhau vồ tư lieu sản xuất.

Phân công lao dộng tạo ra sự chuyên m ôn hóa trong sản xuất. Lịch sử

p h á t triể n c á c n e n s a n x u ấ t g ắ n lie'll với q u á trìn h p h â n c ô n g la o đ ô n g trình

dô từ thấp đến cao. D o có sự phân cỏng chuyên m ôn hóa, mỗi nhà sản xuất

chi ch u y ên sán xuất m ột hoặc m ột vài loại sản phẩm , song họ lại cổ nhu cầu

vồ nhiồu loại sản phẩm khác nhau, lừ đó nảy sinh ra nhu cầu trao đổi sản

phẩm giữa các nhà san xuất với nhau.

Song chí có phân công lao động không thôi còn tư liệu sản xuất là của

c h u n g thì trao dổi dó chí là phân phối hiện vật, nội bộ, k h ô n g phải là trao

dổi n g an g giá, k h ô n g cần q u a m u a bán, và nồn sản xuất n h ư v ậy chưa phải là

sán xuất hàng hóa. Chí khi có thêm điều kiện thứ hai là tồn tại các chủ sở

hữu khác nhau về tu liệu sản xuất, thì sự trao đổi sản p h ẩm sản xuất ra giữa

họ mới phải dựa trên cơ sở ngang giá, mới trở thành trao đổi hàng hóa m à

thôi.

lit những điồu kiện tiền đồ, cơ sở của sản xuất hàng hóa, sự phái triển

cua hai diồu kiện nay thúc đẩy san xuất hàng hóa phát triển, đồng thời thúc

đẩy m ở rộng quy m ỏ và trình độ hoạt động tiôu thụ.

Nồn nông nghiệp của nước ta trong cơ c h ế c ũ là nền nô n g n g hiệp tự

cap, tự tuc, trình độ phân cồng lao động rất thấp, các tu liệu sản xuất chính

thuộc sỏ hữu ch u n g (nhà nước hoặc hợp tác xã) do vậy sản xuất trì trệ sản

p h ẩ m h àn g hóa ít. N h ữ n g n ă m g ầ n đ â y đ ã c ó s ự thay đổi c ơ bản tro n g chính

sách kinh tô noi c h u n g v à c h ín h sách n ỏ n g n g h iệ p nổi riêng. Đ ấ t đai đư ợ c

giao cho hộ nông dân sử dụng lâu dài hộ nông dân hoàn toàn tư chủ trong

sản xuất kinh doanh, các thành phần kinh tế đều dược khuyến khích phát

triển ... d ã tạo ra h à n g triệu c h ù sở hữu m ới, vói c á c hình thứ c s ở hữu p h o n g

phú, da dạng. Đ ồ n g thời Đ ang và N hà nước da lãnh dao quá trình phân còn*

lai lao đ ộ n g xã hội, c ơ cấu lại nồn nông nghiệp, lạo ra n h ữ ng vùng ch u y ên

can h , c a o san, m ở m a n g n h ữ n g n g à n h n g h ề m ới, c â y c o n m ới ... khai thác

ngày càng hiộu quả hơn các tiồm năng sẵn có, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của

thị tiuờng tạo ra bước chuyển biến thực sụ trong lĩnh vực nông nghiệp nông

s;ĩn h àn g hóa dồi d ào hơn, lưu thông lieu thụ sổi dộno hơn.

Từ việc nghiên cứu các thuộc tính của hàng hóa và các diều kiện của

s á n x u ắt h à n g h ó a , rút r a k ế t l u ậ n : M ộ t là v i ệ c n â n g c a o t r ì n h đ ộ p h â n c ô n g

lao dộng xã hội và làm phong phú da dang các hình thức sở hữu sẽ tác dôrm

trực tiếp làm c h o lưu th ò n g liêu thụ phát triển. Hai là c á c m â u thuẫn c ơ bản

cung như tính chất phức tạp, khó khăn của liêu thụ bắt nguồn từ m âu thuẫn

bên trong củ a bán thân h àng hóa. Q u á trình tiêu thụ cũ n g chính là q u á trình

giái q u y ế t m â u thuẫn g iữ a giá trị sử d ụ n g v à g iá trị c ù a hàrm hóa.

ị

ị

\

3- Vai trò cún tiêu thụ trong nên kinh tế thị trường :

- 10-