LUẬN VĂN Công tác thanh toán không dùng tiền mặt

LUẬN VĂN:

Công tác thanh toán

không dùng tiền mặt

Chương i

lý luận cơ bản về công tác thanh toán không dùng tiền mặt

1.1-Sự cần thiết và vai trò của công tác thanh toán không dùng tiền mặt trong

nền Kinh tế thị trường:

1.1.1-Sự cần thiết của Thanh toán không dùng tiền mặt:

Lịch sử ra đời , sự phát triển của sản xuất và lưu thông hàng hoá, thì đồng

thời nó cũng gắn liền với sự phát triển của tiền tệ. Từ cổ xưa đến cách đây vài trăm

năm, các kim loại quý như vàng, bạc được coi như một phương tiện trao đổi trong

Xã hội trừ Xã hội sơ khai nhất. Vấn đề đặt ra với một hệ thống thanh toán hoàn toàn

dựa vào kim loại quý thì việc vận chuyển từ nơi này sang đến nơi khác rất khó khăn

. Sự phát triển tiếp theo của hệ thống thanh toán là đồng tiền giấy, đồng tiền giấy có

lợi hơn so với đồng tiền kim loại ở chỗ, nó nhẹ hơn rất nhiều,việc cầm theo nó cũng

dễ dàng hơn, nhưng vấn đề đặt ra khi công nghệ in ấn tiền phát triển tiên tiến, thì tệ

nạn in tiền giả cũng phát triển theo, chi phí in tiền, vận chuyển tiền. Mặt khác, cả hai

loại tiền này nổi lên một số yếu điểm đó là dễ bị lấy cắp, tốn thời gian vận chuyển,

chi phí bảo quản, in ấn, thời gian thanh toán bị kéo dài. Để khắc phục khó khăn này,

một bước tiến mới của Hệ thống thanh toán đã xuất hiện với hoạt động Ngân hàng

hiện đại.

Hoạt động Ngân hàng sơ khai ban đầu chỉ là thu nhận giữ hộ tiền , kim loại

quý cho khách hàng. Theo quy luật của thị trường , nền kinh tế hàng hoá là luôn vận

động và luôn phát triển, Ngân hàng phát sinh thêm một số nghiệp vụ như việc thanh

toán cho khách hàng gửi tiền tại một Ngân hàng khi có nhu cầu chi trả lẫn nhau.

Khi sản xuất và lưu thông hàng hoá ở mức thấp, quá trình mua bán diễn ra trong

phạm vi hẹp thì người ta thanh toán với nhau bằng tiền mặt, sự vận động của vật tư

hàng hoá, vật tư gắn liền vớí sự vận động của khối lượng tiền tệ nhất định. Lúc này

thanh toán bằng tiền mặt đã tỏ rõ sự linh hoạt của nó. Qua trình thanh toán bằng tiền

mặt không gặp phải một vấn đề nào.

Nhưng theo quy luật của sự phát triển Kinh tế – Xã hội, công việc giao

thương không chỉ bó hẹp trong một phạm vi, một quốc gia mà xuyên suốt khắp

quốc gia trên cả thị trường thế giới với khối lượng hàng hoá lớn nhiều chủng loại đa

đạng và phong phú. Lúc này thanh toán bằng tiền mặt đã nảy sinh hàng loạt những

điểm bất lợi cho công việc thanh toán như thời gian, chi phí, vận chuyển. Thì lúc

này hệ thống thanh toán hiện đại Ngân hàng hay còn gọi thể thức thanh toán không

dùng tiền mặt phần nào đã thoả mãn được những bất lợi của thanh toán bằng tiền

mặt nói trên . Người ta không còn phải mất thời gian vào việc vận chuyển tiền, bảo

quản,… mà thay vào đó chỉ việc trích chuyển vốn từ Tài khoản vốn đơn vị này sang

Tài khoản vốn đơn vị khác, huặc thanh toán bù trừ lẫn nhau giữa các tổ chức Tài

chính. Để thực hiện được quá trình này phải có ít nhất ba chủ thể tham gia đó là

bên mua, bên bán và Ngân hàng đóng vai trò trung gian Tài chính Với chức năng là

trung tâm thanh toán của nền Kinh tế quốc dân. Các Ngân hàng Thương mại hoàn

toàn có khả năng tổ chức các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt thích hợp

để thu hút nguồn vốn nhàn rỗi trong dân cư, sẽ góp phần lớn trong việc thực hiện

chiến lược phát triển Kinh tế của Đảng, ổn định giá cả, đẩy lùi lạm phát,lưu thông

hàng hoá, tăng thu nhập quốc dân. Vì có tính ưu việt như trên , nên công tác thanh

toán không dùng tiền mặt ngày càng được khách hàng ưa chuộng, nên nó không

ngừng phát triển và không thể thiếu được trong nền Kinh tế thị trường hiện nay. Do

đó nó ra đời là một tất yếu khách quan của lịch sử loài người.

Tóm lại , thanh toán không dùng tiền mặt là nghiệp vụ trung gian của Ngân

hàng, đây chính là cách thức mang lại nhiều hiệu quả nhất cho cả hai bên - đơn vị

mở Tài khoản , Ngân hàng, mà lại phù hợp với sự phát triển của sản xuất và lưu

thông hàng hoá. Việc thay thế thanh toán bằng tiền mặt bởi thanh toán không dùng

tiền mặt đã thực sự thu hút dòng tiền mặt chảy vào Ngân hàng , Ngân hàng sẽ tăng

nguồn thu và nguồn vốn bằng tiền mặt đồng thời qua đó Ngân hàng có thể kiểm soát

và điều hành chặt chẽ hơn thông qua công tác thanh toán. Còn khách hàng đơn vị

mở Tài khoản tại Ngân hàng đảm bảo được chi trả đúng thời hạn, tiết kiệm thời gian,

an toàn nhất.

1.1.2 Vai trò của công tác thanh toán không dùng tiền mặt trong nền

Kinh tế thị trường:

Ngân hàng ra đời để đảm nhiệm trọng trách là trung tâm thanh toán cho nền

Kinh tế. Trọng trách này được thể hiện qua việc mua bán, cung ứng dịch vụ hàng

hoá giữa các cơ quan đoàn thể, các tổ chức kinh tế, các doanh ngiệp và cá nhân

trong xã hội. Chính vì thế thanh toán không dùng tiền mặt không thể thiếu được, vì

hàng hoá và tiền tệ luôn có mối quan hệ song hành với nhau, liên hệ với nhau như

những mắt xích trong nền kinh tế Tiền – Hàng – Tiền. Thanh toán không dùng tiền

mặt đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tổ chức và lưu thông hàng hoá. Ngân

hàng thực hiện tốt công tác thanh toán không dùng tiền mặt sẽ góp phần đem lại lợi

ích nền kinh tế tăng trưởng nhanh. Sau đây là một số vai trò của công tác thanh toán

không dùng tiền mặt:

Thứ nhất: Làm giảm được một khối lượng tiền mặt trong lưu thông. Như

chúng ta biết thanh toán bằng tiền mặt có những nhược điểm đó là : Khối lượng tiền

lớn, cồng kềnh, tốn công sức chuyên trở, kiểm đếm, chi phí cho nhiều khâu như in

ấn, bảo quản …Ngày nay nền kinh tế thị trường có nhiều mối quan hệ kinh tế phức

tạp và đa dạng, tăng tỷ trọng thanh lớn không dùng tiền mặt sẽ làm giảm được khối

lượng tiền mặt lưu hành trong lưu thông.

Thứ hai: Luân chuyển vốn nhanh gọn, chính xác, an toàn tuyệt đối đáp ứng

nhu cầu vốn kinh doanh kịp thời…mỗi ngiệp vụ phát sinh Ngân hàng chỉ cần căn cứ

vào lệnh của chủ Tài khoản và số dư trên Tài khoản của khách hàng để ghi nợ Tài

khoản này và đồng thời ghi có Tài khoản kia trong cùng một Ngân hàng. Nếu

chuyển tiền qua mạng vi tính khác ngân hàng, khác địa phương ngay trong ngày sẽ

thực hiện được chuyển tìên đảm bảo an toàn chính xác tuyệt đối cả Tài sản khách

hàng và của Ngân hàng. Chính ngiệp vụ này đã rút ngắn được thời gian thanh toán,

đem lại hiệu quả cao cho các doanh nghiệp. Vì ở mỗi doanh ngiệp nếu khâu thanh

toán chậm trễ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc sử dụng vốn, kết quả sản xuất kinh

doanh sẽ giảm thấp và ảnh hưởng đến đời sống cán bộ công nhân viên, và ảnh

hưởng tồn sự tồn tại các doanh ngiệp.

Thứ ba: Giúp các Ngân hàng thương mại tập trung nguồn vốn tạm thời nhàn

rỗi để cấp vốn cho công tác tín dụng. Để được tham gia thanh toán không dùng tiền

mặt trong Ngân hàng các cá nhân , doanh ngiệp, tổ chức kinh tế, phải nộp tiền của

mình vào ngân hàng và mở Tài khoản tiền gửi thanh toán, trên Tài khoản luôn tồn

tại số dư nhất định để đảm bảo việc chi trả. Số dư tiền này chính là nguồn vốn tiền

gửi mà ngân hàng được phép sử dụng phần lớn để cho vay mà chỉ cần để lại một tỷ

lệ nhất định để đảm bảo đủ khả năng chi trả. Về phía khách hàng được hưởng một

khoản lãi nhất định trên số dư tiền của họ.

Thứ tư: Thanh toán không dùng tiền mặt là công cụ trong chiến lược cạnh

tranh giữa các Ngân hàng thương mại, nhằm thu hút khách hàng đến với mình Khi

Ngân hàng thực hiện tốt công tác thanh toán thì chính nó là nguồn vốn tiềm tàng ở

ngoài Xã hội đổ về Ngân hàng tự nguyện, Ngân hàng không phải tốn nhiều chi phí

như khi huy động vốn ở các hình thức khác (tiền gứi có kỳ hạn, kỳ phiếu…). Vì vậy

Ngân hàng nào tổ chức tốt công tác thanh toán là giải pháp tích cực để thay thế

nguồn vốn theo hướng tăng tỷ trọng nguồn vốn có mức lãi suất thấp, trên cơ sở đó

hạ lãi suất tiền vay. Khuyến khích doanh nghiệp, cá nhân đầu tư, sản xuất, vào hoạt

động sản xuất kinh doanh có lãi. Ngân hàng còn nắm được tình hình hoạt động sản

xuất kinh doanh của các doanh ngiệp cũng như khả năng Tài chính của doanh ngiệp

qua việc quản lý biến động của vốn, số dư trên Tài khoản tiền gửi, trên cơ sở đó

Ngân hàng thực hiện nhiệm vụ tư vấn có hiệu quả.

Thứ năm: Giúp cho Ngân hàng thương mại thực hiện chức năng tạo tiền .

Trong thực tế nếu thanh toán bằng tiền mặt , sau khi lĩnh tiền mặt ra khỏi Ngân

hàng, số tiền đó không còn nằm trong phạm vi kiểm soát của Ngân hàng nữa. Nhưng

nếu thực hiện bằng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, khách hàng trích từ

Tài khoản tiền gửi của mình huặc được Giám đốc duyệt cho vay chuyển số tiền đó

đến Ngân hàng khác. Đến Ngân hàng thứ hai để lại tỷ lệ dự trữ bắt buộc chung 10%,

cứ thế đến các Ngân hàng thứ hai, thứ ba…từ 10 triệu ban đầu có thể lên đến 100

triệu. Như vậy Ngân hàng đã thực hiện được chức năng tạo tiền trong khâu thánh

toán.

Thứ sáu: Vai trò quản lý vĩ mô của Nhà nước qua Ngân hàng chỉ thực sự

phát huy đầy đủ tác dụng khi phần khối lượng thanh toán tập trung qua Ngân hàng,

giúp Ngân hàng Nhà nước quản lý tổng thể quá trình sản xuất và lưu thông hàng

hoá. Mặt khác, sử dụng công cụ thanh toán, kiểm soát được mức tạo tiền và tăng tín

dụng, thực hiện tốt chính sách tiền tệ là giải pháp tích cực nhằm kìm chế lạm phát,

tạo đà cho kinh tế tăng trưởng. Trên lĩnh vực Ngân hàng nó phản ánh trình độ ngiệp