Lễ hội truyền thống và những loại hình kiến trúc truyền thống vùng đồng bằng bắc bộ

Le hoi truyen thong va nhCimg loai hinh kien

true truyen thong vung dong bang Bac Bo

NGUYEN HUY HOANG*

Le hdi la mdt hinh thflc sinh boat

cpng ddng con ngfldi. Tai Viet Nam

Le hpi truyen thdng gan lien vdi lang xa va

la mpt trong nhflng than h to' tao nen sU

phong phu trong ddi sd'ng tinh thdn con

ngUdi. Lang xa Viet Nam gan lien vdi ddng

rupng, sdng nUdc vdi nen ndng nghiep

va nghe trdng lua nUdc, boat dpng cua con

ngUdi (lao ddng san xuat) phu thupc vao

dieu kien thdi tiet va dieu kien tU nhien

trong vdng quay cua thien nhien (bon

mua-Xuan, Ha, Thu, Ddng), va quy luat

thdi tiet nang, mUa, gid, bao cua vfl tru.

Day la dieu kien, la yeu to tao ra trong con

ngUdi nhflng nhu cdu tam linh, le hpi

chinh la ndi ma con ngfldi tao ra va lam

thoa man nhflng nhu cau dd. Qua trinh lao

dpng san xuat ciia con ngfldi (lam rupng,

cay lua, danh ca, nghe thu cdng ) gan

lien vdi dieu kien tfl nhien va gan lien vdi

mdi trfldng xung quanh ndi hg d, gan vdi

nhflng le hdi dau nam nhfl: cau mua, cau

may v.v Treng tam thflc mdi con ngfldi

Viet Nam neu cay da, gieng nfldc, san

dinh... gan bd vdi mdi ngUdi tfl Iflc sinh r a

den lUc ma t di thi le hpi lai la thanh to' van

boa thieng lieng, manh liet va cd mpt vi tri

quan trong trong ddi sd'ng tinh tha n cua

mdi con ngUdi. Kien true phuc vu cho mdi

loai boat dpng sd'ng, tdn tai cung nh u khi

da mat (chet) cua con ngUdi la khac nha u

ve hinh thflc (kien true ben ngeai-hinh

khdi, dfldng net, chi tiet ) va npi dung

(cdng ndng, chflc nang sfl dung, npi tha't

ben trong). Tren phfldng dien ddi sd'ng xa

hpi con ngfldi tdn tai vdi dieu kien vat chat

va dieu kien tinh than, le hpi bao gdm ca

yeu to' vat chat va yeu to' tinh than, nd la

cau ndi, mdi quan he va can bang gifla vat

chat va tinh than, gifla am va dfldng, gifla

hflu hinh va vd hinh t'fl cac yeu to' boat

dpng cua le hpi ma con ngfldi la chu dac

(khdi xUdng, tham gia-hoat dpng va ket

thuc), con ngfldi da tao ra nhflng kien true

de sif dung cho mpt phdn le hpi cung nhfl

toan bp qua trinh cua le hgi.

Kien true dinh ldng vd cong ldng:

cdng lang va dfldng ldng la hinh anh quen

thupc cua lang que Bac Bp Viet Nam.

cdn g lang cd tfl xa xfla va den nay vdn

tdn tai nhfl mot bieu tfldng van hda, nd

cung vdi cay da, mai dinh tao nen mdt net

dep. Mdi cdng lang deu cd net rieng phu

thugc dac diem cua dan cU cua lang dd.

Kien true dinh ldng: Dinh lang la ndi

thd Than h Hoang lang (vi thdn bao trd cua

lang ).Vao dip hpi lang, li tet, dinh trd

than h trung tam van hda cua lang ma d dd

ta t ca kho tang van hda tich luy tfl ddi nay

qua ddi khac dUdc the hien day du nha't.

Kien true Dinh lang thudng la dep

nha t vdi nhieu cai nha t ma dan ldng cd

nhU: nh a ldn nha't, cao nhat. cot to nhat,

tran g tri dep nha't va dUdc xay dUng d chd

da't td't nha't ve ma t phong thuy.

Trong ma t bang tdng the trUdc dinh

Ths. Nguyen Huy Hoang, NCS kien true cong trinh eong epng, khoa SDH, DH Kien True Ha iNoi.