Kiểm toán khoản mục chi phí sx trong kế toán báo cáo tài chính do cty cổ phần kiểm toán và định giá

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Lêi më ®Çu

Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang lµm thay ®æi c¨n b¶n nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngµy

nay, sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña céng ®ång

quèc tÕ vµ khu vùc. Th¬ng m¹i, dÞch vô ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan

träng trong hÇu hÕt c¸c quèc gia, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn dÞch vô kiÓm to¸n. ViÖc

h×nh thµnh thÞ trêng dÞch vô kiÓm to¸n lµ tÊt yÕu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ

trêng, ho¹t ®éng kiÓm to¸n lµ c«ng cô qu¶n lý ®¾c lùc nÒn kinh tÕ tµi chÝnh, –

gãp phÇn quan träng vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña mçi quèc gia.

Héi nhËp vµo sù ph¸t triÓn chung cña thÞ trêng dÞch vô kiÓm to¸n thÕ giíi,

trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ trêng kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam ®· cã nh÷ng

chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ. ThÞ trêng kiÓm to¸n ®éc lËp cung cÊp c¸c dÞch vô kiÓm

to¸n vµ t vÊn theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, trong ®ã kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi

chÝnh lµ mét trong nh÷ng dÞch vô chÝnh.

Mét cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ sù tæng hîp kÕt qu¶ cña c¸c phÇn

hµnh, c¸c chu tr×nh riªng biÖt tõ viÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cho tíi giai ®o¹n

kÕt thóc kiÓm to¸n vµ ph¸t hµnh b¸o c¸o. Mçi mét phÇn hµnh, mét chu tr×nh lµ

mét qu¸ tr×nh riªng biÖt nhng chóng l¹i cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bæ

sung cho nhau trong c¶ qu¸ tr×nh kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong ®ã kiÓm

to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi bÊt kú mét cuéc kiÓm

to¸n nµo bëi kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét kho¶n môc mang tÝnh tæng hîp

trªn B¸o c¸o tµi chÝnh, ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn c¸c kho¶n môc kh¸c vµ kÕt qu¶

ho¹t ®éng kinh doanh cuèi cïng cña ®¬n vÞ.

MÆt kh¸c, theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu chuyªn gia trong lÜnh vùc kiÓm to¸n th×

møc ®é rñi ro thêng tËp trung ®¸ng kÓ vµo nh÷ng nghiÖp vô kinh tÕ cña phÇn

hµnh nµy vµ quy tr×nh kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn

ph¶i hoµn thiÖn ®Ó cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc tiÕn hµnh thuËn lîi

h¬n.

NhËn thøc ®îc tÇm qua träng cña vÊn ®Ò trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i

C«ng ty Cæ phÇn KiÓm to¸n vµ §Þnh gi¸ ViÖt Nam, ®îc sù híng dÉn, gióp ®ì

nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o THS. Phan Trung Kiªn vµ c¸c c« chó l·nh ®¹o, c¸c anh

chÞ trong C«ng ty, em ®· chän vµ nghiªn cøu ®Ò tµi: “KiÓm to¸n kho¶n môc chi

phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty Cæ phÇn KiÓm to¸n

vµ §Þnh gi¸ ViÖt Nam thùc hiÖn . ”

1

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Víi môc ®Ých vËn dông lý luËn vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt vµo

viÖc nghiªn cøu thùc tÕ c«ng t¸c kiÓm to¸n cña C«ng ty Cæ phÇn KiÓm to¸n vµ

§Þnh gi¸ ViÖt Nam, em ®· sö dông kÕt hîp c¸c ph¬ng ph¸p chung nh mèi quan

hÖ biÖn chøng, víi mét sè ph¬ng ph¸p riªng nh m« t¶, b¶ng biÓu, s¬ ®å vµ ph©n

tÝch ®Ó minh häa cho c¸c bíc kiÓm to¸n.

Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian nªn em cha cã ®iÒu kiÖn ®i s©u vµo

t×m hiÓu quy tr×nh kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ë tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh

nghiÖp mµ chØ tËp trung vµo t×m hiÓu quy tr×nh kiÓm to¸n ë 2 doanh nghiÖp s¶n

xuÊt. Th«ng qua t×m hiÓu ë hai doanh nghiÖp nµy th× c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ®èi

víi kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt.

Còng do h¹n chÕ vÒ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nªn mÆc dï luËn v¨n

nµy ®îc hoµn thµnh víi sù nç lùc rÊt lín cña b¶n th©n em nhng ch¾c ch¾n kh«ng

tr¸nh khái sai sãt. V× vËy, em kÝnh mong nhËn ®îc sù gãp ý, chØ b¶o cña c¸c

thÇy c« gi¸o còng nh nh÷ng ngêi quan t©m ®Ó bµi viÕt ®îc hoµn thiÖn h¬n.

LuËn v¨n cña em ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn, néi dung chÝnh ®îc

chia lµm ba ch¬ng:

Ch¬ng I :Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ

s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh

Ch¬ng II: Thùc tÕ kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n

b¸o c¸o tµi chÝnh do C«ng ty Cæ phÇn KiÓm to¸n vµ §Þnh gi¸ ViÖt Nam thùc

hiÖn

Ch¬ng III: Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kiÓm to¸n

kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt do C«ng ty Cæ phÇn KiÓm to¸n vµ §Þnh gi¸ ViÖt

Nam thùc hiÖn.

2

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc

chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµI

chÝnh

I. kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm

to¸n B¸o c¸o tµI chÝnh

1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt t¸c ®éng ®Õn kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n

xuÊt

Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn

®éng, tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸

tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¶ ba yÕu tè: t liÖu lao ®«ng, ®èi tîng lao ®éng

vµ søc lao ®éng. Sù kÕt hîp c¶ ba yÕu tè nµy trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ t¹o ra

nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu cña con ngêi. ViÖc tiªu hao mét l￾îng nhÊt ®Þnh c¸c yÕu tè trªn ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, dÞch vô ®îc gäi lµ chi phÝ.

§èi víi mçi doanh nghiÖp, chi phÝ lu«n g¾n liÒn víi mét kú s¶n xuÊt vµ ph¶i lµ

chi phÝ thùc. V× vËy, cÇn cã sù ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ cña kú

h¹ch to¸n lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n

phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n.

Trong khi ®ã, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t, t×a s¶n, tiÒn vèn cña

doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Nhng chi tiªu l¹i lµ c¬ së ph¸t

sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng chi

phÝ tÝnh vµo kú hiÖn t¹i nhng cha ®îc chi tiªu (c¸c kho¶n ph¶i tr¶) hay nh÷ng

kho¶n chi tiªu cña kú hiÖn t¹i nhng cha ®îc tÝnh vµo chi phÝ (mua tµi s¶n cè ®Þnh

råi khÊu hao dÇn vµo chi phÝ). Nh v©y, chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau

vÒ mÆt lîng mµ cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian. Së dÜ cã sù kh¸c nhau nh vËy lµ do

®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi

s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng.

Nh vËy, cã thÓ hiÓu chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé lao ®éng

sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong mét kú nhÊt

®Þnh.

Chi phÝ vÒ lao ®éng sèng lµ c¸c chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-

¬ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ. Kho¶n nµy bao gåm yÕu tè søc lao ®éng – mét trong

nh÷ng yÕu tè cña bÊt kú nÒn s¶n xuÊt nµo.

3

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ khÊu

hao Kho¶n nµy bao gåm hai yÕu tè lµ t … liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng cña

nÒn s¶n xuÊt x· héi.

Theo môc ®Ých vµ c«ng dông, chi phÝ s¶n xuÊt cßn ®îc hiÓu lµ nh÷ng chi phÝ

ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô

trong ph¹m vi ph©n xëng. Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc cÊu thµnh bao gåm:

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ c¸c laäi nguyªn vËt liÖu

chÝnh (kÓ c¶ nöa thµnh phÈm mua ngoµi), vËt liÖu phô, nhiªn liÖu .sö dông trùc …

tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô, dÞch vô.

Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých

phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt.

Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ vµ

c¸c kho¶n trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trªn tiÒn l¬ng

cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt theo quy ®Þnh. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy

nh÷ng kho¶n tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn l¬ng cña nh©n viªn ph©n x￾ëng, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp hay nh©n viªn kh¸c.

Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ chi phÝ dïng vµo viÖc qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt

chung t¹i bé phËn s¶n xuÊt, bao gåm c¸c kho¶n sau:

Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng: Gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n

trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn trªn tiÒn l¬ng cña nh©n

viªn thèng kª, b¶o vÖ t¹i ph©n x … ëng s¶n xuÊt theo quy ®Þnh.

Chi phÝ vËt liÖu: Gåm c¸c lo¹i vËt liÖu sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung

s¶n xuÊt nh dïng ®Ó söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý t¹i ph©n

xëng.

Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: §ã lµ chi phÝ vÒ c¸c lo¹i c«ng cô, dông cô dïng cho

nhu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n xëng nh: khu«n mÉu, dông cô g¸ l¾p, dông cô cÇm

tay, dông cô b¶o hé lao ®éng .Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt cã thÓ bao gåm trÞ gi¸ …

thùc tÕ cña c«ng cô, dông cô xuÊt kho (®èi víi lo¹i ph©n bæ mét lÇn) vµ sè ph©n bæ

vÒ chi phÝ c«ng cô, dông cô kú nµy (®èi víi lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn) dïng cho nhu

cÇu s¶n xuÊt chung ë bé phËn ph©n xëng s¶n xuÊt.

Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: bao gåm sè khÊu hao vÒ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u

h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh vµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh sö dông ë ph©n xëng

s¶n xuÊt nh khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, khÊu hao nhµ xëng…

Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm c¸c kho¶n chi

vÒ dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi ®Ó sö dông cho nhu cÇu s¶n xuÊt chung cña ph©n

xëng nh chi phÝ vÒ ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, thuª söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh vµ c¸c …

kho¶n chi phÝ kh¸c ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n xëng.

4

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông

phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc, lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi

phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch

t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau.

Tõ ®ã ®Ò ra ®îc nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, chän ph¬ng ¸n s¶n

xuÊt cã chi phÝ thÊp nhÊt, ®ã chÝnh lµ c¬ së, tiÒn ®Ò ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng doanh

lîi.

Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt n»m trong giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ cña giai

®o¹n nµy thÓ hiÖn ë thµnh phÈm, s¶n phÈm dë dang. Do ®ã, khi kiÓm to¸n cÇn ph¶i

c©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò sau:

Xem xÐt viÖc tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ,

tÝnh phï hîp cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông, tÝnh trung thùc cña sè liÖu.

Ngoµi viÖc kiÓm to¸n c¸c yÕu tè chi phÝ chÝnh lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc

tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, kiÓm to¸n viªn cßn ph¶i

kiÓm to¸n ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang vµ viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm. Khi ®ã kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i xem xÐt c¸c ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm

dë dang vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cã phï hîp hay kh«ng, ®ång thêi xem xÐt

tÝnh nhÊt qu¸n cña c¸c ph¬ng ph¸p ®ã.

2. Vai trß cña kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n b¸o c¸o

tµi chÝnh

Chi phÝ nãi chung vµ chi phÝ s¶n xuÊt nãi riªng ®ãng vai trß nhÊt ®Þnh trong

B¸o c¸o tµi chÝnh vµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh kinh

doanh cña doanh nghiÖp. Chi phÝ ph¸t sinh vµ biÕn ®æi liªn tôc trong qu¸ tr×nh

ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, g¾n liÒn víi sù tån t¹i cña doanh nghiÖp. MÆc dï chi

phÝ s¶n xuÊt cha ®ñ ®Ó nãi lªn hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhng nã ¶nh

hëng trùc tiÕp ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ viÖc tÝnh to¸n

c¸c chØ tiªu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. Cô thÓ:

C¸c chØ tiªu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan chÆt chÏ tíi c¸c tµi kho¶n trªn

B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n còng nh c¸c chu tr×nh kiÓm to¸n kh¸c. Cô thÓ, chi phÝ s¶n

xuÊt liªn quan ®Õn tµi kho¶n 152, 334, 338, 214 .do vËy nã còng liªn quan ®Õn …

c¸c chu tr×nh mua hµng - thanh to¸n, chu tr×nh tiÒn l¬ng - nh©n viªn, chu tr×nh ®Çu

t tµi s¶n cè ®Þnh V× vËy, viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu chi phÝ s¶n xuÊt ® … îc

g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh xem xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c kho¶n môc, c¸c chu tr×nh nghiÖp vô

liªn quan vµ ®ßi hái mét sù ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tæng hîp cña kiÓm to¸n viªn.

Trªn B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c chØ tiªu vÒ chi phÝ lµ c¸c chØ tiªu

quan träng ph¶n ¸nh tæng qu¸t qu¸ tr×nh kinh doanh trong bÊt kú doanh nghiÖp

nµo mµ mäi sai sãt liªn quan ®Õn viÖc ph¶n ¸nh chi phÝ ®Òu cã ¶nh hëng trùc tiÕp

®Õn kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn cña ho¹t ®éng kinh doanh.

5

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

§èi víi Nhµ níc, c¸c chØ tiªu doanh thu vµ chi phÝ cïng c¸c kho¶n thu nhËp

kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp vµ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng

ph¶i nép. Theo ®ã, nh÷ng sai sãt hay gian lËn trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n

xuÊt cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi nghÜa vô cña doanh nghiÖp víi ng©n s¸ch Nhµ níc.

Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh hëng lín tíi c¸c kho¶n môc kh¸c trong

b¸o c¸o tµi chÝnh. Do vËy, kho¶n môc nµy lu«n ®îc coi lµ mét kho¶n môc träng

yÕu. Trong bÊt kú mét cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh nµo, khi ®¸nh gi¸ tÝnh

träng yÕu cña c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, c¸c kiÓm to¸n viªn ®Òu cho

r»ng kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt lµ träng yÕu vµ do ®ã cÇn ph¶i ®îc tiÕn hµnh

kiÓm to¸n mét cc¸ch ®Çy ®ñ nh»m tr¸nh bá sãt nh÷ng sai sãt träng yÕu cã thÓ cã

®èi víi kho¶n môc nµy vµ do ®ã cã thÓ gi¶m rñi ro kiÓm to¸n xuèng møc thÊp nhÊt

cã thÓ ®îc. TÝnh ®óng ®¾n cña viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét c¬ së quan

träng ®Ó kiÓm to¸n viªn ®a ra ý kiÕn cña m×nh vÒ tÝnh trung thùc vµ hîp lý cña c¸c

th«ng tin tr×nh bµy trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cu¶ doanh nghiÖp, ®ång thêi t vÊn

cho doanh nghiÖp hoµn thiÖn h¬n trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, tõ ®ã n©ng cao

hiÖu qu¶ kinh doanh cña kh¸ch hµng.

Víi nh÷ng lý do trªn, kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trë thµnh mét

phÇn hµnh kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh , ®Æc biÖt lµ ®èi

víi kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. NÕu thiÕu kiÓm to¸n

kho¶n môc nµy kiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ ®a ra ý kiÕn vÒ tÝnh trung thùc vµ hîp lý

cña c¸c th«ng tin tr×nh bµy trªn b¸o c¸o tµi chÝnh trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu, tøc

lµ kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu kiÓm to¸n ®èi víi kh¸ch hµng.

3. §Æc ®iÓm cña kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n b¸o

c¸o tµi chÝnh

KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét bé phËn cña hÖ thèng kiÓm to¸n nãi chung.

KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh cã thÓ ®îc ®Þnh nghÜa nh sau:

KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Æc tr “ ng nhÊt cña kiÓm to¸n nh»m

x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn vÒ c¸c b¶ng khai tµi chÝnh do c¸c kiÓm to¸n viªn

chuyªn nghiÖp tiÕn hµnh theo luËt ®Þnh . ”

KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh thêng cã hai c¸ch tiÕp cËn sau:

TiÕp cËn kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh theo kho¶n môc: Lµ c¸ch kiÓm to¸n viªn

ph©n chia tõng kho¶n môc hoÆc nhãm kho¶n môc trong c¸c b¶ng khai tµi chÝnh

vµo mét phÇn hµnh. C¸ch tiÕp cËn theo kho¶n môc ®¬n gi¶n song hiÖu qu¶ kh«ng

cao do t¸ch biÖt nh÷ng kho¶n môc ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c nhau nhng cã mèi liªn hÖ

chÆt chÏ víi nhau, ®ång thêi viÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña kiÓm so¸t néi bé ®èi víi

tõng kho¶n môc lµ rÊt khã kh¨n.

TiÕp cËn kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh theo chu tr×nh: Lµ c¸ch kiÓmto¸n viªn

ph©n chia c¸c kho¶n môc, c¸c qu¸ tr×nh cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau vµo mét

chu tr×nh. KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh theo chu tr×nh kh¾c phôc ®îc h¹n chÕ cña

6

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh theo kho¶n môc. Tuy nhiªn, kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi

chÝnh theo chu tr×nh rÊt phøc t¹p ®ßi hái kiÓm to¸n viªn ph¶i cã tr×nh ®é nghiÖp vô

cao.

KiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt võa mang ®Æc ®iÓm chung cña kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi

chÝnh, võa mang ®Æc ®iÓm riªng cña kiÓm to¸n kho¶n môc.

 KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt mang ®Æc ®iÓm chung cña kiÓm to¸n

b¸o c¸o tµi chÝnh

VÒ chøc n¨ng: KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt s¶n xuÊt nh»m x¸c minh

vµ bµy tá ý kiÕn vÒ tÝnh trung thùc, hîp lý vµ hîp ph¸p cña kho¶n môc chi phÝ s¶n

xuÊt trªn b¸o c¸o tµi chÝnh.

VÒ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n: KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt sö dông kÕt

hîp 2 ph¬ng ph¸p c¬ b¶n lµ kiÓm to¸n chøng tø vµ kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ.

VÒ tr×nh tù kiÓm to¸n: KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh theo

3 bíc: LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n.

 KiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt mang ®Æc ®iÓm riªng cña kiÓm to¸n kho¶n môc

VÒ ®èi tîng kiÓm to¸n: KiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã ®èi tîng lµ kho¶n môc

chi phÝ s¶n xuÊt. Do ®ã, viÖc kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt g¾n víi viÖc kiÓm tra tÝnh

®óng ®¾n vµ hîp lý trong qu¸ tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ vÒ chi phÝ s¶n

xuÊt,tÝnh chÝnh x¸c trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n, ghi chÐp sæ s¸ch vÒ chi phÝ s¶n xuÊt

vµ tr×nh bµy trªn B¸o c¸o tµi chÝnh.

VÒ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n: KiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sö dông kÕt hîp c¶ hai

ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n chøng tõ vµ ngoµi chøng tõ nhng chó träng nhiÒu ®Õn ph￾ong ph¸p c©n ®èi, ®èi chiÕu trùc tiÕp, ®èi chiÕu logic. Bªn c¹nh ®ã, kiÓm to¸n viªn

cßn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p quan s¸t, pháng vÊn, ®iÒu tra.

VÒ thùc hiÖn kiÓm to¸n: Trong qu¸ t×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ

s¶n xuÊt, kiÓm to¸n viªn thêng chó ý ®Õn mét sè vÊn ®Ò sau:

Thø nhÊt, kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn c¸c chØ tiªu

tiÒn mÆt, vËt t, hµng ho¸, tiÒn l¬ng V× vËy, kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt …

thêng kÕt hîp víi kiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh cã liªn quan ®Ó gi¶m bít khèi lîng

c«ng viÖc kiÓm to¸n.

Thø hai, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn

c¸c nghiÖp vô chi tiÒn, nghiÖp vô xuÊt vËt t, hµng ho¸. §©y lµ nh÷ng yÕu tè thêng

xuyªn biÕn ®éng, dÔ x¶y ra gian lËn vµ sai sãt nhÊt nªn kho¶n môc chi phÝ s¶n

xuÊt dÔ x¶y ra sai ph¹m. V× vËy, kiÓm to¸n viªn ph¶i hÕt søc thËn träng trong qu¸

tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt.

Thø ba, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸c chØ tiªu trªn

B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh. V× vËy, kho¶n môc chi phÝ

s¶n xuÊt ®îc ®¸nh gi¸ lµ träng yÕu trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n.

7

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

II. Môc tiªu vµ tr×nh tù kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh

1. Môc tiªu cña kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

Môc tiªu kiÓm to¸n tæng qu¸t theo chuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 200,

®o¹n 11 x¸c ®Þnh: “Môc tiªu kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh lµ gióp cho kiÓm to¸n

viªn vµ c«ng ty kiÓm to¸n ®a ra ý kiÕn x¸c nhËn r»ng b¸o c¸o tµi chÝnh cã ®îc

lËp trªn c¬ së chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh (hoÆc ®îc chÊp nhËn), cã

tu©n thñ ph¸p luËt liªn quan, cã ph¶n ¸nh trung thùc vµ hîp lý t×nh h×nh tµi

chÝnh trªn c¸c khÝa c¹nh träng yÕu hay kh«ng? . ”

§©y lµ môc tiªu tæng qu¸t cña cuéc kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh . Môc tiªu

tæng qu¸t nµy ®îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c môc tiªu nh tÝnh hîp lý chung, tÝnh hiÖn

h÷u, tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh gi¸, quyÒn vµ nghÜa vô, tr×nh bµy vµ khai b¸o.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n, ngoµi viÖc ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c

môc tiªu cô thÓ, kiÓm to¸n viªn cßn ph¶i g¾n c¸c môc tiªu ®ã vµo tõng phÇn hµnh

kiÓm to¸n ®Ó x©y dùng hÖ thèng môc tiªu ®Æc thï. ViÖc x¸c ®Þnh môc tiªu kiÓm

to¸n ®Æc thï cho mçi phÇn hµnh, kho¶n môc cô thÓ lµ mét c«ng viÖc quan träng,

gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña cuéc kiÓm to¸n ®ång thêi cã thÓ gióp lµm gi¶m

rñi ro kiÓm to¸n xuèng møc thÊp nhÊt. Trªn c¬ së c¸c môc tiªu kiÓm to¸n ®Æc thï

cho tõng kho¶n môc, kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc ®Ó kh¼ng ®Þnh môc tiªu

kiÓm to¸n ®ã cã ®îc ®¬n vÞ kh¸ch hµng tu©n thñ hay kh«ng, tõ ®ã t×m ra c¸c sai

ph¹m.

Nh ®· tr×nh bµy, chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm c¸c yÕu tè chi phÝ nguyªn vËt liÖu

trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Do vËy, viÖc kiÓm

to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh dùa trªn c¬ së kiÓm to¸n ®èi víi nh÷ng kho¶n

môc nµy.

KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh thêng

híng tíi c¸c môc tiªu ®Æc thï sau:

TÝnh hiÖn h÷u: C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc ghi

sæ lµ cã thËt vµ cã c¨n cø hîp lý.

TÝnh ®Çy ®ñ: TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt trong

kú ®Òu ph¶i ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña ®¬n vÞ mét c¸ch ®Çy ®ñ, ®óng

kú vµ ®¶m b¶o kh«ng cã sai sãt träng yÕu ph¸t sinh.

TÝnh chÝnh x¸c: C¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ph¶i ®îc ph¶n

¸nh ®óng víi gi¸ trÞ thùc cña nã vµ phï hîp víi c¸c chøng tõ gèc ®i kÌm. ViÖc kÕt

chuyÓn sè liÖu gi÷a c¸c sæ kÕ to¸n vµ B¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®îc thùc hiÖn mét

c¸ch chÝnh x¸c vµ phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n.

8

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

TÝnh tu©n thñ: ViÖc ¸p dông c¸c quy ®Þnh, chÝnh s¸ch vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i

nhÊt qu¸n gi÷a c¸c kú, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i tu©n thñ c¸c chuÈn mùc,

chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.

Tr×nh bµy vµ khai b¸o: C¸c nghiÖp vô chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ph¶i ®îc tr×nh

bµy ®óng tµi kho¶n. ViÖc kÕt chuyÓn sè liÖu gi÷a c¸c sæ kÕ to¸n vµ B¸o c¸o tµi

chÝnh ph¶i ®îc thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c vµ phï hîp víi c¸c nguyªn t¾c kÕ

to¸n.

2. Quy tr×nh kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, kiÓm to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kiÓm to¸n mét kho¶n môc

trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. V× vËy, tr×nh tù kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ

s¶n xuÊt mang ®Æc ®iÓm chung cña kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, ®ång thêi cã

nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña kiÓm to¸n kho¶n môc. TÝnh chÊt riªng cã cña kiÓm to¸n

kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc thÓ hiÖn cô thÓ trong tõng giai ®o¹n kiÓm to¸n.

KiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tiÕn hµnh qua 3 giai ®o¹n: LËp kÕ

ho¹ch kiÓm to¸n, thùc hiÖn kiÓm to¸n vµ kÕt thóc kiÓm to¸n.

2.1. LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt

LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn trong quy tr×nh kiÓm to¸n, cã

môc ®Ých t¹o ra c¸c tiÒn ®Ò vÒ c¬ së ph¸p lý, tµi liÖu, vËt chÊt, nh©n lùc vµ c¸c ®iÒu

kiÖn kh¸c tríc khi thùc hiÖn kiÓm to¸n. ViÖc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®· ®îc quy

®Þnh trong ChuÈn mùc KiÓm to¸n ViÖt Nam sè 300, ®o¹n 2 lµ: “KiÓm to¸n viªn vµ

c«ng ty kiÓm to¸n cÇn lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ®Ó cã thÓ ®¶m b¶o ®îc r»ng cuéc

kiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶”. Trong giai ®o¹n nµy, kiÓm to¸n

viªn cÇn thùc hiÖn c¸c bíc c«ng viÖc sau:

Bíc 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt

ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n nh»m môc ®Ých x¸c lËp c¬ së ph¸p lý, x¸c ®Ých

c¸c môc tiªu, ph¹m vi kiÓm to¸n cïng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ nh©n lùc, vËt lùc cho cuéc

kiÓm to¸n

Khi tiÕp nhËn Th mêi kiÓm to¸n, c«ng ty kiÓm to¸n cÇn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng

chÊp nhËn kiÓm to¸n th«ng qua xem xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, tÝnh liªm

chÝnh cña Ban qu¶n lý vµ liªn l¹c víi kiÓm to¸n viªn tiÒn nhiÖm.

NÕu chÊp nhËn th mêi kiÓm to¸n, c«ng ty kiÓm to¸n sÏ cö kiÓm to¸n viªn

xuèng ®¬n vÞ theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. KiÓm to¸n viªn ®ã ph¶i cã tr×nh ®é,

n¨ng lùc vµ sù hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc, ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng.

KiÓm to¸n viªn còng ph¶i b¶o ®¶m tÝnh ®éc lËp víi kh¸ch hµng vÒ lîi Ých kinh tÕ

vµ quan hÖ x· héi. Trªn c¬ së ®ã, kiÓm to¸n viªn thay mÆt c«ng ty kiÓm to¸n cïng

kh¸ch hµng ký Hîp ®ång kiÓm to¸n mµ thùc chÊt lµ mét hîp ®ång kinh tÕ.

Sau khi ký kÕt Hîp ®ång kiÓm to¸n lµm c¨n cø ph¸p lý cho cuéc kiÓm to¸n,

kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cña cuéc kiÓm to¸n. §©y lµ bíc rÊt quan

9