Khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

KHƢU ĐỂ DÀNH

KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI

VỀ VIỆC TRẢ LẠI ĐƠN KHỞI KIỆN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT DÂN SỰ VÀ TỐ TỤNG DÂN SỰ

ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI

VỀ VIỆC TRẢ LẠI ĐƠN KHỞI KIỆN

Chuyên ngành: Luật Dân sự và Tố tụng dân sự

Định hƣớng ứng dụng

Mã số: 8380103

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đặng Thanh Hoa

Học viên: Khƣu Để Dành

Lớp: Cao học luật (Khóa I An Giang)

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan những nội dung nghiên cứu trong luận văn là kết quả lao động

của tác giả dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Đặng Thanh Hoa, không sao chép

từ công trình nghiên cứu của các tác giả khác. Những quan điểm có ý nghĩa khoa

học tham khảo từ các tài liệu đã được trích dẫn và chú thích, được liệt kê trong danh

mục tài liệu tham khảo. Kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Khƣu Để Dành

DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLDS Bộ luật Dân sự

BLLĐ Bộ luật Lao động

BLTTDS Bộ luật Tố tụng dân sự

LĐĐ Luật Đất đai

QSD Quyền sử dụng

TAND Tòa án nhân dân

UBND Ủy ban nhân dân

VKSND Viện kiểm sát nhân dân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƢƠNG 1. KHIẾU NẠI VỀ VIỆC TRẢ LẠI ĐƠN KHỞI KIỆN ...................6

1.1. Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện do ngƣời khởi kiện không có

quyền khởi kiện......................................................................................................8

1.2. Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện do chƣa đủ điều kiện khởi kiện ...14

1.3. Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện do không sửa đổi, bổ sung đơn

khởi kiện theo yêu cầu của Thẩm phán.............................................................20

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1........................................................................................25

CHƢƠNG 2. GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI VỀ VIỆC TRẢ LẠI ĐƠN KHỞI

KIỆN.........................................................................................................................26

2.1. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện........26

2.1.1. Thời hạn và thủ tục chuẩn bị mở phiên họp xem xét, giải quyết khiếu nại ....

...................................................................................................................................26

2.1.2. Thành phần tham gia phiên họp xem xét, giải quyết khiếu nại................30

2.2. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện ...............32

2.2.1. Đối với khiếu nại lần thứ nhất..................................................................32

2.2.2. Đối với khiếu nại lần thứ hai....................................................................35

2.2.3. Đối với khiếu nại lần thứ ba.....................................................................37

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................40

KẾT LUẬN..............................................................................................................41

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

BIỂU MẪU

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 (Luật số 92/2015/QH13) ngày 25 tháng 11

năm 2015 (BLTTDS), về cơ bản đã quy định về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về

trả lại đơn khởi kiện tương đối hoàn chỉnh. Khắc phục được những điểm hạn chế,

bất cập, chưa hợp lý cũng như chưa được quy định trong Bộ luật Tố tụng dân sự

2004 (Luật số 24/2004/QH11), sửa đổi, bổ sung năm 2011 (Luật số 65/2011/QH12)

ngày 29 tháng 3 năm 2011 (BLTTDS 2004 sửa đổi 2011).

Tuy vậy, qua thực tiễn thi hành vẫn còn có những hạn chế, bất cập, chưa phù

hợp với lý luận, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn, dẫn đến có nhiều cách hiểu

và áp dụng không thống nhất về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn

khởi kiện.

Bên cạnh đó, pháp luật tố tụng dân sự chưa quy định cụ thể thủ tục thực hiện

quyền khiếu nại, cũng như thủ tục giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

như: chưa có mẫu đơn khiếu nại nên trường hợp đơn khiếu nại không thể hiện rõ

nội dung khiếu nại vấn đề gì và không đúng hình thức thì có yêu cầu sửa đổi, bổ

sung không; các chủ thể có quyền khởi kiện khi thực hiện quyền khiếu nại về việc

trả lại đơn khởi kiện có quyền ủy quyền cho người khác khiếu nại hay không; khi

người khiếu nại là cá nhân chết, là cơ quan, tổ chức phá sản hoặc giải thể thì có

được kế thừa quyền, nghĩa vụ khiếu nại không hay Tòa án có ra quyết định đình chỉ

giải quyết khiếu nại; khi nhận được đơn khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện Tòa

án có ban hành Thông báo thụ lý đơn khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện không;

tại phiên họp giải quyết khiếu nại, người khiếu nại rút đơn khiếu nại thì giải quyết

thế nào...

Từ thực tiễn trên cho thấy việc nghiên cứu toàn diện, chuyên sâu về “Khiếu

nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện” hiện nay là cần thiết. Từ

đó, có cơ sở khoa học kiến nghị, đề xuất các giải pháp cũng như xây dựng các biểu

mẫu tố tụng nhằm hoàn thiện quy định pháp luật tố tụng dân sự.

Đó là lý do tác giả chọn đề tài “Khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả

lại đơn khởi kiện” thực hiện luận văn thạc sĩ Luật với định hướng ứng dụng để

nghiên cứu.

2

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện là một trong

những nội dung quan trọng của pháp luật tố tụng dân sự; nhưng đến nay chưa có

công trình khoa học nghiên cứu một cách toàn diện, sâu sắc về vấn đề này. Nghiên

cứu giáo trình luật tố tụng dân sự Việt Nam1

, bình luận những điểm mới trong Bộ

luật Tố tụng dân sự năm 20152

và bình luận khoa học Bộ luật Tố tụng dân sự3

, tác

giả thấy chỉ dừng lại ở phạm vi nêu nội dung quy định tại Điều 194 BLTTDS và

giải thích những điểm mới được bổ sung so với quy định tại Điều 170 BLTTDS

2004 sửa đổi, bổ sung 2011.

Ngoài ra, còn có một số bài viết đăng trên các tạp chí, mạng thông tin điện tử,

như các bài viết sau đây: 1. Đào Thị Lan Phương, “Bàn về vấn đề giải quyết khiếu

nại trả lại đơn khởi kiện vụ án dân sự”4

; 2. Giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn

khởi kiện5

; 3. Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện6

; 4. Nguyễn Hồng Hạnh, “Khiếu

nại, kiến nghị và giải quyết khiếu nại, kiến nghị về việc trả lại đơn khởi kiện theo quy

định tại Điều 194 - Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015”7

; 5. Nguyễn Hồng Hà, “Khiếu

nại và giải quyết khiếu nại việc trả lại đơn kiện”8

; 6. Thêm 01 cấp Tòa án có trách

nhiệm giải quyết khiếu nại về trả lại đơn khởi kiện9

; 7. Trả lại đơn kiện trong trường

hợp không sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu của Thẩm phán10

; 8. Huỳnh Minh Khánh,

“Bàn về quyền khởi kiện của đương sự khi Tòa án trả lại đơn khởi kiện do hết thời

1 Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh (2018), Giáo trình luật tố tụng dân sự Việt Nam, Nguyễn

Thị Hoài Phương, Nhà xuất bản Hồng Đức-Hội Luật gia Việt Nam, tr. 356, 357.

2 Nguyễn Thị Hoài Phương (2016), Bình luận những điểm mới trong Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015, Nhà

xuất bản Hồng Đức-Hội Luật gia Việt Nam, tr.158, 159.

3 Trần Anh Tuấn (2017), Bình luận khoa học Bộ luật Tố tụng dân sự, Nhà xuất bản Tư pháp, tr.452.

4 Đào Thị Lan Phương, “Bàn về vấn đề giải quyết khiếu nại trả lại đơn khởi kiện vụ án dân sự”, (http://vienkiem

sathaiphong.gov.vn/vks/132/3105/4266/13804/VKSND-TP-Hai-Phong/Ban-ve-van-de-giai-quyet-khieu-nai￾tra-lai-don-khoi-kien-vu-an-dan-su.aspx), truy cập ngày 21/6/2019.

5

“Giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện”, (https://luatduonggia.vn/giai-quyet-khieu-nai-ve-viec￾tra-lai-don-khoi-kien/), truy cập ngày 21/6/2019.

6

“Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện”

, (https://luatduonggia.vn/khieu-nai-ve-viec-tra-lai-don-khoi-kien/),

truy cập ngày 21/6/2019.

7 Nguyễn Hồng Hạnh, “Khiếu nại, kiến nghị và giải quyết khiếu nại, kiến nghị về việc trả lại đơn khởi kiện theo

quy định tại Điều 194 - Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015”, http://vksbacgiang.gov.vn/chuyendephapluat

/59/6940), truy cập ngày 21/6/2019.

8 Nguyễn Hồng Hà, “Khiếu nại và giải quyết khiếu nại việc trả lại đơn kiện”, (http://lsvn.vn/nghien-cuu-trao￾doi/trao-doi/khieu-nai-va-giai-quyet-khieu-nai-viec-tra-lai-don-kien-29973.html), truy cập ngày 21/6/2019.

9

“Thêm 01 cấp Tòa án có trách nhiệm giải quyết khiếu nại về trả lại đơn khởi kiện”, (https://vksbinhphuoc.

gov.vn/index.php/news/KIEM-SAT-VIEN-CAN-BIET/Them-01-cap-Toa-an-co-trach-nhiem-giai-quyet￾khieu-nai-ve-tra-lai-don-khoi-kien-395/), truy cập ngày 21/6/2019.

10 “Trả lại đơn khởi kiện trong trường hợp không sửa đổi, bổ sung theo yêu cầu của Thẩm phán”,

(https://tapchitoaan. vn/bai-viet/xet-xu/tra-lai-don-kien-trong-truong-hop-khong-sua-doi-bo-sung-theo-yeu-cau￾cua-tham-phan), truy cập ngày 21/6/2019.

3

hạn khởi kiện”11

; 9. Nguyễn Thanh Hải, “Trả lại đơn khởi kiện hay thụ lý giải

quyết”12

; 10. Lê Thu Hà, “Căn cứ trả lại đơn khởi kiện trong tố tụng dân sự”13

;

Nghiên cứu các bài viết trên, tác giả thấy chỉ đề cập đến những khía cạnh

khác nhau về căn cứ trả lại đơn khởi kiện hoặc những vấn đề cơ bản về quyền

khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện; các tác giả của những bài viết trên chỉ nêu

lên quan điểm cá nhân về vấn đề được đề cập trong bài viết, chưa nghiên cứu một

cách toàn diện về lý luận cũng như chưa đề cập đến những hạn chế, bất cập trong

thực tiễn áp dụng chế định khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn

khởi kiện và cũng không đưa ra giải pháp hay đề xuất để góp phần hoàn thiện các

quy định của pháp luật tố tụng dân sự về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc

trả lại đơn khởi kiện.

Chính vì vậy, tác giả chọn và đăng ký đề tài “Khiếu nại và giải quyết khiếu

nại về việc trả lại đơn khởi kiện” để nghiên cứu, làm rõ những hạn chế, bất cập

trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố tụng dân sự về khiếu nại và giải quyết khiếu nại

về việc trả lại đơn khởi kiện. Trên cơ sở đó, đưa ra giải pháp và đề xuất nhằm hoàn

thiện chế định về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở phân tích, đánh giá những hạn chế, bất cập của pháp luật tố tụng

dân sự hiện hành về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

và những tồn tại, vướng mắc trong thực tiễn giải quyết tại Tòa án nhân dân. Luận

văn đưa ra một số giải pháp đề xuất nhằm hoàn thiện, áp dụng một cách thống nhất

và nâng cao hiệu lực thực thi về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn

khởi kiện trong thời gian tới.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Thứ nhất: Làm rõ một số vấn đề cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về quyền khiếu

nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện trong tố tụng dân sự.

11 Huỳnh Minh Khánh (2013), “Bàn về quyền khởi kiện của đương sự khi tòa án trả lại đơn khởi kiện do hết

thời hạn khởi kiện”, Tạp chí Kiểm sát, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Số 7, tr.51-52.

12 Nguyễn Thanh Hải (2013), “Trả lại đơn khởi kiện hay thụ lý giải quyết”, Tạp chí Tòa án nhân dân, Tòa án

nhân dân tối cao, Số 22, tr.18-19, 23.

13 Lê Thu Hà (2006), “Căn cứ trả lại đơn khởi kiện trong tố tụng dân sự”, Nghiên cứu lập pháp, Viện nghiên

cứu Lập pháp, Số chủ đề hiến kế lập pháp, Số 14(80), tr.59+62.

4

Thứ hai: Làm rõ những hạn chế, bất cập trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố

tụng dân sự hiện hành về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi

kiện tại Tòa án nhân dân.

Thứ ba: Đưa ra giải pháp và đề xuất nhằm hoàn thiện chế định về khiếu nại

và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu toàn diện về cơ sở lý luận và thực tiễn áp dụng chế định

khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện trong tố tụng dân sự.

Tác giả tập trung nghiên cứu về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả

lại đơn khởi kiện quy định tại Điều 194 Bộ luật Tố tụng dân sự số 92/2015/QH13

ngày 25 tháng 11 năm 2015, không nghiên cứu kiến nghị của Viện kiểm sát về việc

trả lại đơn khởi kiện.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Luận văn nghiên cứu nội dung và thực tiễn áp dụng BLTTDS, với mốc thời

gian từ ngày 01 tháng 7 năm 2016 cho đến nay, là thời điểm Bộ luật Tố tụng dân sự

số 92/2015/QH13 ngày 25 tháng 11 năm 2015 có hiệu lực thi hành.

Các trường hợp thực tiễn được tham khảo, minh họa và phân tích trong luận

văn; trên cơ sở thực tiễn khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi

kiện tại Tòa án nhân dân các cấp.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận văn được nghiên cứu dựa trên việc sử dụng các phương pháp phổ biến

và điển hình trong lĩnh vực luật học được kết hợp một cách linh hoạt như: Phương

pháp phân tích, đánh giá, bình luận nhằm khái quát hóa thực trạng pháp luật và thực

tiễn áp dụng pháp luật được sử dụng xuyên suốt để nhận thức những vấn đề pháp lý

phát sinh.

Tùy theo yêu cầu nghiên cứu mà tác giả vận dụng phương pháp nghiên cứu

theo từng chương, như sau:

Chương 1, kết hợp một cách linh hoạt phương pháp phân tích, đánh giá nhằm

khái quát hóa thực trạng pháp luật về khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

5

Chương 2, kết hợp một cách linh hoạt phương pháp phân tích, bình luận, làm

rõ những hạn chế, bất cập trong quy định của pháp luật tố tụng dân sự về giải quyết

khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

6. Dự kiến kết quả nghiên cứu và địa chỉ ứng dụng các kết quả nghiên cứu

Thông qua thực tiễn áp dụng tại Tòa án nhân dân, kết quả nghiên cứu sẽ khắc

phục được những điểm bất cập, hạn chế, thiếu sót đối với hoạt động khiếu nại và

giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện theo pháp luật tố tụng dân sự; góp

phần xây dựng hành lang pháp lý về quyền khiếu nại của chủ thể có quyền khởi

kiện cũng như thủ tục và thẩm quyền giải quyết khiếu nại của người tiến hành tố

tụng trong tố tụng dân sự.

Kết quả nghiên cứu sẽ là một kênh thông tin đáng lưu tâm cho các nhà lập

pháp, nghiên cứu, ứng dụng trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố tụng dân sự về

trình tự thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

Trên cơ sở làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn thi hành pháp luật,

chỉ rõ những hạn chế, bất cập trong các quy định của pháp luật tố tụng dân sự về

khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện, nhằm phục vụ cho các

nhà lập pháp ban hành văn bản hướng dẫn liên quan đến hoạt động thực thi pháp luật

tố tụng dân sự về khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

Đồng thời, phát hiện và giải quyết một số vấn đề đặt ra trong thực tiễn áp

dụng pháp luật, đề xuất các giải pháp, cơ chế thực hiện và xây dựng các biểu mẫu

nhằm giúp cho việc khiếu nại và giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện

một cách hiệu quả.

7. Bố cục luận văn

Ngoài mục lục, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục

các từ viết tắt, phụ lục, biểu mẫu, nội dung luận văn được bố cục gồm 2 chương.

Chƣơng 1. Khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

Chƣơng 2. Giải quyết khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện.

6

CHƢƠNG 1

KHIẾU NẠI VỀ VIỆC TRẢ LẠI ĐƠN KHỞI KIỆN

Khởi kiện là quyền của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm bảo vệ quyền và lợi

ích hợp pháp bị xâm phạm; khi thực hiện quyền khởi kiện, các chủ thể có quyền khởi

kiện phải làm đơn khởi kiện, đơn khởi kiện phải thể hiện đầy đủ nội dung và đáp ứng

hình thức do pháp luật tố tụng dân sự quy định thì Tòa án thụ lý vụ án, làm phát sinh

quan hệ pháp luật tố tụng dân sự. Vấn đề đặt ra, trường hợp đơn khởi kiện không thể

hiện đầy đủ nội dung, điều kiện khởi kiện và chưa đúng hình thức do pháp luật tố

tụng dân sự quy định thì Tòa án trả lại đơn khởi kiện. Tại khoản 1 Điều 192 BLTTDS

quy định cụ thể những trường hợp Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện như sau:

“a) Người khởi kiện không có quyền khởi kiện theo quy định tại Điều 186 và

Điều 187 của Bộ luật này hoặc không có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự;

b) Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật;

c) Sự việc đã được giải quyết bằng bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp

luật của Tòa án hoặc quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm

quyền, trừ trường hợp vụ án mà Tòa án bác đơn yêu cầu ly hôn, yêu cầu thay đổi

nuôi con, thay đổi mức cấp dưỡng, mức bồi thường thiệt hại, yêu cầu thay đổi

người quản lý tài sản, thay đổi người quản lý di sản, thay đổi người giám hộ hoặc

vụ án đòi tài sản, đòi tài sản cho thuê, cho mượn, đòi nhà, đòi quyền sử dụng đất

cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ mà Tòa án chưa chấp nhận yêu cầu và theo quy

định của pháp luật được quyền khởi kiện lại;

d) Hết thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 195 của Bộ luật này mà người

khởi kiện không nộp biên lai thu tiền tạm ứng án phí cho Tòa án, trừ trường hợp

người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng án phí hoặc có trở

ngại khách quan, sự kiện bất khả kháng;

đ) Vụ án không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án;

e) Người khởi kiện không sửa đổi, bổ sung đơn khởi kiện theo yêu cầu của

Thẩm phán quy định tại khoản 2 Điều 193 của Bộ luật này;

g) Người khởi kiện rút đơn khởi kiện”.

Đồng thời, để áp dụng đúng và thống nhất những trường hợp trả lại đơn

khởi kiện Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP ngày 05 tháng 5 năm 2017 của Hội

7

đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao (Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP)

cũng đã có hướng dẫn một số quy định tại khoản 1 Điều 192 BLTTDS về việc trả

lại đơn khởi kiện.

Do hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện không có căn cứ làm ảnh hưởng

đến quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện, dẫn đến các chủ thể có quyền

khởi kiện khiếu nại14

.

Chính vì vậy, pháp luật tố tụng dân sự quy định:“Trong thời hạn 10 ngày, kể

từ ngày nhận được văn bản trả lại đơn khởi kiện, người khởi kiện có quyền khiếu

nại với Tòa án đã trả lại đơn khởi kiện”15 và quyền khiếu nại được bảo đảm là

nguyên tắc cơ bản trong tố tung dân sự “Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền khiếu

nại…những hành vi, quyết định trái pháp luật của cơ quan tiến hành tố tụng, người

tiến hành tố tụng…”16

. Quy định này, nhằm mục đích để bảo vệ quyền và lợi ích

hợp pháp của các chủ thể có quyền khởi kiện, thực hiện quyền khởi kiện của mình

tại Tòa án.

BLTTDS quy định cụ thể thủ tục nhận đơn và xử lý đơn khởi kiện là bước

tiến trong cải cách hành chính tư pháp, qua đó bảo đảm quyền khởi kiện của người

khởi kiện. Tuy nhiên, chưa quy định cụ thể và cũng chưa được hướng dẫn thủ tục

thực hiện quyền khiếu nại của chủ thể có quyền khởi kiện, như: Mẫu đơn khiếu

nại, nội dung và hình thức đơn khiếu nại như thế nào. Các chủ thể có quyền khởi

kiện khi thực hiện quyền khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện có quyền ủy

quyền cho người khác khiếu nại hay không. Khi người khiếu nại là cá nhân chết,

là cơ quan, tổ chức phá sản hoặc giải thể thì có được kế thừa quyền, nghĩa vụ

khiếu nại không…

Qua nghiên cứu 07 trường hợp trả lại đơn khởi kiện quy định tại khoản 1

Điều 192 BLTTDS và thực tiễn khiếu nại về việc trả lại đơn khởi kiện, tác giả nhận

thấy Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP có quy định hướng dẫn một số (nhưng chưa

đầy đủ) trường hợp trả lại đơn khởi kiện. Vì vậy, thực trạng áp dụng pháp luật tố

tụng dân sự về việc trả lại đơn khởi kiện của Thẩm phán được phân công xem xét,

xử lý đơn khởi kiện vẫn còn có quan điểm khác nhau.

14 Khiếu nại được hiểu là việc cơ quan, tổ chức, cá nhân đề nghị với cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền

xem xét lại quyết định, hành vi khi có căn cứ cho rằng quyết định, hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm đến

quyền và lợi ích hợp pháp của mình.

15 Khoản 1 Điều 194 BLTTDS.

16 Điều 25 BLTTDS.