Khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của cục trưởng cục thi hành án dân sự

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN CÔNG TOÀN

KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI

THUỘC THẨM QUYỀN CỦA CỤC TRƢỞNG

CỤC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN CÔNG TOÀN

KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI

THUỘC THẨM QUYỀN CỦA CỤC TRƢỞNG

CỤC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính

Mã số: 60380102

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Vũ Thư

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2012

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi,

các số liệu trong luận văn trung thực. Tác giả đã thu thập và sàng lọc trong

quá trình học tập, tham khảo, nghiên cứu tài liệu; là kết quả của sự phân tích,

tổng hợp các báo cáo tổng kết của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cũng

như kinh nghiệm của bản thân qua thực tiễn công tác tại Cục Thi hành án dân

sự tỉnh Đồng Nai và dưới sự hướng dẫn, gợi ý của PGS.TS Vũ Thư. Những

nội dung trong các công trình nghiên cứu của các giả khác đã được trích dẫn,

ghi chú đầy đủ, chính xác theo đúng qui định.

Tác giả cam đoan

NGUYỄN CÔNG TOÀN

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài: .................................................................................. 1

2. Tình hình nghiên cứu đề tài: ................................................................ 1

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài: ........................................ 3

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu:....................................................... 3

5. Phƣơng pháp nghiên cứu:..................................................................... 3

6. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài:............................... 4

7. Bố cục của luận văn:.............................................................................. 4

PHẦN NỘI DUNG:......................................................................................... 5

CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ KHIẾU NẠI VÀ GIẢI

QUYẾT - KHIẾU NẠI THUỘC THẨM QUYỀN CỦA CỤC TRƢỞNG

CỤC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ...................................................................... 5

1.1. Khái niệm và vai trò của khiếu nại, giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự.......................................... 5

1.1.1.Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của khiếu nại việc thi hành án dân sự . 5

1.1.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự. ............................................ 14

1.2. Trình tự, thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền

của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự.................................................... 16

1.2.1. Cơ sở làm phát sinh khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền

của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự........................................................ 16

1.2.2. Thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục

trưởng Cục Thi hành án dân sự. ..................................................................... 18

1.3. Các yếu tố tác động đến hiệu quả khiếu nại và giải quyết khiếu nại

thuộc thẩm quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự. .................. 24

1.3.1.Sự lãnh đạo của Đảng:.......................................................................... 24

1.3.2.Sự hoàn chỉnh của hệ thống pháp luật về thi hành án dân sự và pháp

luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục trưởng

Cục Thi hành án dân sự:................................................................................. 25

1.3.3.Ý thức pháp luật, trách nhiệm công vụ trong thực hiện giải quyết khiếu

nại của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự: ................................................ 25

1.3.4.Sự giám sát, kiểm tra của nhà nước và xã hội trong hoạt động khiếu nại

và giải quyết khiếu nại của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự:................. 25

1.3.5.Tác động của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế:.................... 26

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.............................................................................. 27

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KHIẾU NẠI VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU

NẠI THUỘC THẨM QUYỀN CỦA CỤC TRƢỞNG CỤC THI HÀNH

ÁN DÂN SỰ................................................................................................... 28

2.1. Các quy định của pháp luật hiện hành về khiếu nại và giải quyết

khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự. . 28

2.1.1. Khái lược về sự hình thành pháp luật thi hành và giải quyết khiếu nại

án dân sự ở nước ta......................................................................................... 28

2.1.2. Các quy định pháp luật hiện hành về khiếu nại và giải quyết khiếu nại

thuộc thẩm quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự. ......................... 31

2.2. Thực trạng khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của

Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự những năm qua. ............................. 40

2.2.1. Tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại về thi hành án dân sự . .... 40

2.2.2. Tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục

trưởng Cục Thi hành án dân sự. ..................................................................... 43

2.3. Đánh giá chung về thực trạng giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền

của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự.................................................... 46

2.3.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân......................................................... 46

2.3.2. Hạn chế, tồn tại và nguyên nhân........................................................... 48

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.............................................................................. 54

CHƢƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU

QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI THUỘC THẨM QUYỀN CỦA CỤC

TRƢỞNG CỤC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ................................................. 55

3.1. Nhu cầu nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại thuộc

thẩm quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự. ............................. 55

3.1.1. Bảo đảm quyền cá nhân, tổ chức, cơ quan trong quan hệ dân sự........ 55

3.1.2. Tăng cường pháp chế, trật tự pháp luật đối với lĩnh vực thi hành án dân

sự trong điều kiện xây dựng Nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa........... 56

3.1.3. Yêu cầu về đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong lĩnh vực thi hành

án dân sự. ........................................................................................................ 56

3.1.4. Bảo đảm các giao dịch dân sự trong nền kinh tế thị trường định hướng

xã hội chủ nghĩa .............................................................................................. 58

3.1.5. Bảo đảm quá trình hội nhập quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa...... 58

3.1.6. Tăng cường kỷ luật nhà nước. .............................................................. 59

3.2. Các quan điểm nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại

thuộc thẩm quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự. .................. 59

3.2.1. Nâng cao hiệu quả trong hoạt động giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự trên cơ sở chủ trương, quan

điểm của Đảng cộng sản Việt Nam và Nhà nước. .......................................... 59

3.2.2. Nâng cao hiệu quả trong hoạt động giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự phải xác định rõ định hướng

cơ bản.............................................................................................................. 60

3.2.3. Nâng cao hiệu quả trong hoạt động giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự trên cơ sở đề cao trách nhiệm

của chức danh này........................................................................................... 60

3.2.4. Gắn hoạt động thi hành án và giải quyết khiếu nại thi hành án dân sự

cần tiến hành có sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức ở địa

phương ............................................................................................................ 61

3.3. Các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại

thuộc thẩm quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự. .................. 61

3.3.1. Hoàn chỉnh hệ thống pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại

trong thi hành án dân sự. ................................................................................ 61

3.3.2. Nâng cao ý thức pháp luật, trách nhiệm công vụ, hiệu quả quản lý nhà

nước trong hoạt động giải quyết khiếu nại về thi hành án dân sự. ................ 64

3.3.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động thi hành án dân sự

trong đó có hoạt động khiếu nại và giải quyết khiếu nại................................ 65

3.3.4. Nâng cao chuyên môn nghiệp vụ trong lĩnh vực thi hành án dân sự và

trong hoạt động giải quyết khiếu nại. ............................................................. 66

3.3.5. Bảo đảm cơ sở vật chất, phương tiện lỹ thuật trong hoạt động giải

quyết khiếu nại về thi hành án dân sự............................................................. 67

3.3.6. Xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự............................................. 68

3.4. Một số kiến nghị đối với các cơ quan nhà nƣớc trong việc nâng cao

hiệu quả trong hoạt động khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm

quyền của Cục trƣởng Cục Thi hành án dân sự........................................ 69

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3.............................................................................. 71

PHẦN KẾT LUẬN........................................................................................ 72

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài:

Những năm qua, trong quá trình cải cách hành chính và cải cách tư

pháp, hoạt động của cơ quan Thi hành án dân sự đóng góp một phần đáng kể

trong hoạt động hành chính - tư pháp ở nước ta, bảo đảm thi hành các bản án

có hiệu lực pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của công dân, cơ

quan tổ chức. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tích đáng ghi nhận, hoạt động

thi hành án dân sự nói chung vẫn còn nhiều bất cập thể hiện rõ rệt trong tình

hình khiếu nại, giải quyết khiếu nại về thi hành án dân sự. Hiện tại, nó là vấn

đề gây bức xúc trong đời sống xã hội, đồng thời cũng là vấn đề trăn trở của

ngành Tư pháp. Trong lĩnh vực này, hàng năm số lượng các vụ việc khiếu nại

về thi hành án dân sự không những không giảm mà lại có chiều hướng tăng

lên. Tính trung bình mỗi năm ngành Thi hành án dân sự nhận trên dưới 4.000

các vụ việc khiếu nại về thi hành án1

.

Là một bộ phận cấu thành của hệ thống cơ quan Thi hành án dân sự

được tổ chức tổ chức theo chiều dọc, Cục Thi hành án, cụ thể là Cục trưởng

Cục Thi hành án dân sự có vai trò hết sức quan trọng trong việc thi hành án

dân sự cũng như giải quyết các khiếu nại về thi hành án dân sự. Đặc biệt là

trong tình hình khiếu nại và giải quyết khiếu nại các vụ việc thuộc thẩm

quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự ngày một tăng cả về số lượng

lẫn tính chất phức tạp, nhiều vụ việc kéo dài thì vai trò và trách nhiệm của

Cục trưởng càng lớn để bảo đảm thực hiện có hiệu quả việc thi hành án dân

sự.

Từ những trình bày trên đây, việc nghiên cứu một cách toàn diện cả về

lý luận và thực tiễn đối với công tác khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc

thẩm quyền của Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự là rất cần thiết. Qua đó,

thấy được cơ sở lý luận, thực trạng tình hình giải quyết khiếu nại thời gian

qua với những bất cập, hạn chế, từ đó đưa ra những giải pháp để điều chỉnh

cho phù hợp. Đó chính là lý do để tác giả chọn làm đề tài luận văn cao học

chủ đề: “ Khiếu nại và giải quyết khiếu nại thuộc thẩm quyền của Cục trưởng

Cục Thi hành án dân sự”.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài:

Trước đây đã có một số công trình nghiên cứu như: Luận án tiến sỹ luật

học “ Hoàn thiện thủ tục pháp lý về giải quyết khiếu nại của công dân” của

tác giả Nguyễn Hạnh, luận án đã nghiên cứu toàn diện hệ thống lý luận và các

quy định của pháp luật về khiếu nại của công dân, đưa ra những đánh giá,

1 Tổng cục thi hành án dân sự- Bộ Tư pháp; báo cáo số liệu thống kê từ năm 2008 đến năm 2012.