Khả năng tiếp cận vốn tín dụng chính thức của hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn tỉnh Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VŨ THỊ HƯỜNG NGÁT

KHẢ NĂNG TIẾP CẬN VỐN TÍN DỤNG CHÍNH

THỨC CỦA HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRÊN

ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2015

iii

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii

MỤC LỤC ............................................................................................................... iii

DANH MỤC BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ......................................................................... vii

DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................ viii

Chương 1: GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI .............................................................................. 1

1.1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1

1.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................... 2

1.3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................. 3

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 3

1.5. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................... 3

1.6. Kết cấu của luận văn ................................................................................ 4

Chương 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT............................................................................... 5

2.1. Khái niệm về tín dụng ............................................................................. 5

2.2. Tín dụng chính thức ................................................................................. 5

2.3. Tiếp cận tín dụng .................................................................................... 5

2.3.1. Như thế nào gọi là tiếp cận ................................................................... 5

2.3.2. Sự cần thiết phải mở rộng mức độ và khả năng tiếp cận vốn tín dụng ... 6

2.3.3 Mức độ tiếp cận tín dụng ....................................................................... 7

2.4. Tổng quan về hộ kinh doanh cá thể .......................................................... 10

2.4.1. Khái niệm hộ kinh doanh cá thể ........................................................... 10

2.4.2. Đặc điểm kinh tế hộ ............................................................................. 10

2.5. Lý thuyết về thông tin bất cân xứng ......................................................... 11

2.5.1. Khái niệm về thông tin bất cân xứng.................................................11

iv

2.5.2.Lựa chọn bất lợi ................................................................................. 13

2.5.3. Rủi ro đạo đức (tâm lý ỷ lại)................................................................ 15

2.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng của hộ kinh doanh

cá thể ....................................................................................................................... 15

2.7 Các nghiên cứu trước về khả năng tiếp cận tín dụng ............................... 19

Chương 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................ 24

3.1. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 24

3.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu ........................................................... 24

3.1.2. Phương pháp phân tích số liệu .......................................................... 24

3.1.3. Phương pháp chọn mẫu .................................................................... 25

3.2. Mô hình nghiên cứu tổng quát ............................................................. 25

3.3. Mô hình nghiên cứu đề nghị................................................................... 26

3.3.1. Giả thuyết nghiên cứu ......................................................................... 27

3.3.2. Mô hình nghiên cứu ............................................................................. 27

3.4. Kỹ thuật chạy mô hình ............................................................................ 31

3.4.1. Kiểm định độ phù hợp của mô hình ..................................................... 32

3.4.2. Kiểm định ý nghĩa của các hệ số hồi qui ................................................ 32

3.4.3. Kiểm định hiện tượng đa công tuyến...................................................... 32

3.4.4. Thực hiện các kiểm định so sánh giữa hộ vay và không vay.................. 33

Chương 4: THỰC TRẠNG CUNG CẤP VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC VÀ TIẾP

CẬN VỐN TÍN DỤNG CHÍNH THỨC CỦA HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TẠI

BÌNH DƯƠNG ......................................................................................................... 35

4.1. Đặc điểm địa lý và kinh tế xã hội tỉnh Bình Dương................................. 35

4.1.1. Đặc điểm địa lý.................................................................................... 35

4.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ..................................................................... 36

4.2. Ảnh hưởng của đặc điểm địa lý và kinh tế - xã hội đến việc tiếp cận tín

v

dụng chính thức của hộ KDCT tại Bình Dương ........................................................ 38

4.3. Mô tả mẫu khảo sát các hộ KDCT .......................................................... 40

Chương 5: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU................................................. 47

5.1. Phân tích thống kê mô tả số liệu nghiên cứu ........................................... 47

5.2. Kết quả hồi quy của mô hình................................................................... 49

5.2.1. Các kiểm định liên quan đến hồi quy Binary Logistic .......................... 49

5.2.2. Kết quả của mô hình ............................................................................ 52

5.3. Phân tích mức độ tác động đến tình trạng vay vốn chính thức của từng yếu

tố.............................................................................................................................. 56

Chương 6: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................... 59

6.1. Kết luận .................................................................................................. 59

6.2. Khuyến nghị ........................................................................................... 59

6.2.1. Đối với các TCTD................................................................................ 59

6.2.2. Đối với hộ kinh doanh cá thể................................................................ 63

6.2.3. Các giải pháp từ phía Chính phủ, chính quyền địa phương và các bộ

ngành liên quan ............................................................................................................ 64

6.3. Hạn chế của đề tài................................................................................... 67

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 69

PHỤ LỤC ................................................................................................................. 72

Phụ lục 1: PHIẾU PHỎNG VẤN HỘ KINH DOANH CÁ THỂ VỀ TIẾP CẬN

NGUỐN TÍN DỤNG ............................................................................................... 72

Phụ lục 2: THỐNG KÊ MÔ TẢ ................................................................................ 77

Phụ lục 2.1. Kiểm định mối quan hệ giữa tuổi của chủ hộ và tình trạng vay vốn

của hộ....................................................................................................................... 77

Phụ lục 2.2. Kiểm định mối quan hệ giữa giới tính của chủ hộ và tình trạng vay

vốn của hộ................................................................................................................ 77

Phụ lục 2.3. Kiểm định mối quan hệ giữa tình trạng giấy tờ nhà đất và tình trạng

vay vốn của hộ ......................................................................................................... 77

vi

Phụ lục 2.4. Kiểm định mối quan hệ giữa số năm kinh doanh và tình trạng vay

vốn của hộ................................................................................................................ 78

Phụ lục 2.5. Kiểm định mối quan hệ giữa doanh thu và tình trạng vay vốn của

hộ ............................................................................................................................. 78

Phụ lục 2.6. Kiểm định mối quan hệ giữa thu nhập và tình trạng vay vốn của hộ

................................................................................................................................. 79

Phụ lục 2.7. Kiểm định mối quan hệ giữa vốn kinh doanh và tình trạng vay vốn

của hộ....................................................................................................................... 79

Phụ lục 2.8. Kiểm định mối quan hệ giữa thủ tục vay vốn và tình trạng vay vốn

của hộ....................................................................................................................... 79

Phụ lục 2.9. Kiểm định mối quan hệ giữa lãi suất và tình trạng vay vốn của hộ

................................................................................................................................. 80

Phụ lục 2.10. Kiểm định mối quan hệ giữa lãi suất và tình trạng vay vốn của hộ

................................................................................................................................. 80

PHỤ LỤC 3: KẾT QUẢ HỒI QUY BINARY LOGISTIC....................................... 81

Phụ lục 3.1: Omnibus Tests of Model Coefficients........................................ 81

Phụ lục 3.2: Model Summary......................................................................... 81

Phụ lục 3.3: Classification Tablea

.................................................................. 81

Phụ lục 3.4: Variables in the Equation ........................................................... 81

Phụ lục 3.5. Correlation Matrix...................................................................... 82

Phụ lục 3.6: Coefficientsa

............................................................................... 82

vii

DANH MỤC BẢNG - BIỂU ĐỒ

Trang

Bảng 2.1: Tiêu chuẩn đo lường mức độ tiếp cận dịch vụ ngân hàng.......................... 9

Bảng 2.2: Tổng hợp các nghiên cứu trước ................................................................ 21

Bảng 3.1: Các biến độc lập ảnh hưởng đến việc tiếp cận vốn tín dụng chính thức của

hộ KDCT.............................................................................................................. 30

Sơ đồ 1: Các yếu tố ảnh hưởng khả năng tiếp cận vốn tín dụng chính thức ............... 31

Bảng 4.1 Tổng hợp về tuổi của chủ hộ...................................................................... 40

Bảng 4.2: Giới tính của chủ hộ ................................................................................. 41

Biểu đồ 4.1. Tình trạng giấy tờ nhà đất của hộ.......................................................... 42

Bảng 4.3. Tình trạng giấy tờ nhà đất của hộ KDCT .................................................. 42

Biểu đồ 4.2. Số năm kinh doanh của hộ.................................................................... 43

Bảng 4.4: Thông tin về hoạt động sản xuất kinh doanh của hộ KDCT ...................... 43

Bảng 4.5: Nhóm yếu tố liên quan đến tổ chức tín dụng............................................. 44

Bảng 5.1: Thống kê mô tả dữ liệu mẫu các biến phân tích ........................................ 47

Bảng: 5.2 Kiểm định về mức độ phù hợp của mô hình tổng quát .............................. 49

Bảng 5.3 Kiểm định về mức độ phù hợp của mô hình............................................... 50

Bảng 5.4 Kiểm định tính chính xác trong dự báo của mô hình.................................. 50

Bảng 5.5 Kiểm tra đa cộng tuyến của mô hình.......................................................... 51

Bảng 5.6 Kết quả hồi quy Binary Logistic của mô hình nghiên cứu......................... 52

Bảng 5.7 Ước lượng xác suất vay vốn chính thức theo tác động biên của từng yếu tố

................................................................................................................................. 56

viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

KDCT : Kinh doanh cá thể

WB : Ngân hàng Thế giới

TCTD : Tổ chức tín dụng

GDP : Tổng sản phẩm quốc nội

ATM : Máy rút tiền tự động

PGD : Phòng giao dịch

BCTC : Báo cáo tài chính

NHNN : Ngân hàng nhà nước

NHTM : Ngân hàng thương mại

NH : Ngân hàng

TDCT : Tín dụng chính thức

GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

DNVVN : Doanh nghiệp vừa và nhỏ

HCM : Hồ Chí Minh

BOT : Xây dựng-Vận hành-Chuyển giao

CBTD : Cán bộ tín dụng

TCTCVM : Tổ chức tài chính vi mô

CEP : Quỹ Trợ Vốn Cho Người Lao Động NghèoTự Tạo Việc Làm

TYM : Tổ chức Tài chính vi mô TNHH Tình Thương

DN : Doanh nghiệp