Kế toán trách nhiệm - hướng tiếp cận mới trong công tác quản lý đối với các doanh nghiệp có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn | 30

KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM - HƯỚNG TIẾP CẬN MỚI TRONG CÔNG TÁC QUẢN LÝ

ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP CÓ QUY MÔ LỚN

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Nguyễn Phương Thảo*, Nguyễn Thị Lan Anh

Trường Đại học Kinh tế & Quản trị kinh doanh - ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Kế toán trách nhiệm là một trong những nội dung cơ bản của kế toán quản trị. Đối với các doanh

nghiệp Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên nói

riêng, kế toán trách nhiệm là một vấn đề khá mới. Vì vậy, việc nghiên cứu và tổ chức vận dụng kế

toán trách nhiệm là một yêu cầu cấp thiết, đặc biệt là các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên có quy mô lớn, phạm vi hoạt động rộng, cơ cấu tổ chức gắn với trách nhiệm của nhiều

đơn vị, cá nhân. Bài viết sau đây tập trung nghiên cứu vai trò của kế toán trách nhiệm đối với các

doanh nghiệp lớn và hướng vận dụng kế toán trách nhiệm đối với các doanh nghiệp có quy mô lớn

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Từ khóa: kế toán trách nhiệm, trung tâm trách nhiệm, trung tâm đầu tư, trung tâm doanh thu,

trung tâm chi phí, trung tâm lợi nhuận, doanh nghiệp Thái Nguyên

SỰ CẦN THIẾT CỦA KẾ TOÁN TRÁCH

NHIỆM ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP

CÓ QUY MÔ LỚN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH

THÁI NGUYÊN

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ngày

càng có nhiều những doanh nghiệp có quy mô

lớn, phạm vi hoạt động rộng như Tổng Công

ty gang thép Thái Nguyên, cái nôi của ngành

công nghiệp luyện kim Việt Nam, thành lập

năm 1959 với 18 đơn vị thành viên, hoạt động

kinh doanh rộng rãi trên nhiều tỉnh thành,

doanh thu năm 2009 đã đạt trên 8.300 tỷ

VNĐ. Công ty cổ phần thương mại Thái

Hưng thành lập năm 1993, hoạt động theo mô

hình Công ty mẹ, công ty con. Hiện tại Công

ty có 9 công ty con và nhiều chi nhánh, văn

phòng đại diện trực thuộc, tổng số lao động

hơn 1.000 người, doanh thu hàng năm đạt từ

9.500 đến 10.000 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà

nước từ 230 đến 250 tỷ đồng. Hợp tác xã

công nghiệp và vận tải Chiến Công, thành lập

năm 1993, tổng vốn đầu tư gần 1.000 tỷ đồng,

vốn điều lệ của hợp tác xã và các công ty

thành viên đạt trên 400 tỷ đồng. Các ngành

nghề sản xuất kinh doanh chính của hiện nay

của hợp tác xã là: Kinh doanh xuất nhập khẩu

các mặt hàng vật tư công nghiệp phục vụ sản

xuất, khai thác và chế biến khoáng sản, đầu tư

xây dựng nhà máy thủy điện, luyện gang,

thép, luyện thiếc và luyện Fero các loại, đầu



Tel: 0988090796; Email: [email protected]

tư địa điểm làm thủ tục hải quan ngoài cửa

khẩu. Với các doanh nghiệp có quy mô lớn

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên đòi hỏi phải sử

dụng mô hình quản lý phù hợp. Mô hình quản

lý kế toán trách nhiệm được xem là mô hình

hợp lý, một hướng tiếp cận mới trong công tác

quản lý đối với các doanh nghiệp lớn Thái

Nguyên, giúp các doanh nghiệp phát huy tối đa

nguồn lực, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh.

BẢN CHẤT CỦA KẾ TOÁN TRÁCH NHIỆM

Kế toán trách nhiệm là hệ thống các khái

niệm và công cụ mà các kế toán viên sử dụng

để đo lường sự thực hiện của các cá nhân và

các bộ phận nhằm thúc đẩy những nỗ lực

hướng về mục tiêu chung của tổ chức

(Hilton,1991). Kế toán trách nhiệm được hiểu

là hệ thống thu thập và báo cáo các thông tin

về doanh thu và chi phí theo nhóm trách

nhiệm. Lãnh đạo của mỗi bộ phận sẽ chịu

trách nhiệm về hoạt động kinh doanh thuộc

phạm vi quản lý của mình. Các cấp quản trị sẽ

đánh giá và báo cáo lên cấp trên của mình về

toàn bộ hoạt động kinh doanh trong phạm vi

quản lý. Thông qua đó, các cấp quản trị cao sẽ

sử dụng các thông tin này để đánh giá thành

quả của các bộ phận trong tổ chức và đưa ra

các quyết định phù hợp. Như vậy, có thể hiểu

kế toán trách nhiệm bao gồm 2 khía cạnh:

thông tin và trách nhiệm. Việc phản ánh thực

trạng kinh doanh và đánh giá các thông tin

mang tính chất nội bộ về hoạt động sản xuất