Hợp chất dị vòng doc

Ch−¬ng 30

HîP CHÊT DÞ VßNG

Môc tiªu häc tËp

1. Gi¶i thÝch ®−îc tÝnh th¬m cña c¸c lo¹i hîp chÊt dÞ vßng.

2. Nªu ®−îc danh ph¸p vµ ®äc ®−îc tªn theo th«ng th−êng c¸c hîp chÊt dÞ vßng.

3. Tr×nh bµy ®−îc c«ng thøc céng h−ëng dÞ vßng 5 vµ 6 c¹nh.

1. §Þnh nghÜa

DÞ vßng lµ nh÷ng hîp chÊt vßng. Vßng ®−îc t¹o thµnh kh«ng nh÷ng do c¸c

nguyªn tö carbon mµ cßn cã c¸c nguyªn tè kh¸c nh− oxy O, nit¬ N, l−u huúnh S.

C¸c nguyªn tè nµy gäi lµ dÞ tè.

2. Ph©n lo¹i hîp chÊt dÞ vßng

Tïy theo cÊu t¹o, cã thÓ chia hîp chÊt dÞ vßng thµnh 2 lo¹i chÝnh:

DÞ vßng th¬m vµ dÞ vßng kh«ng th¬m.

DÞ vßng th¬m lµ nh÷ng dÞ vßng cã cÊu tróc ®iÖn tö cña vßng phï hîp víi

c«ng thøc Huckel (4n+2) eπ

VÝ dô:

Pyridin

N N

.

. . .

. .

N O

Furan

.. . .

. .

O O

DÞ vßng kh«ng th¬m lµ dÞ vßng no hoÆc ch−a no:

VÝ dô:

O O S

N

H

N

H

N

H

Trong c¸c hîp chÊt dÞ vßng th× dÞ vßng th¬m lµ quan träng.

Ph©n lo¹i dÞ vßng th¬m nh− sau:

79