“Hoạt động nhập khẩu máy vi tính và phụ kiện máy vi tính của công ty FPT: Thực trạng và giải pháp”.

Lêi nãi ®Çu

§¹i héi §¶ng lÇn thø IX võa qua ®· kh¼ng ®Þnh ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸-

HiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®a níc ta trë thµnh níc c«ng

nghiÖp. Trong bèi c¶nh thÕ giíi khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh vò b·o ViÖt nam

kh«ng thÓ n»m ngo¹i lÖ, muèn ®¹t môc tiªu th× ph¶i cã tr×nh ®é c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh

vµ liªn tôc ®îc n©ng cao. N¨ng lùc néi sinh hiÖn t¹i cña ViÖt nam cßn thÊp, kh«ng thÓ

chØ tù ph¸t huy néi lùc mµ cÇn ph¶i häc hái b¹n bÌ c¸c níc. Cã nhiÒu c¸ch häc hái

nhng lùa chän c¸ch thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ th× míi ®em l¹i thµnh c«ng. §èi víi ViÖt

nam hiÖn nay, nh÷ng mÆt hµng chøa hµm lîng khoa häc c«ng nghÖ cao nh m¸y vi

tÝnh vµ phô kiÖn m¸y vi tÝnh cã tÝnh n¨ng tiÖn dông cao nhng trong níc cha ®ñ kh¶

n¨ng s¶n xuÊt mÆc dï nhu cÇu trªn thÞ trêng ViÖt nam lín th× nhËp khÈu lµ tÊt yÕu vµ

rÊt cÇn thiÕt.

FPT (C«ng ty §Çu t vµ Ph¸t triÓn C«ng nghÖ) lµ c«ng ty c«ng nghÖ lín cña Nhµ

níc, cã nhiÖm vô lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp ®i ®Çu, tiªn phong trong lÜnh vùc

tin häc. Trong 13 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c«ng ty ®· ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá

trong lÜnh vùc chuyÓn giao c«ng nghÖ cho níc nhµ. NhËp khÈu mÆt hµng m¸y vi tÝnh

vµ phô kiÖn m¸y vi tÝnh ®· ®îc FPT thùc hiÖn ngay tõ khi thµnh lËp, cho ®Õn nay vÉn

®îc duy tr×, ph¸t triÓn vµ cã hiÖu qu¶.

Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®-

îc tham gia vµo thÞ trêng mét c¸ch b×nh ®¼ng, c«ng ty FPT ngoµi nhiÖm vô phôc vô

cho c¸c dù ¸n cña Nhµ níc cßn ph¶i tù t×m kiÕm ®èi t¸c vµ kh¸ch hµng. Bªn c¹nh

nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, c«ng ty vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc.

Trªn c¬ së nghiªn cøu lý luËn ®· ®îc häc t¹i trêng kÕt hîp víi c¬ së thùc tiÔn

®· ®îc quan s¸t t¹i C«ng ty FPT cïng víi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c« gi¸o, Th¹c sÜ

Ng« ThÞ TuyÕt Mai vµ c¸c c« chó t¹i phßng KÕ ho¹ch Kinh doanh cña c«ng ty, em ®·

chän ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp lµ “Ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y vi tÝnh vµ phô kiÖn

m¸y vi tÝnh cña c«ng ty FPT: Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p . ”

4

Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ:

-Trªn c¬ së nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu ®Ó

ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp

khÈu hai mÆt hµng nhËp khÈu m¸y vi tÝnh vµ phô kiÖn m¸y vi tÝnh t¹i c«ng ty FPT

trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Tõ ®ã ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn hiÖn ho¹t ®éng

nhËp khÈu cña c«ng ty nãi chung vµ hai mÆt hµng chÝnh trªn nãi riªng trong thêi gian

tíi.

§èi tîng nghiªn cøu cña luËn v¨n: VÊn ®Ò nhËp khÈu m¸y vi tÝnh vµ phô kiÖn

m¸y vi tÝnh t¹i c«ng ty FPT.

Ph¹m vi nghiªn cøu: c«ng ty FPT ho¹t ®éng trong c¶ lÜnh vùc nhËp khÈu vµ

xuÊt khÈu. VÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu, c«ng ty nhËp khÈu kh¸ nhiÒu mÆt hµng, tuy

nhiªn trong ®Ò tµi luËn v¨n tèt nghiÖp nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò “NhËp khÈu m¸y

vi tÝnh vµ phô kiÖn m¸y vi tÝnh cña c«ng ty FPT”.

Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu cña luËn v¨n: Sö dông ph¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n

tÝch, so s¸nh th«ng qua c¸c sè liÖu thu ®îc ®Ó thÊy sù t¨ng gi¶m qua c¸c n¨m cña

tõng chØ tiªu trong tõng thêi kú.

KÕt cÊu cña luËn v¨n tèt nghiÖp: Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 ch¬ng

chÝnh:

Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y vi tÝnh vµ

phô kiÖn m¸y vi tÝnh cña c«ng ty FPT trong thêi gian qua

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp

khÈu m¸y vi tÝnh vµ phô kiÖn m¸y vi tÝnh cña c«ng ty fpt

5

Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng nhËp khÈu

I. Kh¸i niÖm vµ vai trß nhËp khÈu

1. Kh¸i niÖm:

Ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô ®îc coi lµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i, nã bao

gåm ho¹t ®éng néi th¬ng vµ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng trong ®ã ngo¹i th¬ng bao gåm

xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu.

Ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ viÖc mua hµng ho¸, dÞch vô tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ hay

c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi theo c¸c nguyªn t¾c thÞ trêng quèc tÕ nh»m ®¸p øng nhu

cÇu trong níc hoÆc t¸i xuÊt khÈu ®Ó t×m kiÕm lîi nhuËn.

Ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ mét bé phËn rÊt quan träng trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i

quèc tÕ, nã thÓ hiÖn sù phô thuéc g¾n bã lÉn nhau gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn

kinh tÕ thÕ giíi. Tõ ®ã thÊy ®îc lîi thÕ so s¸nh vÒ vèn, lao ®éng, tµi nguyªn thiªn

nhiªn, khoa häc c«ng nghÖ,... ®Ó cã chÝnh s¸ch khai th¸c hîp lý vµ cã lîi nhÊt.

Xu thÕ quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸ trªn thÕ giíi diÔn ra kh¸ m¹nh mÏ, ®ã lµ sù

h×nh thµnh c¸c khu vùc mËu dÞch, c¸c liªn minh kinh tÕ nh AFTA, NAFTA,... ®· cho

thÊy khèi lîng giao dÞch gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng lín vµ râ rµng vai trß nhËp

khÈu lµ kh«ng thÓ thiÕu, nã kh«ng chØ quan träng ®èi víi mét quèc gia mµ cßn ®èi

víi c¶ sù æn ®Þnh kinh tÕ chung cña khu vùc. ë mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh nhËp khÈu cã

thÓ quyÕt ®Þnh tíi sù sèng cßn cña nÒn kinh tÕ níc ®ã ®· thèng nhÊt díi mét m¸i nhµ

chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi.

2. Vai trß nhËp khÈu:

Mét ®iÒu kh¼ng ®Þnh r»ng, trªn thÕ giíi n¬i nµo cã ho¹t ®éng th¬ng m¹i, ®Æc

biÖt lµ th¬ng m¹i quèc tÕ ph¸t triÓn th× n¬i ®ã cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tríc ®©y mét

sè níc nh Trung quèc, Liªn x« (cò), ViÖt nam ®· coi ®éc lËp kinh tÕ lµ vÊn ®Ò trªn hÕt

vµ cã ý thøc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ tù cÊp, tù tóc. Nhng thùc tÕ ®· thÊt b¹i, sù

khan hiÕm hµng ho¸ trÇm träng ®· ¶nh hëng ®Õn kinh tÕ còng nh x· héi. Bµi häc nµy

cho thÊy r»ng ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng lµ v« cïng quan träng, ph¶i biÕt kÕt hîp c¶ néi

lùc vµ ngo¹i lùc, ngo¹i lùc lµ yÕu tè quan träng cßn néi lùc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. NhËn

6

thøc ®îc vÊn ®Ò nµy, c¸c quèc gia ®· tÝch cùc tham gia vµo c¸c tæ chøc th¬ng m¹i

quèc tÕ n¬i thóc ®Èy sù trao ®æi bu«n b¸n gi÷a c¸c níc diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ vµ

cã hiÖu qu¶ h¬n. Vµ thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu, ®ã lµ nhËp khÈu ®· ®ãng vai trß

quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc gia còng nh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i quèc

tÕ.

*Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña Ricardo ®· chØ ra r»ng mét níc sÏ cã lîi h¬n khi

nhËp khÈu mét lo¹i mÆt hµng mµ nÕu chi phÝ s¶n xuÊt trong níc cao h¬n vµ nªn

chuyªn m«n ho¸ vµo lÜnh vùc mµ m×nh cã lîi thÕ h¬n b»ng c¸ch xem xÐt ®Çu t. Qua

®ã ta thÊy vai trß nhËp khÈu tõ rÊt l©u ®· ®îc ®¸nh gi¸ lµ kh¸ quan träng bëi v× nã lµ

hai mÆt cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, gãp phÇn ®a nÒn kinh tÕ níc nhµ ®i lªn

trong mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh.

*NhËp khÈu cïng víi xuÊt khÈu gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi,

c¶i thiÖn vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Nhê ho¹t ®éng nµy mµ mét quèc gia cã thÓ

tiªu dïng vît kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña m×nh. Còng nhê cã ho¹t ®éng nhËp khÈu c¬ cÊu

hµng ho¸ lu th«ng trªn thÞ trêng trë nªn phong phó h¬n c¶ vÒ quy c¸ch, chÊt lîng,

chñng lo¹i, mÉu m· tho¶ m·n ®îc nhu cÇu trong níc ë møc ®é cao ®Æc biÖt ®èi víi

hµng hãa trong níc cha s¶n xuÊt ®îc. Bªn c¹nh ®ã nã còng t¹o ra sù c¹nh tranh m¹nh

mÏ gi÷a hµng s¶n xuÊt trong níc vµ hµng ngo¹i nhËp, thanh läc c¸c doanh nghiÖp lµm

¨n kÐm hiÖu qu¶ vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa v¬n lªn. Nã xo¸ bá t×nh

tr¹ng ®éc quyÒn, ph¸ vì triÖt ®Ó nÒn kinh tÕ ®ãng, chÕ ®é tù cung tù cÊp. MÆt kh¸c,

ho¹t ®éng nhËp khÈu cßn gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ngêi lao ®éng

th«ng qua viÖc nhËp khÈu c¸c ph¬ng tiÖn, c«ng cô lao ®éng míi, tiªn tiÕn vµ an toµn.

*NhËp khÈu t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kü thuËt,

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i hãa (CNH-H§H).

Kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c quèc gia ®Òu cã thÓ tù s¶n xuÊt ®Ó råi tù trang bÞ cho m×nh, ®Æc

biÖt lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng rÊt lín vµ viÖc

trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i tÊt yÕu ph¶i th«ng qua con ®êng nhËp khÈu.

*NhËp khÈu bæ sung nh÷ng mÆt hµng cßn thiÕu hôt cña nÒn kinh tÕ néi ®Þa,

gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng kh«ng c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu hµng ho¸. V× mét lý do nµo ®ã

7

t¸c ®éng ®Õn c©n b»ng cung cÇu vµ cung kh«ng ®¸p øng ®ñ cÇu trong níc. Môc tiªu

hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm cho c¸c quèc gia tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, tËp

trung ph¸t triÓn mÆt hµng lîi thÕ. Hµng lo¹t c¸c nhu cÇu kh«ng thÓ ®¸p øng b»ng

nguån lùc s¶n xuÊt néi ®Þa mµ ph¸t sinh nhu cÇu nhËp khÈu mang tÝnh chu kú vµ kh¸

æn ®Þnh. Tham gia ho¹t ®éng nhËp khÈu, sù mÊt c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng,

gi÷a cung vµ cÇu ®îc kh¾c phôc nghÜa lµ gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu

dïng diÔn ra thêng xuyªn vµ æn ®Þnh. Kh«ng chØ nhËp khÈu trùc tiÕp hµng ho¸ thiÕt

yÕu mµ thÞ trêng néi ®Þa cßn khan hiÕm mµ c¶ m¸y mãc, nguyªn phô liÖu, c«ng nghÖ

gióp cho s¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn, n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n, hµng ho¸ s¶n xuÊt

ra dåi dµo vµ ngoµi ra cßn cã t¸c dông gi÷ gi¸ æn ®Þnh trªn thÞ trêng, h¹n chÕ sù leo

thang cña gi¸ c¶ b»ng c¸ch t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh-chÊt lîng vµ gi¸ c¶

®îc quan t©m.

*NhËp khÈu t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt vµ kinh doanh v× nã cung cÊp

nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ trong níc, tû lÖ nguyªn phô liÖu nµy tuú thuéc

vµo tõng quèc gia víi nhu cÇu cña hä, ®em l¹i nhiÒu tr×nh ®é c«ng nghÖ kh¸c nhau

phï hîp víi tõng vïng, ®Þa ph¬ng víi quy m« vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®îc n©ng cao,

n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng.

Ngoµi ra nhËp khÈu hµng tiªu dïng, s¸ch b¸o khoa häc, kü thuËt, v¨n ho¸ gãp

phÇn n©ng cao d©n trÝ.

NhËp khÈu vµ xuÊt khÈu cã mèi quan hÖ kh¨ng khÝt víi nhau. HiÖn nay trªn thÕ

giíi, c¸c níc ®Òu nhÊn m¹nh ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu nhng kh«ng v× thÕ mµ nhËp

khÈu bÞ coi nhÑ. Cã nh÷ng mÆt hµng nguyªn phô liÖu ph¶i nhËp khÈu tõ níc ngoµi, c¸

biÖt cã thÓ lµ 100%, mµ lîi thÕ so s¸nh chØ lµ gi¸ nh©n c«ng rÎ hoÆc ®îc hëng u ®·i

nµo ®ã. §èi víi nh÷ng níc kÐm vÒ c«ng nghÖ th× viÖc nhËp khÈu c«ng nghÖ, m¸y

mãc thiÕt bÞ gióp cho hµng ho¸ s¶n xuÊt chÊt lîng c¹nh tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ.

Ngîc l¹i, nhËp khÈu ph¶i cã lîng dù tr÷ ngo¹i tÖ, kho¶n nµy kh«ng thÓ chØ tr«ng

mong tõ ho¹t ®éng ®i vay tõ c¸c tæ chøc quèc tÕ mµ nã cÇn thiÕt ph¶i ®îc lÊy ra tõ

ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ c¸c níc ®Òu c©n ®èi ®Ó c¸n c©n th¬ng m¹i ®îc c©n b»ng.

Tuy nhiªn, ho¹t ®éng nhËp khÈu còng cã nh÷ng h¹n chÕ chñ yÕu sau:

8

*TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trong x· héi cÇn cã sù qu¶n lý, ho¹t ®éng nhËp khÈu

còng vËy, cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn viÖc nµy th«ng qua thuÕ quan, phi thuÕ

quan hoÆc hµnh chÝnh. NÕu qu¶n lý kh«ng tèt th× t×nh tr¹ng nhËp khÈu sÏ kh«ng ®óng

víi môc tiªu cña Nhµ níc g©y nªn t×nh tr¹ng nhËp khÈu trµn lan, gi¸ thµnh gi¶m

nhanh vµ dÉn ®Õn l·ng phÝ võa t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n xuÊt trong níc võa g©y thiÖt h¹i

cho c¸c nhµ nhËp khÈu. C¸c c¬ quan chøc n¨ng liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng nµy

nh Bé Th¬ng m¹i, Bé Tµi chÝnh, Tæng côc H¶i quan nÕu kh«ng thùc hiÖn mét c¸ch

®ång bé qu¶n lý tõ trªn xuèng th× c¸ch xö lý sÏ t¹o ra sù kh«ng c«ng b»ng vµ thiÖt h¹i

cã thÓ cho nÒn kinh tÕ trong níc hoÆc nhµ nhËp khÈu hoÆc c¶ hai. Ngoµi ra, v× lîi Ých

tríc m¾t mµ nhiÒu c¸n bé cña H¶i quan ®· cho qua c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ cã th«ng sè

kü thuËt kh«ng phï hîp vµo ViÖt nam, nh÷ng thiÕt bÞ c«ng nghÖ cò ®· g©y « nhiÔm

m«i trêng võa l·ng phÝ tiÒn cña võa ¶nh hëng tíi søc khoÎ cña ngêi lao ®éng vµ ngêi

d©n sèng xung quanh.

*NhËp khÈu thêng ph¶i sö dông ngo¹i tÖ ®Æc biÖt lµ ngo¹i tÖ m¹nh. Nh÷ng níc

®ang ph¸t triÓn nhu cÇu nhËp khÈu cao trong khi ngo¹i tÖ l¹i thiÕu nªn viÖc vay nî tõ

ng©n hµng trong níc hoÆc níc ngoµi cña c¸c ®¬n vÞ lµ phæ biÕn khi lîng dù tr÷ ngo¹i

tÖ kh«ng ®ñ. NÕu kinh tÕ níc ®ã ph¸t triÓn chËm hoÆc kh«ng æn ®Þnh, cung ngo¹i tÖ

thÊp h¬n cÇu th× t×nh tr¹ng nî sÏ kh«ng gi¶i quyÕt ®îc vµ nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng cao,

nî níc ngo¹i tÖ cã thÓ kÐo dµi.

*Trong trêng hîp gi¸ trÞ nhËp khÈu nhiÒu h¬n gi¸ trÞ xuÊt khÈu sÏ g©y nªn

t×nh tr¹ng mÊt c©n b»ng c¸n c©n th¬ng m¹i quèc tÕ ¶nh hëng ®Õn quan hÖ th¬ng m¹i

quèc tÕ gi÷a níc ®ã víi c¸c níc kh¸c. Tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn g©y thiÖt h¹i cho níc

nhËp khÈu, ngoµi ra cã thÓ chÞu søc Ðp vÒ kinh tÕ hay chÝnh trÞ ®Ó cã thÓ gi¶i quyÕt ®-

îc vÊn ®Ò nî.

*§µo t¹o con ngêi- nh©n tè trung t©m cña mäi ho¹t ®éng-cÇn hÕt søc coi

träng. Ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng khã ®ßi hái tr×nh ®é nghiÖp vô cao. NÕu

kh«ng ®µo t¹o c¸n bé nhËp khÈu vµ c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý liªn quan ®Õn nhËp

khÈu nh H¶i quan, c¸n bé thuÕ th× thiÖt h¹i ch¾c ch¾n x¶y ra do sù v« ý hay cè t×nh

liªn quan ®Õn ®¹o ®øc lµm gi¶m hiÖu qu¶ nhËp khÈu.

9

ViÖt nam lµ níc ®ang ph¸t triÓn, nhu cÇu vÒ c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn

®¹i phôc vô cho s¶n xuÊt, xuÊt khÈu, phôc vô nhu cÇu x· héi lµ rÊt lín trong khi tr×nh

®é, kh¶ n¨ng tù cã lµ kh«ng thÓ th× ph¬ng thøc tèi u nhÊt lµ nhËp khÈu. Nh÷ng mÆt

hµng nh nhùa, ®å ®iÖn tö,... phô liÖu, linh kiÖn kh«ng thÓ tù s¶n xuÊt th× kh«ng cã

c¸ch nµo kh¸c ®ã lµ nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn trêng quèc tÕ phô thuéc vµo

nhiÒu yÕu tè nhng gi¸ c¶, chÊt lîng lu«n dÉn ®Çu. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu cña

m×nh, ph¬ng ch©m mua s¾m trong thêi k× ®Çu råi tõng bíc häc tËp, c¶i tiÕn m¸y mãc,

kü thuËt, ¸p dông phï hîp víi hoµn c¶nh ViÖt nam ®Ó s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ h¬n. Song,

®Ó ph¸t huy tèt vai trß cña nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh CNH-H§H, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ: cÇn

thiÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu ph¶i lµ ph¬ng tiÖn kÕt hîp søc m¹nh trong níc vµ quèc tÕ.

II. c¸c h×nh thøc nhËp khÈu chñ yÕu

NhËp khÈu ®¬n thuÇn chØ lµ ho¹t ®éng mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ qua biªn giíi

nhng trong thùc tÕ cã nhiÒu h×nh thøc nhËp khÈu, mçi lo¹i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt

®Þnh, u ®iÓm, nhîc ®iÓm riªng vµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i lùa chän sao cho phï hîp

nhÊt nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ tõ ho¹t ®éng cña m×nh. Trong thùc tÕ thêng cã nh÷ng

h×nh thøc chñ yÕu sau:

1. NhËp khÈu t doanh:

H×nh thøc nµy cßn ®îc gäi lµ nhËp khÈu trùc tiÕp. Doanh nghiÖp ®øng ra nhËp

khÈu mét c¸ch ®éc lËp. Nã ®ßi hái nhµ nhËp khÈu ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng kü lìng,

hiÓu biÕt s©u s¾c t×nh h×nh luËt ph¸p, chÝnh s¸ch cña quèc gia m×nh vµ c¸c th«ng lÖ,

luËt ph¸p, tËp qu¸n quèc tÕ.

Do nhËp khÈu ®éc lËp nªn yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i n¾m ch¾c nghiÖp vô vµ

do ®ã nÕu cã rñi ro, tæn thÊt x¶y ra th× ph¶i tù g¸nh chÞu. Ngîc l¹i, thu ®îc lîi nhuËn

sÏ ®îc hëng toµn bé. Ho¹t ®éng nhËp khÈu t doanh cã ®îc sù tù chñ h¬n so víi c¸c

h×nh thøc nhËp khÈu kh¸c, doanh nghiÖp ph¶i tù bá vèn ra ®Ó kinh doanh do ®ã muèn

thu ®îc lîi Ých tèi ®a th× doanh nghiÖp ph¶i c©n nh¾c kü lìng tõng bíc tõ kh©u nghiªn

cøu thÞ trêng cho ®Õn kÝ kÕt vµ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång còng nh tiªu

10

thô s¶n phÈm nhËp khÈu vµ thu tiÒn vÒ,... TÝnh tù chñ hoµn toµn lµ ®Æc ®iÓm kh¸c

biÖt nhÊt vµ hiÖn nay nã ®îc sö dông nhiÒu nhÊt.

2. NhËp khÈu liªn doanh:

§©y lµ ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ trªn c¬ së liªn kÕt mét c¸ch tù nguyÖn

gi÷a c¸c doanh nghiÖp (trong ®ã cã Ýt nhÊt mét doanh nghiÖp nhËp khÈu trùc tiÕp)

nh»m phèi hîp cïng nhau ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch vµ ®a ra c¸c biÖn ph¸p liªn quan ®Õn

nhËp khÈu ®Ó hai bªn ®Òu thu ®îc lîi Ých (cïng chÞu rñi ro vµ cïng hëng lîi).

Ho¹t ®éng nµy kh«ng tù chñ nh nhËp khÈu t doanh nhng ngîc l¹i chÞu Ýt rñi ro

h¬n v× vèn, tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n ®Òu ®îc ph©n bæ cho c¸c bªn. Trªn thùc tÕ bªn

nµo cã nghiÖp vô, kinh nghiÖm, b¹n hµng giao dÞch sÏ cã quyÒn nhËp khÈu trùc tiÕp

®ång thêi ®øng ra tiÕn hµnh gãp vèn, b¶o ®¶m c¸c bíc tiªu thô, l¾p r¸p, gia c«ng.

Trong thùc tÕ ViÖt nam hiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp muèn tham gia nhËp

khÈu trùc tiÕp ®Ó gi¸m s¸t nhng kh«ng ®ñ hoµn toµn mäi ®iÒu kiÖn ®ång thêi còng

t×m ®îc mét ®èi t¸c cã nhu cÇu nh m×nh, do ®ã, h×nh thøc nµy vÉn ®îc sö dông.

3. NhËp khÈu uû th¸c:

H×nh thøc nµy ®îc h×nh thµnh gi÷a mét doanh nghiÖp trong níc cã vèn ngo¹i tÖ

riªng vµ cã nhu cÇu nhËp khÈu mét mÆt hµng nµo ®ã nhng l¹i kh«ng cã quyÒn nhËp

khÈu trùc tiÕp, uû th¸c hµng ho¸ ®ã cho doanh nghiÖp cã chøc n¨ng trùc tiÕp giao

dÞch ngo¹i th¬ng tiÕn hµnh nhËp khÈu hµng ho¸ theo yªu cÇu cña m×nh. Bªn nhËn uû

th¸c sÏ nhËn ®îc mét kho¶n tiÒn gäi lµ lÖ phÝ uû th¸c.

Bªn nhËn uû th¸c vµ bªn uû th¸c sÏ kÝ kÕt hîp ®ång mµ theo ®ã bªn nhËn uû

th¸c sÏ tiÕn hµnh c¸c bíc hoÆc mét sè bíc ®· tho¶ thuËn cña qu¸ tr×nh nhËp khÈu

hµng ho¸. Hä kh«ng ph¶i bá vèn vµ ph¶i chÞu rñi ro b¸n hµng mµ thay mÆt cho bªn uû

th¸c giao dÞch víi b¹n hµng níc ngoµi tõ kÝ kÕt cho ®Õn thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n hîp

®ång nhËp khÈu. Trong thùc tÕ, bªn nhËn uû th¸c lµ nh÷ng c«ng ty lín, uy tÝn trªn th-

¬ng trêng, m¹nh vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh vµ n¾m v÷ng nghiÖp vô ngo¹i th¬ng.

§èi víi doanh nghiÖp uû th¸c, do thiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt nhng vÉn cã

thÓ nhËp khÈu ®îc mÆt hµng m×nh muèn mµ kh«ng ph¶i mÊt thêi gian cho thñ tôc

11

nhËp khÈu còng nh tiÕn hµnh c¸c bíc nhËp khÈu. Tuy nhiªn hä ph¶i mÊt mét kho¶n lÖ

phÝ lín vµ mÊt ®i lîi thÕ vÒ chi phÝ trong ho¹t ®éng b¸n hµng vÒ sau. Ngoµi ra, do

kh«ng trùc tiÕp thùc hiÖn nhËp khÈu nªn hµng ho¸ cã thÓ kh«ng ®óng vÒ quy c¸ch,

phÈm chÊt nh trong hîp ®ång.

N¨m 1999, ChÝnh phñ ViÖt nam ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 37/CP cho phÐp c¸c

doanh nghiÖp kinh doanh thuéc c¸c ngµnh cã quyÒn xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp. V× vËy,

h×nh thøc nµy hiÖn nay gi¶m vµ nhêng chç cho c¸c h×nh thøc kh¸c ph¸t triÓn.

4. Bu«n b¸n ®èi lu:

§©y lµ ph¬ng thøc giao dÞch trao ®æi hµng ho¸, trong ®ã xuÊt khÈu kÕt hîp chÆt

chÏ víi nhËp khÈu, ngêi b¸n ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng hµng giao ®i cã gi¸ trÞ t¬ng

xøng víi sè lîng hµng nhËn vÒ.

H×nh thøc nµy ra ®êi tõ rÊt l©u, trong ®ã sím nhÊt lµ “hµng ®æi hµng”, tiÕp ®Õn

lµ “trao ®æi ®Òn bï”.

Trong nghiÖp vô hµng ®æi hµng, c¸c bªn trao ®æi víi nhau nh÷ng hµng ho¸ t-

¬ng ®¬ng vµ viÖc giao nhËn hµng diÔn ra gÇn nh ®ång thêi, cã thÓ thanh to¸n b»ng

tiÒn.

Trong nghiÖp vô bï trõ, hai bªn trao ®æi hµng ho¸ víi nhau trªn c¬ së ghi sæ

gi¸ trÞ hµng giao. §Õn cuèi k× h¹n hai bªn míi so vµ ®èi chiÕu trÞ gi¸ hµng ®· giao vµ

trÞ gi¸ ®· nhËn, nÕu sau khi thùc hiÖn nghiÖp vô bï trõ, tiÒn hµng cßn d th× sè tiÒn ®ã

®îc gi÷ l¹i ®Ó chi tr¶ theo yªu cÇu cña bªn chñ nî hoÆc cã thÓ ®îc ghi vµo sæ cho

nghiÖp vô bï trõ n¨m sau.

Do cïng mét hîp ®ång cã thÓ thùc hiÖn c¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu,

cïng lóc thu l·i tõ hai ho¹t ®éng nµy, h×nh thøc nµy kh¸ ph¸t triÓn ®Æc biÖt sau chiÕn

tranh ThÕ giíi lÇn thø 2. Trong thËp niªn 90 cña thÕ kû 20 bu«n b¸n ®èi lu chiÕm gÇn

35% trong bu«n b¸n quèc tÕ. Tuy nhiªn ®Ó thu ®îc lîi Ých tèi u nhÊt, c¸c nhµ kinh

doanh cÇn ph¶i n¾m v÷ng thÞ trêng trong níc còng nh thÞ trêng níc ngoµi.

12