Hoạt động mua bán và sáp nhập doanh nghiệp ở Việt Nam

K INH Te Xfl Hpl, NGflNH, DIfl PHUONG, DOflNH NGHI m

H06T OONG md BAN m SAP NH6P DOflNH NGHIEP

PGS.TS. Pham Quang Trung

Dql hoc Kinh te Qudc ddn

Mua ban va sap nhap doanh nghiep {vie't tit tieng Anh la M&A- Mergers and Acquisi￾tions) da va dang phat then manh me tren the gidi eung nhu d Viet Nam. Do mang lai

nhOng lgi ieh kinh te hap din nen cae hoat dpng MSA dUdc xem nha mpt Tinh vac diu iu

dae thu va ed hieu qua eao, dae biet ia trong thdi ky khiing hoing kinh te va giai doan

bien dpng hau khiing hoang. Bai viet hudng trgng tam v^o mpt sd van de khd khan va

bat cap ddi vdi hoat ddng M&A d nude ta va de xua't mpt sd glal phap nhim thuan ldi hoa

sitphat then ed hieu qua eiia ITnh vifc M&A d Viet Nam.

1 . Vai net ve hoat dpng

M&A a Viet Nam

Mua ban va sap nhap

doanh nghiep da trd thanh

hien tupng kinh t l phd biln va

cd vai trd quan trpng trong qua

trinh hinh thanh nhtifng tap

doan Idn tren the gidi. Tuy

nhien, d Viet Nam eae hoat

dpng mua ban, sap nhap

doanh nghiep edn la hien

tupng kha mdi, ehua that sU

phd biln. Cho tdi khoang nam

2000 thi nhiing "thUPng vu"

M&A dau tien da bit dau xuat

hien va thu hiit sU quan tam

tren thj trUdng tai chfnh nhU la

mdt trong nht/ng kenh dau tu

ed hieu qui hap din.

Theo bao cao phan tfch eiia

Cdng ty PricewaterhouseC￾oopers (PwC), Viet Nam la

nude dang phat trien ed su gia

tang nhanh ehdng cac hoat

dpng M&A trong 10 nam qua

va dupe xem la nude ed td'e dp

phat trien M&A nhanh nhat

trong khu vUe chau A- Thai

Binh Duong.' Nam 2005 Viet

Nam ghi nhan 18 thUPng vu

M&A vdi tdng gia trj 61 trieu

USD; nam 2006 da ting len tdi

38 vu, td'ng gia trj 299 trieu

USD;' nam 2007 tang gan gi'p

3 Iin vdi 113 vu, tdng gia tri

giao djeh 1,753 ty USD; rieng

6 thang eudi nam 2007, tdng

gia tri M&A la hdn 1 ty- USD.

Hoat dpng mua ban, sap nhap

edng ty vUa mang ti'nh chat

gidng nhu eae giao dieh diu tu

(investment), vUa ed nhufng

tfnh chat eiia giao djch thUPng

mai (trading). Mat khae, M&A

ludn song hanh vdi viec tai eau

triie cdng ty (corporate

restructuring) eho nen loai

giao djch nay cd tfnh phUe tap

va dae thii, khae vdi viee mua

ban cae hang hoa thdng

thudng.

Hoat dpng M&A dien ra b

hiu hit eae nganh trong nin

kinh t l nhLmg vdi eae mirc dd

khae nhau do dae diem rieng

eiia mdi nganh. Nganh ngan

hang la noi ed nhilu tilm nang

eho hoat dpng mua ban, sap

nhap va cd the hira hen su sdi

dpng v l M&A trong tL/Png lai.

Cd the neu vf du Ngan hang

ThUdng mai ed phan (TMCP)

Xua't nhap khau Viet Nam^

(Eximbank) ban 17,8% ed

philu eho 16 ddi tae chien

lUdc, trong dd ed Ngan hang

ACB, Tap doan Kinh Dd, Td'ng

Cdng ty Cd phin Tai ehfnh

Dau khf (PVFC),... vdi kim

ngach khoang 248 trieu USD.

Mpt thUPng vu mua ban khac

la trudng hpp Ngan hang

TMCP Ky thL/Png ^(Techcom￾bank) ban 10% cd phin eho

Tap doan HSBC vdi trj gia

17,3 trieu USD, sau dd HSBC

tang sd hiiru len 15%. Ngan

hang TMCP Xua't nhap khau

Viet Nam (Eximbank) da ban

15% ed phan cho Tap doan

Sumitomo Mitsui (Nhat Ban)

vdi tri gia 225 trieu USD, Ngan

hang TMCP Nha Ha Npi

(Habubank) ban 10% cd phan

eho Deutsche Bank AG (Di/c).

Thang 4-2010, Ngan hang

Commonweath Bank of Aus￾tralia (CBA)^ da thoi thuan

mua 15% ed phieu eiia Ngan

hang TMCP Qudc t l VIB va se

nang mire sd hiiu len 20% niu

dupe Chfnh phii eho phep. Od

la ehua ke din mpt sd vu mua

ban ed phin khac trong ITnh

VL/e ngan hang.

Trong nganh tai chinh-ehimg

khoan, Cdng ty Co phin

Chimg khoan Hudng Viet ban

hdn 48% vd'n diiu le eho Mor￾gan Stanley Holdings Pte (Sin￾gapore); Cdng ty Co phin

Chimg khoan Click and Phone

ehuyen nhupng 49% vd'n diiu

le eho Cdng ty Golden Bridge

eiia Han Qude, Cdng ty Co

phin Chimg khoan Viet Nam

da ban 49% quyln sd hiru eho

Ngan hang RHB Malaysia.

Trong nganh cdng nghiep

thue pham, mpt thUPng vu

M&A ndi tiing la Cdng ty Kinh

Od da mua lai kem Wall's va

nhd dd thu dupe thanh edng

43