Hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƢ PHÁP

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYỄN TUẤN AN

HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ

XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI

HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

HÀ NỘI - 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TƢ PHÁP

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT HÀ NỘI

NGUYỄN TUẤN AN

HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ

XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI

HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành: Lí luận và lịch sử nhà nƣớc và pháp luật

Mã số: 62.38.01.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. HOÀNG THẾ LIÊN

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi.

Nội dung cũng như các số liệu trình bày trong Luận án hoàn toàn trung thực.

Những kết luận khoa học của Luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ

công trình nào khác./.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Tuấn An

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN

STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ

1 QPPL Quy phạm pháp luật

2 THA Thi hành án

3 THADS Thi hành án dân sự

4 TNPL Trách nhiệm pháp lý

5 VPPL Vi phạm pháp luật

6 XHCN Xã hội chủ nghĩa

7 XLVPPL Xử lý vi phạm pháp luật

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 6

1.1. Nội dung các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án 10

1.2. Đánh giá kết quả các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề

tài luận án

23

Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA HOÀN THIỆN PHÁP LUẬ VỀ

XỬ LÝ VI PHẠ PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

26

2.1. Khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của xử lý vi phạm pháp luật trong thi

hành án dân sự

26

2.2. Khái niệm, đặc điểm, nội dung và hình thức thể hiện của pháp luật về

xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân ự

38

2.3. Khái niệm, ý nghĩa và các tiêu chí hoàn thiện pháp luật về xử lý vi

phạm pháp luật trong thi hành án dân sự

70

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ HOÀN THIỆN PHÁP

LUẬT VỀ XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN

DÂN SỰ

86

3.1. Thực trạng pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi hành án dân

sự

86

3.2. Thực trạng hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong thi

hành án dân sự

106

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ

XỬ LÝ VI PHẠM PHÁP LUẬT TRONG THI HÀNH ÁN DÂN Ự

126

4.1. Các nguyên tắc hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp luật trong

thi hành án dân sự

126

4.2. Giải pháp về thực hiện xây dựng, hoàn thiện pháp luật 131

4.3. Giải pháp về nhận thức tư tưởng 150

4.4. Giải pháp về tổ chức thực hi n 156

KẾT LUẬN 162

NHỮNG CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN

QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

165

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 166

PHỤ LỤC

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài

Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã đẩy mạnh công cuộc xây

dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, cải cách tư pháp và chú trọng xây dựng, hoàn

thiện hệ thống pháp luật Việt Nam. Mục tiêu là tạo được một hệ thống pháp luật

đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh

tế, xã hội của đất nước [9].

háp luật về XLV L trong TH DS là một bộ phận quan trọng của pháp

luật Việt Nam. Bởi vậy, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam cần

chú trọng đến vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

Hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS sẽ góp phần vào việc hoàn thiện

pháp luật về TH DS nói riêng, pháp luật Việt Nam nói chung.

Thực ti n hiện nay cho thấy, pháp luật về XLV L trong TH DS đang có

những hạn chế, bất cập nhất định. Nhiều quy định pháp luật chưa đầy đủ, nhiều vướng

mắc trong cơ chế thực thi chưa được tháo gỡ kịp thời. Đặc biệt, thực ti n XLV L

trong TH DS đang bộc lộ những mâu thuẫn, chồng chéo, không phù hợp với thực

ti n và yêu cầu của đời sống xã hội, vì vậy, hiệu quả đạt được chưa cao, tính

nghiêm minh của pháp luật còn là vấn đề lớn hiện nay. Nhiều vấn đề phát sinh trong

thực ti n XLV L trong TH DS chưa được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung kịp thời.

Có thể nói, pháp luật về XLV L trong TH DS ở nước ta chưa hoàn thiện,

thiếu đồng bộ, còn mang tính chất tình thế, chắp vá và chưa đáp ứng được yêu cầu

của thực ti n. Thực tế đó đặt ra yêu cầu cần phải hoàn thiện pháp luật về XLV L

trong TH DS nhằm tạo ra sự tương thích, phù hợp giữa pháp luật và thực tế

XLV L, đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ, khoa học, khả thi và nghiêm minh của

pháp luật, đảm bảo các quy định của pháp luật được thực hiện hiệu quả trong thực tế,

tránh sự tùy tiện trong áp dụng pháp luật và gây oan sai trong thực ti n XLV L.

Vấn đề XLV L nói chung và XLV L trong TH DS nói riêng hiện nay

có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống xã hội. Việc XLV L không nghiêm, kém

hiệu quả sẽ gây dư luận xấu ảnh hưởng trực tiếp đến lòng tin của nhân dân đối với

tính nghiêm minh của pháp luật, kỷ cương phép nước bị xem thường.

Do vậy, hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nhằm bảo đảm

tính nghiêm minh của pháp luật, nâng cao hiệu quả trong thực ti n XLV L là yêu

cầu cấp bách đặt ra trong hoạt động tư pháp ở nước ta hiện nay.

2

Bên cạnh đó, hiện nay, công tác TH DS đang ngày càng được chú trọng,

đang dần được xã hội hóa. Trong đó, số lượng các vụ việc TH DS cần giải quyết

ngày càng tăng, mức độ phức tạp ngày càng cao. hạm vi công tác TH DS lúc đầu

chỉ giới hạn ở việc tổ chức thi hành các bản án dân sự, hôn nhân và gia đình, phần

dân sự trong bản án hình sự thì đến nay đã mở rộng đối với các loại việc mới như

thi hành các bản án, quyết định tuyên bố phá sản doanh nghiệp, lao động, hành

chính, các bản án, quyết định của Tòa án và Trọng tài nước ngoài... Cùng với đó,

các vụ việc V L trong TH DS xảy ra ngày càng nhiều, đa dạng và phức tạp hơn.

Bởi vậy, yêu cầu xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong

TH DS càng ngày càng trở nên cấp thiết. Theo đó, pháp luật cần được hoàn thiện

theo hướng bảo đảm tính đồng bộ, đầy đủ, khả thi và dự liệu được các loại V L

trong thực ti n hoạt động TH DS, đặc biệt là những loại V L mới có thể xảy ra.

háp luật về XLV L trong TH DS hoàn thiện sẽ góp phần xử lý nghiêm cũng

như hạn chế các V L trong TH DS.

Từ những vấn đề nêu trên, có thể nhận thấy, việc nghiên cứu, tổng kết, đánh

giá pháp luật về XLV L trong TH DS cả về lý luận và thực ti n, để từ đó đề ra

những quan điểm và giải pháp hoàn thiện là rất cần thiết.

Với những lý do đó, tôi chọn đề tài " t u t v v

u t tr g t dâ sự ở V t Na ay" làm đề tài luận án tiến sĩ.

2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án

Đối tượng nghiên cứu của luận án là các quan điểm, tư tưởng về XLV L

trong THADS, thực trạng pháp luật về XLV L trong lĩnh vực TH DS và hoàn

thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

hạm vi nghiên cứu của đề tài là tập trung tổng hợp, hệ thống hóa cũng như

lý giải r những vấn đề lý luận về XLV L và pháp luật về XLV L trong

TH DS; đánh giá mặt ưu điểm, mặt hạn chế của pháp luật và hoàn thiện pháp luật

về XLV L trong TH DS; đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm tiếp tục hoàn

thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam hiện nay.

3. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận án

Để giải quyết các nhiệm vụ đặt ra, luận án được thực hiện trên cơ sở lý luận

khoa học và phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

về nhà nước và pháp luật, các quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về Nhà nước

pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; về cải cách tư pháp; về

xây dựng và hoàn thiện pháp luật XHCN....

3

Luận án được thực hiện trên cơ sở vận dụng phương pháp duy vật biện

chứng của triết học Mác - Lênin kết hợp với việc sử dụng các phương pháp nghiên

cứu khoa học khác nhau để đáp ứng yêu cầu làm r những nội dung nghiên cứu.

hương pháp phân tích - tổng hợp được sử dụng xuyên suốt để nêu, phân

tích, làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực ti n trong luận án.

hương pháp so sánh, thống kê được sử dụng để cung cấp các số liệu cần

thiết, đối chiếu, so sánh, làm r các nội dung liên quan, đặt trong tổng thể hệ thống

pháp luật về XLV L trong TH DS cũng như lịch sử phát triển của nó.

hương pháp mô tả được sử dụng để nêu, làm sáng tỏ những vấn đề về hình

thức thể hiện của pháp luật XLV L trong TH DS.

hương pháp lịch sử - cụ thể được sử dụng để phân tích, đánh giá, bình luận

thực trạng pháp luật về XLV L trong TH DS.

hương pháp khái quát hóa được sử dụng để nêu và phân tích, kết luận về

những vấn đề có tính chất chung, bao quát như thành tựu của các công trình nghiên

cứu liên quan đến đề tài luận án, những thành tựu đạt được trong quá trình xây

dựng, hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS...

hương pháp khảo sát thực tế được sử dụng để góp phần tổng kết thực ti n

sâu sắc về pháp luật XLV L trong TH DS, quá trình tổ chức thực hiện pháp luật

và hiệu quả của nó trong thực ti n.

hương pháp kết hợp nghiên cứu lý luận với thực ti n cũng được sử dụng

trong tiến trình thực hiện luận án để đưa ra những bình luận, quan điểm, kết luận về

những nội dung nghiên cứu...

Trên thực tế, hoạt động XLV L trong TH DS ở nước ta khá phức tạp,

pháp luật về XLV L trong TH DS khá đa dạng, còn có nhiều nhược điểm, hạn

chế nên để thấy r bản chất, khuynh hướng vận động và phát triển của pháp luật

cũng như cơ chế thực thi XLV L trong TH DS nói chung cần phải sử dụng kết

hợp nhiều phương pháp khác nhau nhằm làm r các khía cạnh khác nhau của vấn đề

đặt ra.

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

Thông qua việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực ti n của pháp luật

về XLV L trong TH DS, luận án đặt mục tiêu là đề xuất các giải pháp nhằm tiếp

tục hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam.

Để đạt được mục đích trên, luận án tập trung giải quyết những nhiệm vụ

nghiên cứu sau đây:

4

hân tích, làm sáng tỏ khái niệm, đặc điểm, ý nghĩa của XLV L trong

TH DS; khái niệm, đặc điểm, nội dung và hình thức thể hiện của pháp luật về

XLV L trong TH DS; khái niệm, đặc điểm, nội dung, mục tiêu, ý nghĩa của hoàn

thiện pháp luật về XLV L trong TH DS; nêu r các tiêu chí xác định mức độ

hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

Đánh giá khách quan, toàn diện, có hệ thống về thực trạng pháp luật và

hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nhằm làm r những ưu điểm, thành

tựu và những nhược điểm, hạn chế, nguyên nhân của những ưu điểm, thành tựu và

những nhược điểm, hạn chế của pháp luật và hoàn thiện pháp luật về XLV L

trong TH DS cũng như cơ chế thực thi.

hân tích các nguyên tắc của việc hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS

và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

5. Những điểm mới của luận án

Luận án là công trình khoa học đầu tiên nghiên cứu toàn diện, có hệ thống

về xây dựng và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS ở Việt Nam, có

những đóng góp mới về khoa học như sau:

Thứ nhất, luận án đã đưa ra được khái niệm, chỉ r đặc điểm, nội dung, ý

nghĩa của XLV L trong hoạt động TH DS.

Thứ hai, xây dựng được khái niệm, phân tích đặc điểm, nội dung và hình

thức thể hiện của pháp luật về XLV L trong TH DS.

Thứ ba, xây dựng được khái niệm, xác định được mục tiêu, nội dung, ý

nghĩa của hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS; nêu lên được các tiêu

chí xác định mức độ hoàn thiện của pháp luật về XLV L trong THADS.

Thứ tư, phân tích, làm r thực trạng của pháp luật và hoàn thiện pháp luật

về XLV L trong TH DS, đánh giá được ưu điểm, thành tựu cũng như nhược

điểm, hạn chế và nguyên nhân của nó.

Thứ năm, nêu lên được các nguyên tắc và đề xuất các giải pháp góp phần

hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

6. Ý nghĩa l luận và thực tiễn của luận án

Các kết quả nghiên cứu của luận án góp phần bổ sung vào lý luận về TH

cũng như pháp luật về TH DS và pháp luật về XLV L trong TH DS.

Luận án là sự nhìn nhận, đánh giá khoa học về những ưu điểm, hạn chế, bất

cập của pháp luật về XLV L trong TH DS. Kết quả của luận án cung cấp các

luận cứ khoa học và thực ti n có giá trị tham khảo cho quá trình xây dựng và hoàn

5

thiện pháp luật về XLV L trong TH DS, góp phần thúc đẩy cải cách tư pháp

cũng như công cuộc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam.

Luận án có thể được dùng làm tài liệu tham khảo cho hoạt động nghiên cứu

giảng dạy và học tập trong các cơ sở đào tạo luật và nghề tư pháp.

7. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội

dung của luận án gồm 4 chương:

Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu đề tài.

Chương 2: Cơ sở lý luận của hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp

luật trong thi hành án dân sự.

Chương 3: Thực trạng pháp luật và hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm

pháp luật trong thi hành án dân sự.

Chương 4: Giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật về xử lý vi phạm pháp

luật trong thi hành án dân sự.

6

C ươ g 1

TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

Hoàn thiện pháp luật là một đòi hỏi khách quan trong hoạt động tư pháp của

bất cứ nhà nước nào. Ở nước ta, trong xu thế hội nhập quốc tế và thực hiện chủ

trương xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, tăng cường quản lý xã hội bằng

pháp luật cũng đang đặt ra nhu cầu bức xúc về hoàn thiện pháp luật nói chung và

hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS nói riêng.

Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII tại Đại

hội VIII đã đưa ra quan điểm chỉ đạo công tác xây dựng pháp luật như sau:

Ban hành các đạo luật cần thiết để điều chỉnh các lĩnh vực của

đời sống xã hội. Ưu tiên các luật về kinh tế, về các quyền công dân và

các luật điều chỉnh các hoạt động văn hóa, thông tin. Coi trọng tổng kết

thực ti n Việt Nam, nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật, ban hành

các văn bản luật với những quy định cụ thể, d hiểu, d thực hiện. Giảm

dần các luật, pháp lệnh chỉ dừng lại ở những nguyên tắc chung, muốn

thực hiện được phải có nhiều văn bản hướng dẫn thi hành [1].

Tại Đại hội IX, Đảng ta tiếp tục nhấn mạnh vai trò lập pháp của Quốc hội:

"Kiện toàn tổ chức, đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc

hội, trọng tâm là công tác lập pháp, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đổi mới quy trình

ban hành và hướng dẫn thi hành luật" [2]. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành

Trung ương Đảng khóa IX tại Đại hội X của Đảng cũng chỉ r : "Hoàn thiện hệ

thống pháp luật, tăng tính cụ thể, khả thi của các quy định pháp luật" và "Đổi mới

hơn nữa quy trình xây dựng luật, giảm mạnh việc ban hành pháp lệnh" [3].

Báo cáo chính trị tại Đại hội Đảng lần thứ XI tiếp tục khẳng định chủ

trương đẩy mạnh hoàn thiện pháp luật [4]. Bên cạnh đó, các Văn kiện Đại hội đại biểu

toàn quốc lần thứ VI, VII, VIII, IX, X và XI của Đảng đã khẳng định nhất quán chủ

trương xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước cũng như hệ thống pháp luật Việt Nam

cùng với quá trình thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng đất

nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đặc biệt, Nghị quyết số 48-NQ/TW

ngày 24/5/2005 về chiến lược xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam đến năm

2010, định hướng đến năm 2020 [10] và Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005

về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 [11] của Bộ Chính trị ra đời có ý nghĩa

vô cùng quan trọng, là định hướng và cơ sở chính trị quan trọng để xây dựng, hoàn

7

thiện pháp luật, đáp ứng yêu cầu của thực ti n xây dựng Nhà nước pháp quyền, phát

triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và đẩy mạnh hội nhập quốc tế.

Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị đã đánh giá một

cách khái quát về công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở nước ta.

Theo đó, sau gần hai mươi năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, dưới sự lãnh đạo của

Đảng, công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đã có những tiến bộ quan

trọng. Tuy nhiên, nhìn chung, hệ thống pháp luật nước ta vẫn chưa đồng bộ, thiếu

thống nhất, tính khả thi thấp, chậm đi vào cuộc sống. Trước thực trạng đó, Nghị

quyết đã đặt ra mục tiêu:

Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất,

khả thi, công khai, minh bạch, trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã

hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân; đổi

mới căn bản cơ chế xây dựng và thực hiện pháp luật; phát huy vai trò và

hiệu lực của pháp luật để góp phần quản lý xã hội, giữ vững ổn định

chính trị, phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng Nhà nước trong

sạch, vững mạnh, thực hiện quyền con người, quyền tự do, dân chủ của

công dân, góp phần đưa nước ta trở thành nước công nghiệp theo hướng

hiện đại vào năm 2020 [10].

Có thể nói, Nghị quyết số 48-NQ/TW ngày 24/5/2005 của Bộ Chính trị đã định

hướng r cho công cuộc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật nước ta. Những

quan điểm chỉ đạo cơ bản của Nghị quyết là cơ sở và nền tảng để xây dựng, hoàn

thiện pháp luật Việt Nam nói chung, pháp luật về XLV L trong TH DS nói riêng.

Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị đã xác định mục

tiêu của cải cách tư pháp là "Xây dựng nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ,

nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ

quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa..." [11]. Nghị quyết cũng đã đề ra nhiều quan điểm

tiến bộ, toàn diện, tổng thể và có tính đột phá cho tiến trình xây dựng và hoàn thiện

hệ thống pháp luật và cải cách tư pháp. Trong đó, một trong những nhiệm vụ cơ bản

được đề ra là cải cách tổ chức và hoạt động các cơ quan TH . Nghị quyết xác định:

Chuẩn bị điều kiện về cán bộ, cơ sở vật chất để giao cho Bộ Tư

pháp giúp Chính phủ thống nhất quản lý công tác thi hành án. Xác định

r trách nhiệm của Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn và của cơ quan

chuyên môn của Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trong việc thi hành các

8

hình phạt không phải là hình phạt tù để thực hiện nghiêm túc các bản án

của tòa án. Từng bước thực hiện việc xã hội hóa và quy định những hình

thức, thủ tục để giao cho tổ chức không phải là cơ quan nhà nước thực

hiện một số công việc thi hành án [11].

Như vậy, Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị đã

xác định là cần đổi mới tổ chức và hoạt động cơ quan TH . Đây cũng chính là cơ

sở chính trị quan trọng để hoàn thiện pháp luật về TH DS nói chung, pháp luật về

XLVPPL trong THADS nói riêng.

Bên cạnh đó, vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam được đề

cập trong nhiều công trình nghiên cứu khoa học, đáng chú ý là một số công trình,

bài viết như sau:

Cuốn "Nghiên cứu tư tưởng Hồ chí Minh về nhà nước và pháp luật" 1993

của Viện khoa học pháp lý - Bộ Tư pháp đã nghiên cứu và phân tích những nội

dung cơ bản về tư tưởng Hồ Chí Minh trong vấn đề xây dựng nhà nước và hệ thống

pháp luật Việt Nam, trong đó, những kết quả nghiên cứu đã làm sáng tỏ và cho thấy

những giá trị có tính chất nền tảng trong tư tưởng Hồ chí Minh về xây dựng và hoàn

thiện nhà nước cũng như hệ thống pháp luật nước ta [12].

Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam - Những vấn

đề lý luận và thực tiễn" 2003 của tác giả Lê Minh Tâm đã nghiên cứu và làm sáng tỏ

những nội dung chủ yếu về xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam. Trong đó,

tác giả đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận cơ bản về pháp luật như: Bản chất,

chức năng, giá trị xã hội, hình thức, hiệu lực của pháp luật và những tiêu chí cơ bản để

xác định mức độ hoàn thiện của pháp luật, xây dựng và hệ thống hóa pháp luật. Đồng

thời, tác giả cũng đã phân tích quá trình hình thành và phát triển của hệ thống pháp

luật Việt Nam từ năm 1945 đến nay. Trên cơ sở đó, tác giả nêu lên những phương

hướng và giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam [82].

Cuốn "Góp phần bàn về cải cách pháp luật ở Việt Nam hiện nay" (2008)

của tác giả Ngô Huy Cương đã đề cập đến vấn đề xây dựng, hoàn thiện pháp luật

một cách khái quát, trong đó, tác giả đã phân tích và trình bày có hệ thống những

vấn đề cơ bản về cải cách pháp luật trên cơ sở lý luận và từ thực ti n Việt Nam [43].

Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhằm bảo đảm phát triển bền

vững ở Việt Nam hiện nay" 2010 do tác giả Nguy n Văn Động chủ biên đã phân

tích, làm sáng r nhiều vấn đề quan trọng và cấp thiết đối với việc xây dựng, hoàn

thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững như: Cơ sở khoa học trong

9

các quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về phát triển bền vững và định hướng của

việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật bảo đảm phát triển bền vững; mối quan hệ

phụ thuộc lẫn nhau giữa phát triển bền vững với xây dựng, hoàn thiện pháp luật;

cách thức xác định các yếu tố phát triển bền vững trong nội dung pháp luật và lồng

ghép chúng vào quá trình xây dựng, ban hành các văn bản Q L; tiêu chuẩn đánh

giá mức độ bảo đảm yêu cầu phát triển bền vững trong xây dựng, hoàn thiện pháp

luật; hài hòa hóa pháp luật quốc gia với pháp luật quốc tế trong xây dựng, hoàn

thiện pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững [54]. Đồng thời, tác giả Nguy n

Văn Động cũng công bố hai bài nghiên cứu trên Tạp chí Luật học số 3 năm 2010

(Hoạt động xây dựng pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững của Việt Nam

hiện nay) [55] và Tạp chí Luật học số 5 năm 2010 (Cách thức xác định các yếu tố

phát triển bền vững của pháp luật và lồng ghép chúng vào quá trình xây dựng

pháp luật) [56]. Hai bài viết này đã tập trung phân tích vấn đề xây dựng, hoàn

thiện pháp luật trước yêu cầu phát triển bền vững; làm r cách thức xác định các

yếu tố phát triển bền vững của pháp luật và vấn đề lồng ghép các yếu tố này vào

quá trình xây dựng pháp luật.

Cuốn "Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam trong bối cảnh

xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa" 2011 của tác giả Nguy n Minh

Đoan đã nghiên cứu và làm sáng tỏ những nội dung chủ yếu về xây dựng và hoàn

thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, gắn với điều kiện xây dựng Nhà nước pháp

quyền XHCN. Trong đó, tác giả đã tập trung phân tích những vấn đề lý luận cơ bản

về xây dựng pháp luật, xem xét tính hệ thống của pháp luật, làm r những nội dung

chủ yếu của hệ thống pháp luật XHCN, phân tích những vấn đề cơ bản về văn bản

Q L, đánh giá tác động của văn bản Q L, nêu lên những yêu cầu đối với hoạt

động xây dựng pháp luật, đánh giá chất lượng hoạt động xây dựng pháp luật và chất

lượng hệ thống pháp luật Việt Nam, đặt ra vấn đề trách nhiệm của người xây dựng

pháp luật và vai trò của các nhà khoa học trong hoạt động xây dựng pháp luật, vấn

đề phản biện xã hội đối với công tác xây dựng pháp luật, từ đó, nêu lên những nội

dung chủ yếu của việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam gắn với

điều kiện xây dựng, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN [53].

Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật của Trường Đại học Luật Hà Nội

cũng đã đề cập đến vấn đề xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, nêu lên

những yêu cầu và biện pháp cơ bản nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật nước ta,

đáp ứng yêu cầu của thực ti n [93].

10

Bên cạnh đó, một số công trình khác như: Cuốn "Hồ Chí Minh toàn tập"

tập 5 [73]; Hồ Chí Minh, "Nhà nước - pháp luật" [74]; Cuốn "Nhà nước pháp

quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam" của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia [91]; Cuốn

"Cải cách hành chính và công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa

Việt Nam" của GS.TS Đoàn Trọng Truyến [88].... đều có những nghiên cứu, đánh

giá mang tính tổng thể, toàn diện về nhà nước và pháp luật, nêu lên những yêu cầu,

phương hướng, biện pháp nhằm xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước và hệ thống

pháp luật, đặc biệt là trong điều kiện cải cách hành chính và xây dựng Nhà nước

pháp quyền XHCN hiện nay. Đây đều là những tài liệu có giá trị tham khảo quan

trọng trong việc nghiên cứu các giải pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà

nước và hệ thống pháp luật Việt Nam.

Có thể nói, vấn đề xây dựng và hoàn thiện pháp luật Việt Nam nói chung đã

được đề cập trong những công trình nghiên cứu khoa học và đã được nhìn nhận một

cách tổng thể, toàn diện, khoa học, trên cơ sở lý luận và thực ti n, gắn với điều kiện

phát triển kinh tế, xã hội cũng như trước những yêu cầu của thực ti n đang đặt ra ở

nước ta. Việc kế thừa và tiếp thu những kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa đặc biệt

quan trọng trong việc xây dựng luận án, là cơ sở để phân tích và làm sáng tỏ những

vấn đề lý luận, thực trạng cũng như xây dựng những giải pháp góp phần hoàn thiện

pháp luật theo mục đích xác định của đề tài. Tuy nhiên, đây là những công trình

nghiên cứu khoa học về vấn đề xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt

Nam nói chung nên nhìn chung, các vấn đề được đề cập đều trên diện rộng và tổng

quát. Trong khi đó, vấn đề hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS mang

tính chuyên sâu về một lĩnh vực, cần thiết phải nghiên cứu, tìm hiểu những nội dung

cụ thể và sâu hơn.

1.1. NỘI DUNG CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ

TÀI LUẬN ÁN

hù hợp với định hướng nghiên cứu đề tài, việc xem xét, đánh giá kết quả

các công trình nghiên cứu liên quan trực tiếp đến đề tài luận án được tiến hành tập

trung ở các nội dung sau: XLV L trong TH DS, pháp luật về XLV L trong

TH DS và hoàn thiện pháp luật về XLV L trong TH DS.

1.1.1. Xử l vi phạm pháp luật trong thi hành án dân sự

Cho đến nay, chưa có công trình khoa học nghiên cứu độc lập nào đề cập

riêng biệt đến vấn đề XLV L trong lĩnh vực TH DS. Do đó, hiện nay, chưa có

các quan điểm riêng nêu lên khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của XLV L đối với