Hoàn thiện cơ chế tự chủ về tài chính tại trường cao đẳng nghề kỹ thuật công nghệ Tuyên Quang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN TRUNG THÀNH

HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ VỀ TÀI CHÍNH

TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT

CÔNG NGHỆ TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN TRUNG THÀNH

HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ VỀ TÀI CHÍNH

TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT

CÔNG NGHỆ TUYÊN QUANG

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN XUÂN DŨNG

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học,

độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có

nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả luận văn

Nguyễn Trung Thành

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: "Hoàn thiện cơ chế tự chủ về tài chính tại

Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật - Công nghệ Tuyên Quang", tôi đã nhận được sự

hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự

cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi

trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trâ

-

kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn

PGS.TS. Nguyễn Xuân Dũng.

- Đại

học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các

đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng

nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Tuyên Quang, ngày 22 tháng 10 năm 2014

Tác giả luận văn

Nguyễn Trung Thành

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN........................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ................................................................................................................... iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... viii

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................... 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................ 3

5. Bố cục của luận văn ................................................................................................ 3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CƠ CHẾ TỰ CHỦ

TÀI CHÍNH TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP......................... 4

1.1. Một số vấn đề cơ bản về cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp

công lập ....................................................................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò, lợi ích của cơ chế tự chủ tài chính trong

đơn vị sự nghiệp công lập ........................................................................................... 4

1.1.2. Đơn vị sự nghiệp ............................................................................................... 7

1.2. Cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp công lập .............................. 8

1.2.1. Sự cần thiết ra đời cơ chế tự chủ tài chính trong đơn vị SN công lập .............. 8

1.2.2. Khái quát quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính tại các đơn vị

sự nghiệp công lập..................................................................................................... 12

1.2.3. Quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với đơn vị sự nghiệp

công lập tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động và đối với đơn vị sự nghiệp công

lập bảo đảm một phần chi phí hoạt động .................................................................. 13

1.2.4. Quyền tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công do NSNN bảo đảm

toàn bộ kinh phí hoạt động........................................................................................ 15

1.2.5. Nguyên tắc thực hiện quyền tự chủ tài chính trong các đơn vị sự nghiệp

công lập ..................................................................................................................... 15

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.2.6. Tổng quan về tình hình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn vị

sự nghiệp giáo dục, dạy nghề ở Việt Nam thời gian qua .......................................... 16

1.3. Kinh nghiệm thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại một số cơ sở giáo dục,

đào tạo ....................................................................................................................... 21

1.3.1. Kinh nghiệm thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại một số cơ sở giáo dục,

đào tạo ....................................................................................................................... 21

1.3.2. Một số bài học rút ra từ kinh nghiệm thực hiện cơ chế tự chủ tài chính

cho Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật-Công nghệ Tuyên Quang .............................. 23

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................... 25

2.1. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................. 25

2.2. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 25

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu .......................................................................... 25

2.2.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 25

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu............................................................................... 27

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................................. 27

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu về dự toán ................................................................................ 28

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu về các khoản thu ...................................................................... 28

2.3.3. Nhóm chỉ tiêu về các khoản chi ...................................................................... 28

2.3.4. Nhóm chỉ tiêu về chênh lệch thu - chi tài chính.............................................. 28

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .................................................................. 29

3.1. Khái quát về Trường CĐN Kỹ thuật – Công nghệ Tuyên Quang ....................... 29

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Trường CĐN Kỹ thuật – Công

nghệ Tuyên Quang .................................................................................................... 29

3.1.2. Cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Trường Cao đẳng nghề Kỹ

thuật – Công nghệ Tuyên Quang .............................................................................. 30

3.2. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật –

Công nghệ Tuyên Quang .......................................................................................... 34

3.2.1. Sự hình thành cơ chế tự chủ tài chính tại Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật

– Công nghệ Tuyên Quang ....................................................................................... 34

3.2.2. Thực trạng cơ chế tự chủ tài chính tại Trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật –

Công nghệ Tuyên Quang .......................................................................................... 35

3.3. Đánh giá chung về tình hình thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trường

Cao đẳng nghề Kỹ thuật – Công nghệ Tuyên Quang ............................................... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.3.1. Những kết quả đạt được .................................................................................. 67

3.3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân...................................................................... 69

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ VỀ TÀI

CHÍNH TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ KỸ THUẬT – CÔNG NGHỆ

TUYÊN QUANG..................................................................................................... 76

4.1. Định hướng phát triển trường Cao đẳng nghề Kỹ thuật – Công nghệ

Tuyên Quang ............................................................................................................ 76

4.2. Quan điểm hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính đối với trường Cao đẳng

nghề Kỹ thuật – Công nghệ Tuyên Quang................................................................ 79

4.3. Giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trường Cao đẳng nghề Kỹ

thuật – Công nghệ Tuyên Quang .............................................................................. 80

4.3.1. Nâng cao nhận thức về cơ chế tự chủ tài chính đối với cán bộ, viên chức

trong đơn vị ............................................................................................................... 80

4.3.2. Chủ động khai thác nguồn thu đáp ứng nhiệm vụ chi thường xuyên, tăng

tính tự chủ về tài chính của nhà trường..................................................................... 81

4.3.3. Phân bổ hợp lý nguồn kinh phí cho nhiệm vụ chi thường xuyên, đảm bảo

các khoản chi được thực hiện một cách tiết kiệm, hiệu quả ..................................... 83

4.3.4. Hoàn thiện, bổ sung Quy chế chi tiêu nội bộ phù hợp với thực tiễn .............. 85

4.3.5. Đổi mới phương pháp lập dự toán đáp ứng yêu cầu quản lý tài chính theo

cơ chế tự chủ ............................................................................................................. 86

4.3.6. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động chuyên môn ............ 86

4.3.7. Nâng cao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc tổ chức bộ máy,

biên chế ..................................................................................................................... 87

4.4. Một số kiến nghị................................................................................................. 88

4.4.1. Đối với Chính phủ........................................................................................... 88

4.4.2. Đối với Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội ............................................... 88

4.4.3. Đối với UBND tỉnh Tuyên Quang .................................................................. 89

KẾT LUẬN.............................................................................................................. 90

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 92

PHỤ LỤC................................................................................................................. 94

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NSNN: Ngân sách Nhà nước

NĐ: Nghị định

SN: Sự nghiệp

GD & DN: Giáo dục và dạy nghề

TCDN: Tổng cục dạy nghề

UBND: Ủy ban nhân dân

CĐN: Cao đẳng nghề

TCN: Trung cấp nghề

KBNN: Kho bạc Nhà nước

TSCĐ: Tài sản cố định

TNTT: Thu nhập tăng thêm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tổng hợp nguồn kinh phí, cơ cấu nguồn kinh phí ngân sách nhà nước

cấp giai đoạn 2011-2013.......................................................................... 36

Bảng 3.2: Tổng hợp nguồn thu, cơ cấu nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp giai

đoạn 2011-2013 ....................................................................................... 38

Bảng 3.3: Tổng hợp nguồn thu, cơ cấu nguồn thu từ hoạt động dịch vụ giai

đoạn 2011-2013 ....................................................................................... 40

Bảng 3.4: Tổng hợp nguồn tài chính, cơ cấu nguồn tài chính giai đoạn

2011 - 2013 .............................................................................................. 42

Bảng 3.5: Mức thu học phí đối với hệ cao đẳng nghề, trung cấp nghề .................... 45

Bảng 3.6: Mức thu dịch vụ đào tạo lái xe ô tô, xe máy ............................................ 46

Bảng 3.7: Mức thu dịch vụ liên kết đào tạo .............................................................. 46

Bảng 3.8: Cân đối thu chi thường xuyên từ nguồn ngân sách nhà nước cấp giai

đoạn 2011 - 2013 ..................................................................................... 50

Bảng 3.9: Cân đối thu chi thường xuyên từ nguồn thu học phí, lệ phí các lớp

CĐN, TCN và thu sự nghiệp khác giai đoạn 2011-2013......................... 53

Bảng 3.10: Cân đối thu chi từ nguồn thu dịch vụ đào tạo lái xe, liên kết đào tạo

và dịch vụ khác giai đoạn 2011 - 2013.................................................... 56

Bảng 3.11: Thu nhập tăng thêm giai đoạn 2011 - 2013............................................ 61

Bảng 3.12: Tình hình trích lập và sử dụng các quỹ của Trường Cao đẳng nghề

Kỹ thuật – Công nghệ Tuyên Quang giai đoạn 2011-2013..................... 62

Bảng 3.13: Đơn giá thanh toán tiền vượt giờ............................................................ 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1: Nguồn kinh phí, cơ cấu nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp

giai đoạn 2011 - 2013 ..............................................................................36

Biểu đồ 3.2: Nguồn thu, cơ cấu nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp giai đoạn

2011-2013 ................................................................................................38

Biểu đồ 3.3: Nguồn thu, cơ cấu nguồn thu từ hoạt động dịch vụ giai đoạn

2011-2013 ................................................................................................40

Biểu đồ 3.4: Nguồn tài chính và cơ cấu nguồn tài chính giai đoạn 2011-2013........42

Biểu đồ 3.5: Thực hiện chi thường xuyên từ nguồn kinh phí tự chủ giai đoạn

2011 - 2013 ..............................................................................................51

Biểu đồ 3.6: Thực hiện chi thường xuyên từ nguồn thu học phí, lệ phí các lớp

CĐN, TCN và thu sự nghiệp khác giai đoạn 2011 - 2013.......................55

Biểu đồ 3.7: Thực hiện chi từ nguồn thu dịch vụ đào tạo lái xe, liên kết đào tạo

và dịch vụ khác giai đoạn 2011 - 2013....................................................58

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đẩy mạnh xã

hội hóa các đơn vị sự nghiệp dịch vụ công là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà

nước ta. Ngày 26/5/2011 Bộ Chính trị đã ban hành kết luận số 37- TB/TW về việc:

“Đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đẩy mạnh xã hội hóa

một số loại hình dịch vụ sự nghiệp công”. Đây được coi là một trong những nhiệm

vụ then chốt, góp phần hoàn thiện thể chế của nền kinh tế thị trường định hướng xã

hội chủ nghĩa, thực hiện mục tiêu đến năm 2020 đưa nước ta cơ bản trở thành nước

công nghiệp theo hướng hiện đại.

Với mục tiêu tạo điều kiện cho đơn vị sự nghiệp công lập nâng cao quyền

chủ động, tự chịu trách nhiệm trong việc quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và phát

huy hiệu quả sử dụng tài sản nhà nước; đồng thời, đảm bảo từng bước chuyển cơ

chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập sang cơ chế tự chủ, ngày

6/02/2012 Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 12/2012/TT-BTC hướng dẫn tiêu

chí xác định đơn vị sự nghiệp công lập đủ điều kiện được Nhà nước xác định giá trị

tài sản để giao cho đơn vị quản lý theo cơ chế giao vốn cho doanh nghiệp.

Ngày 25/4/2006 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 43/2006/NĐ-CP quy

định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên

chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Theo đó, Bộ Tài chính có Thông

tư số 71/2006/TT-BTC ngày 09/8/2006 hướng dẫn thực hiện Nghị định số

43/2006/NĐ-CP, Thông tư số 113/2007/TT-BTC ngày 24/09/2007 sửa đổi Thông tư

số 71/2006/TT-BTC. Các văn bản pháp lý này đã tạo ra những chuyển biến tích cực

trong công tác quản lý tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập có thu nói chung,

đối với các trường đại học, cao đẳng công lập nói riêng là chủ trương đúng đắn, phù

hợp với xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, nhất là trong bối cảnh ngân

sách nhà nước còn hạn chế. Việc chuyển đổi cơ chế tài chính của các cơ sở giáo dục

- đào tạo theo hướng tự chủ, lấy nguồn thu sự nghiệp để bù đắp chi phí cho đơn vị,

tăng thu nhập cho người lao động, giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước là

tất yếu khách quan trong giai đoạn hiện nay.