Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung tại ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam mô phỏng tại chi nhánh 1 TP

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN MINH TUẤN

HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG

THƯƠNG VIỆT NAM MÔ PHỎNG TẠI CHI NHÁNH 1

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN MINH TUẤN

HOÀN THIỆN CƠ CHẾ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG

THƯƠNG VIỆT NAM MÔ PHỎNG TẠI CHI NHÁNH 1

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Mai Hương

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN

Em xin cam đoan đề tài luận văn thạc sĩ “Hoàn thiện cơ chế quản lý vốn tập trung tại

Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam Mô phỏng tại Chi nhánh 1

TP. Hồ Chí Minh” giai đoạn 2008 - 2017 là kết quả nghiên cứu của em thực hiện. Các

kết quả nghiên cứu trong luận văn thạc sĩ là trung thựclà do sự tìm tòi học hỏi của riêng

em.

Tất cả những thông tin tham khảo đều được trích dẫn rõ ràng và ghi nguồn cụ thể trong

danh mục tài liệu tham khảo.

Em xin chịu trách nhiệm trước trường về lời cam đoan danh dự của mình.

TP. HCM, ngày tháng năm 2018

Học viên thực hiện

Nguyễn Minh Tuấn

LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn Trường Đại Học Ngân Hàng TP HCM, Khoa Sau Đại Học,

Quý Thầy, Cô đã giảng dạy lớp CH17B2 Cao học khóa 17 và đặc biệt cảm ơn TS.

Nguyễn Thị Mai Hương đã tận tình hướng dẫn cho em hoàn thành luận văn này.

Em cũng xin cảm ơn Ban giám đốc VietinBank - Chi nhánh 1 TP.HCM đã tạo điều

kiện và thời gian thuận lợi cho em được đi học và hoàn thành luận văn thạc sĩ.

Em cũng xin chân thành cảm ơn gia đình đã luôn động viên, cổ vũ tạo điều kiện thuận

lợi cho em trong suốt thời gian đi học.

Trong quá trình thực hiện mặc dù đã cố gắng rất nhiều, tham khảo nhiều tài liệu, song

chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý

Thầy, Cô để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn.

Tp. HCM, ngày tháng năm 2018

Học viên thực hiện

Nguyễn Minh Tuấn

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG BIỂU

DANH MỤC HÌNH ẢNH

LỜI MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài........................................................................................1

2. Tổng quan các công trình nghiên cứu trước đây................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu ..............................................................................................3

4. Câu hỏi nghiên cứu................................................................................................4

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................4

6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................5

7. Kết cấu đề tài nghiên cứu......................................................................................6

CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ QUẢN LÝ VỐN TẬP TRUNG

TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI.................................................................7

1.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý vốn theo cơ chế tập trung.........................7

1.1.1.Khái niệm ..........................................................................................................7

1.1.2.Tổng quan về cơ chế quản lý vốn tập trung.................................................10

1.2. Cơ cấu của quản trị ngân hàng .....................................................................14

1.2.1. Quản trị tài sản có ......................................................................................14

1.2.2. Quản trị tài sản nợ tài sản nợ .....................................................................22

1.3. Cơ chế định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP........................30

1.3.1. Khái niệm định giá điều chuyển vốn nội bộ khớp kỳ hạn FTP .................30

1.3.2. Nguyên tắc định giá điều chuyển vốn nội bộ khơp kỳ hạn FTP................31

1.3.3. Cách tính giá mua – bán vốn trong hệ thống FTP.....................................32

1.4. Kinh nghiệm về quản lý vốn tập trung ở một số ngân hàng thương mại..37

1.4.1. Kinh nghiệm một số ngân hàng trên thế giới.............................................37

1.4.2. Kinh nghiệm của các ngân hàng trong nước .............................................39

1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho VietinBank........................................................40

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................41

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG MUA BÁN VỐN NỘI BỘ FTP TẠI NGÂN

HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH 1 TP HCM......42

2.1. Tổng quan về Ngân Hàng TMCP Công Thương Việt Nam .......................42

2.2. Quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh 1 – TP HCM ....................45

2.2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng ...............................................................46

2.2.2. Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban...............................................48

2.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank – Chi nhánh 1 ..................49

2.3. Một số đặc điểm của việc thay đổi cơ chế quản lý vốn tại Ngân hàng

TMCP Công Thương Việt Nam - Chi nhánh 1 TP.HCM:....................................50

2.3.1. Cơ chế quản lý vốn trước đây....................................................................50

2.3.2. Cơ chế quản lý vốn hiện nay – Cơ chế quản lý vốn tập trung (FTP) ........51

2.3.3. Hệ thống định giá điều chuyên vốn nội bộ tại Ngân hàng TMCP Công

Thương Việt Nam....................................................................................................53

2.4. Mô phỏng sử dụng hệ thống định giá điều chuyển vốn nội bộ tại CN 1....55

2.4.1. Phân tích đa chiều hiệu quả hoạt động của chi nhánh:..............................55

2.4.2. Thay đổi cách tính lợi nhuận của chi nhánh từ tính lãi điều hòa một giá

sang định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP .............................................................58

2.4.3. Ưu điểm .....................................................................................................60

2.4.4. Hạn chế của cơ chế quản lý vốn tập trung.................................................62

2.4.5. Nguyên nhân dẫn đến hạn chế ...................................................................66

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................68

CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÔNG CỤ ĐỊNH GIÁ ĐIỀU

CHUYỂN VỐN NỘI BỘ FTP TẠI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THƯƠNG

VIỆT NAM .........................................................................................................69

3.1. Định hướng phát triển của Vietinbank ........................................................69

3.2. Định hướng phát triển công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP của

Vietinbank .........................................................................................................71

3.3. Giải pháp hoàn thiện công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP của

Vietinbank .........................................................................................................73

3.3.1. Thay đổi trong mô hình vận hành..............................................................73

3.3.2. Thay đổi trong cơ chế điều hành lãi suất...................................................75

3.3.3. Các giải pháp hỗ trợ khác ..........................................................................75

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................76

KẾT LUẬN .........................................................................................................78

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

NHTM Ngân hàng thương mại

TMCP Thương mại cổ phần

NHTMCP Ngân hàng thương mại cổ phần

ALM Quản lý tài sản nợ - tài sản có

ALCO Ủy ban Quản lý tài sản nợ - tài sản có

HĐKD Hoạt động kinh doanh

ĐVKD Đơn vị kinh doanh

FTP Cơ chế quản lý vốn tập trung

HSC Hội sở chính

KHCN Khách hàng cá nhân

KHDN Khách hàng doanh nghiệp

LSBQ Lãi suất bình quân

Margin Chênh lệch

FTP mv FTP mua vốn

FTP bv FTP bán vốn

NI Thu nhập ròng

NII Thu nhập ròng từ lãi

NIM Lãi cận biên ròng

NHCT Ngân hàng Công thương

DTBB Dữ trữ bắt buộc

DTTT Dự trữ thanh toán

BHTG Bảo hiểm tiền gửi

TS Tài sản

TSC Tài sản Có

TSN Tài sản Nợ

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1. Bảng so sánh cơ chế quản lý vốn phân tán và cơ chế quản lý vốn tập trung ..8

Bảng 2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh của Vietinbank – Chi nhánh 01....................49

Bảng 2.2. Phân tích hiệu quả kinh doanh không sử dụng công cụ định giá điều chuyển

vốn..................................................................................................................................56

Bảng 2.3. Phân tích hiệu quả kinh doanh không sử dụng công cụ định giá điều chuyển

vốn..................................................................................................................................57

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 1.1. Mô hình tính giá mua bán vốn trong hệ thống FTP.......................................32

Hình 1.2. Mô hình cách tính giá mua bán vốn trong hệ thống FTP...............................34

Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam ..................44

Hình 2.2. Cơ cấu tổ chức của NHCT Chi nhánh 1-TP.HCM ........................................47

Hình 2.3. Mô hình công cụ điều chuyển vốn nội bộ FTP..............................................52

Hình 2.4. Mô hình vận hành cơ chế FTP tại Hội sở chính ............................................53

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay các NHTM vẫn thực hiện công tác quản trị và sử dụng nguồn vốn theo

từng chi nhánh, không có nguyên tắc thống nhất cho các chi nhánh trong cùng một

ngân hàng. Tình trạng này gây nên hiện tượng có những chi nhánh rất tốt về khả năng

thanh khoản thậm chí thừa vốn, không có đầu ra trong khi đó, lại có những chi nhánh

lâm vào tình trạng thâm hụt thanh khoản trầm trọng, phải vay lại từ Ngân hàng hoặc tổ

chức khác với lãi suất cao. Cơ chế quản lý vốn tập trung khắc phục được tình trạng này

trên cơ sở quản lý tập trung rủi ro và nguồn vốn.

Từ nhận thức trên, NHTMCP Công Thương Việt Nam đã từng bước xây dựng

chiến lược phát triển thành Tập đoàn Tài chính Ngân hàng lớn có uy tín trong khu vực.

Một trong những nhiệm vụ mà VietinBank đang khẩn trương thực hiện chính là công

tác quản trị rủi ro, quản trị tài sản nợ, quản lý vốn, mà trọng tâm là giải quyết công tác

điều hành vốn nội bộ trong ngân hàng. Nhận thức được vấn đề này, ngày 02/04/2011,

VietinBank đã chính thức triển khai áp dụng công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ

khớp kỳ hạn FTP trên toàn hệ thống. Công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP sẽ

chuyển cơ chế quản lý vốn nội bộ hiện nay của VietinBank từ cơ chế quản lý vốn phân

tán sang cơ chế quản lý vốn tập trung. Cơ chế FTP chuyển cơ chế quản lý vốn nội bộ

cũ từ cơ chế “vay – gửi” sang cơ chế “mua – bán” vốn. Qua đó áp dụng một giá điều

chuyển vốn nội bộ thống nhất cho tất cả các chi nhánh trong cùng một ngân hàng, làm

cơ sở xác định thu nhập và chi phí chính xác cho từng chi nhánh và quan trọng là quản

lý được các rủi ro trong công tác quản lý vốn như rủi ro lãi suất, rủi ro thanh

khoản.Đồng thời, công cụ định giá điều chuyển vốn nội bộ FTP sẽ hỗ trợ ban lãnh đạo

ngân hàng đưa ra các quyết định phân bổ nguồn lực phù hợp khi phân tích được khả

năng sinh lời của từng mảng hoạt động, của từng khách hàng và của từng sản phẩm

dịch vụ.