Hiện trạng và giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn một số phường trung tâm thành phố Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐẶNG CÔNG KỲ

HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN

MỘT SỐ PHƯỜNG TRUNG TÂM

THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

ĐẶNG CÔNG KỲ

HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ

CHẤT THẢI RẮN SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN

MỘT SỐ PHƯỜNG TRUNG TÂM

THÀNH PHỐ THANH HÓA, TỈNH THANH HÓA

Ngành: Khoa học môi trường

Mã ngành: 8.44.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đàm Xuân Vận

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn

trung thực và chưa sử dụng cho bảo vệ một học viên nào. Các thông tin, tài liệu

trình bày trong luận văn này đã được ghi rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2018

Tác giả

Đặng Công Kỳ

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và nghiên cứu, luận văn của tôi đã nhận được sự giúp

đỡ tạo điều kiện thuận lợi nhất, những ý kiến đóng góp được hoàn thành. Với lòng

biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của Ban

giám hiệu Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, Phòng Đào tạo (Sau đại học),

cùng sự tận tình giảng dạy của các thầy cô trong Khoa Môi trường đã giúp tôi hoàn

thành khóa học của mình. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS.

Đàm Xuân Vận đã rất tận lòng hướng dẫn tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn

thành luận văn này.

Nhân dịp này tôi cũng gửi lời cảm ơn tới Ủy ban nhân dân phường Quảng

Thành và Phường Nam Ngạn và các cơ quan ban ngành khác có liên quan tạo điều

kiện cho tôi thu thập số liệu, những thông tin cần thiết để thực hiện luận văn này.

Tôi xin được bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và sâu sắc, xin chúc các thầy cô

mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công trong sự nghiệp trồng người, trong nghiên cứu

khoa học.

Tác giả

Đặng Công Kỳ

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT....................................................................v

DANH MỤC BẢNG................................................................................................. vi

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................................2

3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học....................................................2

3.2. Ý nghĩa thực tiễn..................................................................................................2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ...............................................3

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ....................................................................................3

1.1.1. Khái niệm chung về chất thải............................................................................3

1.1.2. Nguồn phát sinh chất thải rắn sinh hoạt............................................................3

1.1.3. Phân loại chất thải rắn sinh hoạt .......................................................................4

1.1.4. Thành phần chất thải rắn sinh hoạt ...................................................................5

1.1.5. Những lợi ích và tác hại của chất thải rắn.........................................................5

1.1.6. Khái niệm quản lý chất thải ..............................................................................7

1.2. Cơ sở pháp lý về quản lý chất thải sinh hoạt .......................................................9

1.3. Tổng quan kết quả nghiên cứu quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên thế giới và ở

Việt Nam........................................................................................................10

1.3.1. Tình hình quản lý chất thải sinh hoạt trên thế giới .........................................10

1.3.2. Tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt ở Việt Nam....................................14

1.3.3. Tình hình công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt tại tỉnh Thanh Hóa. .........18

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......24

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................24

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................24

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................24

2.2. Địa điểm và thời gian tiến hành .........................................................................24

2.3. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................24

2.4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................24

2.4.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp................................................24

iv

2.4.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp ................................................25

2.4.3. Phương pháp tham khảo các ý kiến của chuyên gia .......................................26

2.4.4. Phương pháp xác định khối lượng chất thải rắn phát sinh..............................26

2.4.5. Phương pháp lấy mẫu phân tích môi trường...................................................27

2.4.6. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu...........................................................32

2.4.7. Phương pháp đối chiếu so sánh.......................................................................32

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................................33

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của khu vực nghiên cứu ............................33

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................33

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................................36

3.2. Đánh giá hiện trạng quản lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn phường Quảng

Thành và phường Nam Ngạn, thành phố Thanh Hóa ....................................49

3.2.1. Hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn phường Quảng Thành

và phường Nam Ngạn, thành phố Thanh Hóa ...............................................49

3.2.2. Hiện trạng thu gom chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn một số phường trung

tâm thành phố Thanh Hóa..............................................................................53

3.2.3. Đánh giá hiện trạng môi trường không khí tại các bãi tập kết rác..................55

3.2.4. Đánh giá hiện trạng môi trường nước mặt......................................................63

3.2.5. Đánh giá nhận thức của cộng đồng về công tác quản lý CTRSH trên địa bàn

một số phường trung tâm thành phố Thanh Hóa. ..........................................69

3.3. Đề xuất giải pháp quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn một số phường

trung tâm thành phố Thanh Hóa ....................................................................72

3.3.1. Giải pháp về cơ chế chính sách.......................................................................72

3.3.2. Đề xuất mô hình thu gom và phân loại rác tại nguồn .....................................73

3.3.3. Giải pháp trong công tác thu gom, vận chuyển...............................................74

3.3.4. Công tác giáo dục và tuyên truyền..................................................................74

3.3.5. Đề xuất một số giải pháp quản lý chất thải rắn...............................................74

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.....................................................................................76

1. Kết luận .................................................................................................................76

2. Đề nghị ..................................................................................................................76

TÀI LIỆU, DỮ LIỆU THAM KHẢO ...................................................................78

PHỤ LỤC.................................................................................................................81

v

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BOD5 Nhu cầu ô xy sinh hoá đo ở 200C sau 5 ngày.

BTNMT Bộ Tài nguyên và môi trường

BVMT Bảo vệ môi trường

BYT Bộ Y tế

COD Nhu cầu ô xy hoá học

CTR Chất thải rắn.

CTRĐT Chất thải rắn đô thị

CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt

EM Chế phẩm sinh học

NĐ-CP Nghị định Chính phủ.

NXB Nhà xuất bản.

PCCC Phòng cháy chữa cháy.

QCVN Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia

QĐ-BYT Quyết định Bộ Y tế.

QĐ-TTg Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

QĐ-UBND Quyết định của Uỷ ban nhân dân.

QH Quốc hội.

SXKD Sản xuất kinh doanh

TCVN Tiêu chuẩn Việt nam

TT Thông tư.

TTATXH Trật tự an toàn xã hội.

TT-BTC Thông tư - Bộ tài chính

TT-BTNMT Thông tư - Bộ Tài nguyên và môi trường.

TTCN-DVTM Tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ thương mại

UBND Uỷ ban nhân dân.

VHXH Văn hóa xã hội

VOC Chất hữu cơ bay hơi

WHO Tổ chức y tế thế giới

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.2: Phát sinh chất thải rắn sinh hoạt ...............................................................15

Bảng 1.3: Lượng CTRSH đô thị theo vùng địa lý ở Việt Nam đầu năm 2007........16

Bảng 2.1. Vị trí lấy mẫu môi trường không khí tại phường Quảng Thành...............29

Bảng 2.2. Vị trí lấy mẫu môi trường không khí tại phường Nam Ngạn...................29

Bảng 2.3. Vị trí lấy mẫu môi trường nước mặt tại phường Quảng Thành................30

Bảng 2.4. Vị trí lấy mẫu môi trường nước mặt tại phường Nam Ngạn ....................31

Bảng 3.1. Nhiệt độ không khí trung bình các tháng trong năm (oC)........................33

Bảng 3.2. Độ ẩm không khí trung bình các tháng trong năm (%) ............................34

Bảng 3.3. Tổng lượng mưa các tháng trong năm (mm)............................................34

Bảng 3.4. Số giờ nắng (h) trung bình các tháng trong năm ......................................35

Bảng 3.5. Bảng tổng hợp kết quả cân rác của 3 phố phường Quảng Thành.............50

Bảng 3.6. Bảng tổng hợp kết quả cân rác của 3 phố phường Nam Ngạn .................51

Bảng 3.7. Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ dân cư trên địa bàn

phường Quảng Thành và phường Nam Ngạn...................................................51

Bảng 3.8. Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ khu vực chợ ............52

trên địa bàn phường Quảng Thành và phường Nam Ngạn ..................................52

Bảng 3.9. Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các nguồn khác..............52

trên địa bàn phường Quảng Thành và phường Nam Ngạn năm 2018 ......................52

Bảng 3.10. Tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt từ các nguồn phát sinh............53

Bảng 3.11. Kết quả phân tích chất lượng môi trường không khí tại bãi tập.............55

kết trên địa bàn phường Quảng Thành tháng 11 năm 2017......................................55

Bảng 3.12. Kết quả phân tích chất lượng môi trường không khí tại bãi tập kết trên

địa bàn phường Nam Ngạn tháng 11 năm 2017 ...............................................56

Bảng 3.13. Kết quả phân tích chất lượng môi trường không khí tại bãi tập kết.......58

trên địa bàn phường Quảng Thành tháng 4 năm 2018..............................................58

Bảng 3.14. Kết quả phân tích chất lượng môi trường không khí tại bãi tập kết.......59

trên địa bàn phường Nam Ngạn tháng 4 năm 2018 ..................................................59

Bảng 3.15. Kết quả phân tích chất lượng môi trường nước mặt tại bãi tập kết rác

trên địa bàn phường Quảng Thành tháng 11 năm 2017 ...................................63

vii

Bảng 3.16. Kết quả phân tích chất lượng môi trường nước mặt tại bãi tập kết rác

trên địa bàn phường Nam Ngạn tháng 11 năm 2017........................................64

Bảng 3.17. Kết quả phân tích chất lượng môi trường nước mặt tại bãi tập kết rác

trên địa bàn phường Quảng Thành tháng 4 năm 2018 .....................................65

Bảng 3.18. Kết quả phân tích chất lượng môi trường nước mặt tại bãi tập kết rác

trên địa bàn phường Nam Ngạn tháng 4 năm 2018..........................................66

Bảng 3.19. Đánh giá của người dân về chất lượng thu gom CTRSH.......................69