Hiện trạng và giải pháp bảo vệ môi trường đất, nước, không khí khu vực bị ảnh hưởng bởi việc khai thác mỏ sắt Trại Cau - Đồng Hỷ - Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN VIỆT HƢNG

HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO VỆ

MÔI TRƢỜNG ĐẤT, NƢỚC, KHÔNG KHÍ KHU VỰC

BỊ ẢNH HƢỞNG BỞI VIỆC KHAI THÁC MỎ SẮT

TRẠI CAU - ĐỒNG HỶ - THÁI NGUYÊN”

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Thái Nguyên - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN VIỆT HƢNG

HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO VỆ

MÔI TRƢỜNG ĐẤT, NƢỚC, KHÔNG KHÍ KHU VỰC

BỊ ẢNH HƢỞNG BỞI VIỆC KHAI THÁC MỎ SẮT

TRẠI CAU - ĐỒNG HỶ - THÁI NGUYÊN”

Chuyên ngành : Khoa học môi trƣờng

Mã số : 60 44 03 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS TS. Nguyễn Ngọc Nông

Thái Nguyên - 2014

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu thực

sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức và sự

nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học của

PGS.TS. Nguyễn Ngọc Nông.

Các số liệu, mô hình và những kết quả trong luận văn là trung thực, các đề xuất

đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa từng được công bố dưới bất cứ

hình thức nào trước khi trình, bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng đánh giá luận văn tốt

nghiệp Thạc sĩ..

Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên.

ii

LỜI CẢM ƠN

Được sự nhất trí của ban giám hiệu nhà trường, ban chủ nhiệm khoa Môi

Trường trong thời gian thực tập tốt nghiệp em đã tiến hành đề tài “ Hiện trạng và

giải pháp bảo vệ môi trường đất, nước, không khí khu vực bị ảnh hưởng bởi việc

khai thác Mỏ sắt Trại Cau - Đồng Hỷ - Thái Nguyên”

Để có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, em đã nhận được sự giúp đỡ

rất lớn từ các quý thầy cô trong nhà trường.

Đầu tiên cho em gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu nhà trường, các

quý thầy cô trong khoa cũng như các quý thầy cô bộ môn trong trường đã giúp em

có được những kiến thức bổ ích về chuyên ngành Khoa Học Môi Trường , cũng như

đã tạo điều kiện cho em được tiếp cận môi trường thực tế trong thời gian qua.

Đặc biệt cho em gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới thầy giáo: PGS. TS

Nguyễn Ngọc Nông. Trong thời gian viết luận văn, em đã nhận được sự hướng dẫn

tận tình của thầy, thầy đã giúp em bổ sung và hoàn thiện những kiến thức lý thuyết

còn thiếu cũng như việc áp dụng các kiến thức đó vào thực tế trong thời gian thực

tập để em có thể hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn tới toàn thể gia đình, bạn bè đã hết lòng động

viên, giúp đỡ tạo điều kiện cả về mặt vật chất và tinh thần cho em trong quá trình

học tập và nghiên cứu.

Em xin chân thành cảm ơn!

Thái nguyên, ngày 1 tháng 10 năm 2014

Học viên

Nguyễn Việt Hƣng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.......................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC HÌNH...................................................................................... vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của luận văn.................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ..............................................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát............................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể .................................................................................................2

3. Ý nghĩa của luận văn ...........................................................................................2

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................4

1.1. Cơ sở pháp lý...................................................................................................4

1.2. Cơ sở khoa học .................................................................................................5

1.2.1 . Khái niệm về môi trường, ô nhiễm môi trường .......................................5

1.3. Cơ sở thực tiễn..................................................................................................6

13.1. Tổng quan tài liệu trên thế giới về tình hình đầu tư khai thác kim

loại ......................................................................................................................6

1.3.2. Tổng quan tài liệu về thực trạng khai thác khoáng sản ở Việt Nam .......10

Chƣơng 2: NỘI DUNG , PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................29

2.1. Phạm vi, đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ..................................29

2.1.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...........................................................29

2.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu............................................................29

2.2. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................29

2.2.1. Điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế - xã hội tại khu vực Mỏ Sắt - Trại Cau ......29

2.2.2. Đánh giá hiện trạng môi trường đất, nước, không khí khu vực bị ảnh

hưởng của việc khai thác khoáng sản Trại Cau .................................................29

2.2.3. Ý kiến người dân và công nhân mỏ về ảnh hưởng của hoạt động khai

thác sắt đến sức khỏe và môi trường .................................................................29

Comment [A1]:

Comment [NTL2]:

iv

2.2.4. Đề xuất giải pháp bảo vệ môi trường đất, nước, không khí tại khu vực bị

ảnh hưởng ..........................................................................................................30

2.3. Phương pháp nghiên cứu................................................................................30

2.3.1. Phương pháp kế thừa sử dụng tài liệu thứ cấp.........................................30

2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin sơ cấp ..................................................30

2.3.3. Phương pháp xử lí số liệu ........................................................................31

2.3.4. Phương pháp lấy mẫu, bảo quản và phân tích mẫu .................................31

2.3.5. Phương pháp đối chiếu với tiêu chuẩn, quy chuẩn Việt Nam................34

2.3.6. Phương pháp so sánh ..............................................................................34

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..................................36

3.1. Khái quát điều kiện kinh tế - xã hội của mỏ sắt Trại Cau - Đồng Hỷ - Thái

Nguyên ..................................................................................................................36

3.1.1. Điều kiện tự nhiên ...................................................................................36

3.1.2. Điều kiện kinh tế- xã hội. ........................................................................44

3.2. Đánh giá tác động môi trường đất, nước, không khí khu vực bị ảnh hưởng

của việc khai thác khoáng sản Trại Cau. ...............................................................47

3.2.1. Khái quát về mỏ sắt Trại Cau ..................................................................47

3.2.2. Hiện trạng môi trường khu vực mỏ sắt Trại cau......................................56

3.3. Ý kiến người dân và công nhân mỏ về ảnh hưởng của hoạt động khai thác sắt

đến sức khỏe và môi trường ..................................................................................63

3.3.1. Ý kiến người dân xung quanh Mỏ ...........................................................63

3.3.2. Ý kiến của công nhân viên Mỏ................................................................64

3.4. Đề suất giải pháp giảm thiểu các tác động xấu đến môi trường trong quá trình

khai thác.................................................................................................................65

3.4.1. Giải pháp quản lý....................................................................................65

3.4.2. Giải pháp Công nghệ ...............................................................................65

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................74

1.Kết luận ..............................................................................................................74

2. Kiến nghị ...........................................................................................................75

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................76

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Kí hiệu viết tắt Tên kí hiệu

BOD (Biochemical Oxygen Demand) : Nhu cầu oxy sinh học

COD (Chemical Oxygen Demand) : Nhu cầu oxy hóa học

DO (Dissolve oxygen) : Oxy hòa tan

HTX : Hợp tác xã

LN : Lớn nhất

MPN (Most Probable Number) : Số vi khuẩn có thể lớn nhất

NN : Nhỏ nhất

QCVN : Quy chuẩn Việt Nam

TSS (Total Suspended Solid) : Tổng chất rắn lơ lửng

TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam

UBND : Ủy ban nhân dân

XHCNVN Xã hội chủ nghĩa Việt Nam

KT-KT Kinh tế - Kỹ thuật

TCCP Tiêu chuẩn cho phép

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Tổng vốn đầu tư trong khai thác các kim loại trọng điểm năm 2009 ...................7

Bảng 1.2. Tổng vốn đầu tư các dự án khai thác năm 2010 tính theo khu vực.......................8

Bảng 1.3. Mười quốc gia hàng đầu trong đầu tư khai thác kim loại năm 2010 ....................9

Bảng 1.4. Diện tích rừng và đất rừng bị thu hẹp, thoái hoá ở một số mỏ..............................21

Bảng 1.5. Mức độ ô nhiễm đất nông nghiệp do khai thác mỏ................................................22

Bảng 1.6 Trữ lượng các mỏ sắt trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên..............................................24

Bảng 3.1. Nhiệt độ môi trường không khí trung bình các tháng năm 2008 đến 2013..........37

Bảng 3.2. Độ ẩm không khí trung bình các tháng năm 2010 đến năm 2013.........................38

Bảng 3.3. Tổng lượng mưa các tháng năm 2008 đến 2013....................................................39

Bảng 3.4. Tổng số giờ nắng các tháng năm 2008 đến 2013..................................................40

Bảng 3.5. Thông số thủy văn các suối khu vực mỏ sắt Trại Cau............................................41

Bảng 3.6. Tình hình kinh tế khu vực mỏ..................................................................................45

Bảng 3.7. Tổng sản lượng khai thác quặng sắt Trại Cau.........................................................48

Bảng 3.8. Bảng tổng hợp các thiết bị phục vụ tuyển khoáng..................................................52

Bảng 3.9. Thống kê kết quả phân tích mẫu quặng oxit...........................................................55

Bảng 3.10. Nồng độ một số chất ô nhiễm ở nguồn nước mặt tại Mỏ Sắt Trại Cau qua

các năm gần đây......................................................................................................57

Bảng 3.11. Chất lượng nước ngầm tại Mỏ Sắt Trại Cau.........................................................58

Bảng 3.12. Kết quả đo và phân tích chất lượng nước thải phát sinh trong quá trình

tuyển quặng..............................................................................................................59

Bảng 3.13. Kết quả phân tích đất đồng ruộng tại mỏ sắt - Trại Cau ......................................60

Bảng 3.14. Kết quả phân tích đất khu vực bãi thải tại mỏ sắt - Trại Cau...............................61

Bảng 3.15. Kết quả đo và phân tích chất lượng khí thải ở khu sàng tuyển quặng.................62

Bảng 3.16. Kết quả đo và phân tích chất lượng không khí trên tuyến đường vận

chuyển quặng...........................................................................................................62

vii

Bảng 3.17. Đánh giá chất lượng môi trường bị ảnh hưởng bởi việc khai thác mỏ Sắt

Trại Cau....................................................................................................................63

Bảng 3.18. Đánh giá về tình hình sức khỏe của người dân ở khu vực xung quanh

khu mỏ.....................................................................................................................64

Bảng 3.19. Đánh giá của công nhân về chất lượng môi trường bị ảnh hưởng bởi việc

khai thác mỏ Sắt Trại Cau.......................................................................................64

Bảng 3.20. Đánh giá của công nhân về các công đoạn khai thác gây ảnh hưởng đến

sức khỏe con người.................................................................................................65