Hiện trạng và định hướng quy hoạch quản lý chất thải sinh hoạt trên địa bàn huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ LINH

HIỆN TRẠNG VÀ ĐỊNH HƢỚNG QUY HOẠCH

QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN

ĐẾN NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN THỊ LINH

HIỆN TRẠNG VÀ ĐỊNH HƢỚNG QUY HOẠCH

QUẢN LÝ RÁC THẢI SINH HOẠT TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÚ BÌNH, TỈNH THÁI NGUYÊN

ĐẾN NĂM 2020

Chuyên ngành: KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Mã số: 60.44.03.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC MÔI TRƢỜNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ THỊ LAN

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân, được xuất

phát từ yêu cầu phát sinh trong công việc để hình thành hướng nghiên cứu.

Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình

bày trong luận văn được thu thập được trong quá trình nghiên cứu là trung

thực chưa từng được ai công bố trước đây.

Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm nội dung khoa học của công

trình này.

Thái Nguyên , tháng 10 năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Linh

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau một quá trình học tập và nghiên cứu, luận văn của tôi đã được hoàn

thành. Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp

đỡ nhiệt tình của ban giám hiệu Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên,

Ban chủ nhiệm khoa sau Đại Học cùng sự tận tình giảng dạy của các thầy cô

trong khoa đã giúp tôi hoàn thành khóa học của mình.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới cô giáo PGS.TS. Đỗ Thị Lan

đã rất tận lòng hướng dẫn tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận

văn này.

Nhân dịp này tôi cũng gửi lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè đã luôn ở

bên động viên giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Cuối cùng, xin chúc các thầy cô mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công

trong sự nghiệp trồng người, trong nghiên cứu khoa học./.

Thái Nguyên , tháng 10 năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Linh

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan.................................................................................................. i

Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii

Mục lục .........................................................................................................iii

Danh mục các từ viết tắt.............................................................................. viii

Danh mục các bảng ....................................................................................... ix

Danh mục các hình........................................................................................ xi

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................. 1

2. Mục đích của đề tài .................................................................................... 3

3. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................... 3

4. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................... 3

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài........................................................................ 4

1.1.1. Tổng quan về chất thải.......................................................................... 4

1.1.1.1. Khái niệm chung về chất thải rắn sinh hoạt........................................ 4

1.1.1.2. Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt....................................... 5

1.1.1.3. Thành phần và phân loại chất thải rắn sinh hoạt................................. 6

1.1.1.4. Thành phần và phân loại chất thải rắn sinh hoạt................................. 6

1.1.1.5. Những lợi ích và tác hại của chất thải rắn .......................................... 8

1.1.1.6. Các phương pháp xử lý rác thải sinh hoạt ........................................ 11

1.1.2. Tổng quan về quy hoạch quản lý chất thải rắn .................................... 16

1.1.2.1. Hoạt động quản lý chất thải rắn sinh hoạt ........................................ 16

1.1.2.2. Quy hoạch quản lý chất thải rắn....................................................... 17

1.2. Cơ sở pháp lý của đề tài......................................................................... 18

1.2.1. Một số văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý chất thải... 18

1.2.2. Các quy định của huyện Phú Bình tỉnh Thái Nguyên về quy hoạch .... 19

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.3. Tình hình quản lý chất thải sinh hoạt trên thế giới và ở Việt Nam ......... 20

1.3.1. Tình hình quản lý chất thải sinh hoạt trên thế giới .............................. 20

1.3.2. Tình hình quản lý chất thải sinh hoạt tại Việt Nam ............................ 23

1.3.2.1. Tình hình phát sinh và thu gom chất thải rắn sinh hoạt .................... 23

1.3.2.2. Tình hình xử lý rác ở Việt Nam ....................................................... 26

1.3.2.3 Tình hình Quy hoạch và quản lý chất thải tại Việt Nam................... 29

1.3.3. Tình hình Quy hoạch và quản lý RTSH tại tỉnh Thái Nguyên............. 32

1.3.3.1. Khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh............................................ 32

1.3.3.2. Khối lượng rác thải sinh hoạt được thu gom .................................... 33

1.3.3.3. Các tổ chức dịch vụ thu gom rác thải............................................... 34

1.3.3.4. Phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt ....................... 36

1.3.3.5. Hiện trạng các bãi chôn lấp rác thải ................................................. 39

1.3.3.6. Những khó khăn khi thực hiện quy hoạch quản lý chất thải rắn

sinh hoạt .............................................................................................. 41

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...43

2.1. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ....................................... 43

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 43

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 43

2.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 43

2.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 43

2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp..................................... 43

2.3.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn và khảo sát thực địa ........................ 44

2.3.2.1. Phương pháp điều tra phỏng vấn hộ dân .......................................... 44

2.3.2.2. Phương pháp điều tra phỏng vấn tổ vệ sinh môi trường ................... 44

2.3.3. Phương pháp xác định khối lượng chất thải rắn phát sinh ................... 45

2.3.3.1. Đối với hộ gia đình và khu dân cư ................................................... 45

2.3.3.2. Đối với rác tại các chợ trên địa bàn huyện ....................................... 46

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

2.3.3.3. Đối với rác tại cơ quan công sở, trường học khu dịch vụ ................. 46

2.3.4. Phương pháp ước lượng chất thải phát sinh trong tương lai ................ 47

2.3.4.1. Phương pháp dự báo CTR phát sinh theo tốc độ gia tăng CTR

hàng năm ............................................................................................. 47

2.3.4.2. Phương pháp dự báo CTR phát sinh theo dân số.............................. 47

2.3.5. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu .............................................. 47

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................... 48

3.1. Điều kiện tự nhiên, đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Phú Bình .......... 48

3.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 48

3.1.1.1. Vị trí địa lý ...................................................................................... 48

3.1.1.2. Khí hậu............................................................................................ 48

3.1.1.3. Địa hình........................................................................................... 49

3.1.1.4. Tài nguyên đất ................................................................................. 49

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện................................................... 51

3.1.2.1. Dân số ............................................................................................. 51

3.1.2.2. Cơ sở hạ tầng................................................................................... 52

3.1.2.3. Giáo dục .......................................................................................... 52

3.1.2.4. Y tế.................................................................................................. 53

3.2. Đánh giá hiện trạng quản lý và xử lý rác thải trên địa bàn huyện

Phú Bình.............................................................................................. 53

3.2.1. Hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phú Bình.... 54

3.2.1.1. Hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt từ các khu dân cư......... 54

3.2.1.2. Hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt từ chợ........................... 56

3.2.1.3. Hiện trạng phát sinh chất thải rắn sinh hoạt từ các nguồn khác ........ 57

3.2.1.4. Tổng lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn huyện

Phú Bình .............................................................................................. 58

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

3.2.2. Hiện trạng thu gom chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện

Phú Bình.............................................................................................. 59

3.2.3. Hiện trạng xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Phú Bình . 60

3.2.5.1. Nhận thức của người dân trong quản lý CTRSH trên địa bàn huyện

Phú Bình .............................................................................................. 62

3.2.5.2. Nhận thức của người tham gia thu gom xử lý CTRSH trên địa bàn

huyện Phú Bình .................................................................................... 69

3.3. Dự báo chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn huyện Phú Bình

năm 2020.............................................................................................. 70

3.3.1. Dự báo phát sinh chất thải rắn năm 2020 theo tốc độ gia tăng CTR

hàng năm.............................................................................................. 70

3.3.1.1 Tốc độ gia tăng CTR hàng năm của huyện Phú Bình ........................ 70

3.3.1.2. Ước tính CTR phát sinh năm 2020 .................................................. 71

3.3.2. Dự báo chất thải rắn phát sinh theo tốc độ tăng dân số ....................... 72

3.3.2.1. Dự báo dân số của huyện Phú Bình năm 2020 ................................. 72

3.4. Định hướng quy hoạch quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn

huyện Phú Bình đến năm 2020 ............................................................. 76

3.4.1. Đề xuất một số giải pháp về công tác quản lý CTRSH trên địa bàn huyện

Phú Bình ............................................................................................... 76

3.4.1.1. Quy hoạch quản lý rác thải tập trung theo cụm, xã, thị trấn ............ 77

3.4.1.2. Quản lý CTRSH tập trung theo cụm dân cư thôn, xóm.................... 79

3.4.1.3. Quản lý thu gom, xử lý rác thải theo hộ gia đình ............................. 79

3.4.2. Đề xuất phương án quản lý và xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa

bàn huyện Phú Bình ............................................................................. 81

3.4.2.1. Phương án thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn

huyện Phú Bình .................................................................................... 81

3.4.2.2. Phương án xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện Phú Bình ..... 82

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

3.4.3. Định hướng phát triển nhân lực thực hiện công tác quản lý chất thải

rắn sinh hoạt ......................................................................................... 86

3.4.4. Quy hoạch vị trí các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn

huyện Phú Bình .................................................................................... 89

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................... 92

1. Kết luận.................................................................................................... 92

2. Kiến nghị.................................................................................................. 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 94

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BCL Bãi chôn lấp

BCL CTR Bãi chôn lấp chất thải rắn

BQL Ban quản lý

CS Công suất

CTR Chất thải rắn

CTRSH Chất thải rắn sinh hoạt

EM Chế phẩm vi sinh hữu hiệu

KHHGĐ Kế họach hóa gia đình

KTTH - HN Kỹ thuật thực hành hướng nghiệp

NĐ Nghị định

THCS Trung học cơ sở

THTP Trung học phổ thông

UB Ủy ban

UBND Ủy ban nhân dân

VSMT Vệ sinh môi trường

WHO Tổ chức y tế thế giới

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Các phương pháp xử lý CTR đô thị một số nước.......................... 22

Bảng 1.2: Lượng CTRSH phát sinh ở các đô thị Việt Nam năm 2010 .......... 26

Bảng 1.3: Lượng CTRSH đô thị theo vùng địa lý ở Việt Nam đầu năm 2007 .... 29

Bảng 1.4: Khối lượng rác thải của tỉnh Thái Nguyên năm 2010 ................... 32

Bảng 1.5: Khối lượng rác thải sinh hoạt được thu gom ở cấp huyện năm

2010 ........................................................................................... 34

Bảng 1.6: Tổ chức dịch thu gom rác thải ở các huyện .................................. 35

Bảng 1.7: Phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải ở cấp huyện 2011 ....... 38

Bảng 1.8: Hiện trạng các bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt cấp huyện 2011 ..... 39

Bảng 3.1: Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Phú Bình ......... 50

Bảng 3.2. Tình hình dân số và mật độ năm 2012 .......................................... 51

Bảng 3.3: Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các hộ dân cư

trên địa bàn huyện Phú Bình năm 2013 ...................................... 54

Bảng 3.4: Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ khu vực chợ

trên địa bàn huyện phú bình năm 2013 ....................................... 56

Bảng 3.5: Khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ các nguồn khác ... 57

Bảng 3.6: Tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt từ các nguồn phát sinh ... 58

Bảng 3.7: Khối lượng rác thải thu gom trên địa bàn huyện Phú Bình ........... 59

Bảng: 3.8: Tốc độ gia tăng chất thải rắn của huyện Phú Bình....................... 70

Bảng 3.9: Dự báo khối lượng CTR phát sinh 2020 ....................................... 72

Bảng 3.10: Tỷ lệ sinh, chết và tăng tự nhiên từ 2005 - 2012......................... 72

Bảng 3.11: Dự báo dân số huyện Phú Bình năm 2020 .................................. 73

Bảng 3.12: Tỷ lệ thu gom chất thải rắn......................................................... 74

Bảng 3.13: Dự báo khối lượng rác thải phát sinh trên địa bàn huyện Phú

Bình năm 2020 ........................................................................... 75