Hệ thống hóa kiến thức địa lí tự nhiên mới và khó trong chương trình nội dung sgk địa lí lớp 12

TAILIEUBOIDUONGHSGDIALI12 2010-2011

PHẦN 2

HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN MỚI VÀ KHÓ

TRONG CHƯƠNG TRÌNH NỘI DUNG SGK ĐỊA LÍ LỚP 12

A. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI LÃNH THỔ

VÀ LỊCH SỬ HÌNH THÀNH, PHÁT TRIỂN TỰ NHIÊN VIỆT NAM

1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

1.1. Vị trí địa lí

* Hệ tọa độ địa lí:

- Trên đất liền: Điểm cực B: 230

23'VB và 1050

20’KĐ

Điểm cực N: 80 34'VB và 1040

50’KĐ

Điểm cực Đ: 120

40’VB và 1090

24’KĐ

Điểm cực T: 220

25’VB và 1020

09’KĐ

- Trên biển: Về phía N: 60

50'VB và 1010

00’KĐ

Về phía Đ: 100

00’VB và 1170

20'KĐ

 Vị trí: Nội chí tuyến, thuộc bán cầu Bắc trong vòng đai nhiệt đới

 Hình thể phần đất liền: kéo dài (# 15 độ vĩ), hẹp ngang.

Toàn quốc thống nhất giờ địa phương (múi giờ 7 # 105 0

KĐ)

* Mối quan hệ với lãnh thổ kề bên:

- Rìa bán đảo Đông Dương: tiếp giáp Biển Đông và các nước Trung Quốc, Lào, Campuchia.

- Gần trung tâm của khu vực ĐNÁ: chịu ảnh hưởng của gió mùa Châu Á.

1.2. Phạm vi lãnh thổ

* Vùng đất: (đất liền và hải đảo với >4000 đảo lớn nhỏ): 331.212km2

.

* Vùng biển: khoảng 1 triệu km2

trong biển Đông.

- Đường cơ sở và phạm vi các vùng nội thủy, lãnh hải, tiếp giáp lãnh hải đặc quyền

kinh tế và vùng thềm lục địa.

- Tiếp giáp vùng biển các nước: Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan, Malaixia, Inđônêxia,

Philippin, Brunây, Singapo.

* Vùng trời: khoảng không gian được xác định bởi ranh giới trên đất liên và lãnh hải trên biển.

1.2. Ý nghĩa

1.2.1. Ý nghĩa về mặt tự nhiên

Nước ta nằm ở vị trí:

- Thuộc vùng nội chí tuyến

- Tiếp giáp Biển Đông

- Thuộc vùng Châu Á gió mùa

- Là nơi tiếp giáp của nhiều đơn vị kiến tạo

- Là nơi di lưu của nhiều luồng sinh vật.

- Là nơi giao thoa, chuyển tiếp của hai vành đai sinh khoáng

 Quy định các đặc điểm cơ bản của thiên nhiên nước ta:

- Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

- Đất nước nhiều đồi núi

- Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển

- Thiên nhiên phân hóa đa dạng, phức tạp

- Nhiều loại tài nguyên khoáng sản và giàu có về động- thực vật

- Nhiều thiên tai

1 Trường THPT Buôn Ma Thuộ[email protected]; http://www.violet.vn/vantien2268

TAILIEUBOIDUONGHSGDIALI12 2010-2011

Ý nghĩa của vị trí địa lí và lịch sử phát triển đối với sự hình thành

các đặc điểm chung của thiên nhiên Việt Nam

1.2.1.1. Thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa

Do vị trí nước ta:

- Nằm trong vùng nhiệt đới NCT ở bán cầu Bắc nên nhận lượng bức xạ lớn và thường xuyên

chịu ảnh hưởng của gió Mậu dịch (Tín phong) với nền khí hậu nhiệt đới  thiên nhiên nhiệt đới.

- Tiếp giáp biển: Các khối khí đi qua biển tăng lượng ẩm; các trung tâm áp thấp và bão từ

biển đi vào nước ta gây mưa, ẩm lớn.

- Nằm ở khu vực gió mùa Châu Á (có phạm vi từ 500B - 100N và 600Đ - 1500Đ: là khu vực

có gió mùa điển hình (gió thổi theo mùa với hướng gió và tính chất gió rất khác nhau).

1.2.1.2. Đất nước nhiều đồi núi

Do vị trí địa kiến tạo của nước ta:

- Rìa đông lục địa Châu Á, nơi tiếp giáp giữa 2 mảng lục địa và đại dương.

- Khu vực Tây Bắc và Trường Sơn thuộc địa máng Đông Dương, tiếp nối địa máng Tây Vân

Nam  chịu ảnh hưởng của vận động Anpơ - Himalaya

1.2.1.3. Thiên nhiên chịu ảnh hưởng sâu sắc của biển

Do vị trí và hình thể đất nước:

- Tiếp giáp Biển Đông ấm và rộng lớn  nguồn mưa ẩm dồi dào.

- Lãnh thổ hẹp ngang: rộng nhất ở Bắc Bộ khoảng 500 km; hẹp nhất Trung Bộ (Quảng Bình:

50 km ).

- Lãnh thổ kéo dài : 15 vĩ độ, đường bờ biển dài >3260 km.

- Các khối khí thường đi qua biển vào đất liền.

2 Trường THPT Buôn Ma Thuộ[email protected]; http://www.violet.vn/vantien2268

Vòng đai

nhiệt đới

NCT

Thiên nhiên nhiệt đới

ẩm gió mùa

Thiên nhiên chịu ảnh

hưởng sâu sắc của

biển

Vị trí NCT Kiến tạo địa mạo

Xứ Đông Dương

Nền Hoa Nam

Thiên nhiên phân

hóa đa dạng

Hoàn lưu

gió mùa

Đất nước nhiều

đồi núi

Ô gió mùa

Châu Á

Biển Đông

LS PT

L.thổ

lâu dài

p.tạp