Giáo trình kinh tế học vi mô - Chương 6: Cạnh tranh hoàn hảo doc

Chương 6: Cạnh tranh hoàn hảo

139

Đường cung ngắn hạn

Cho đến bây giờ, chúng ta quan sát thấy doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo sẽ sản xuất tại

mức giá P = MC, miễn là P > AVC. Biểu đồ dưới đây chỉ ra các mức giá P0, P1, P2 và P3

tưong ứng với các mức sản lượng Q0, Q1, Q2 và Q3. Như vậy, đường MC xác định mức sản

lượng sản xuất của doanh nghiệp miễn là P > AVC. Phần MC nằm phía trên AVC min chỉ ra

lượng cung theo các mức giá, đó chính là đường cung ngắn hạn của doanh nghiệp. Đường

cung được minh họa bởi phần MC nằm phía trên AVCmin tô đậm dưới đây.

QUYẾT ĐỊNH SẢN XUẤT DÀI HẠN

Trong dài hạn, doanh nghiệp sẽ gia nhập ngành khi có lợi nhuận kinh tế dương và rời khỏi

ngành khi lợi nhuận kinh tế âm (lỗ). Bây giờ, chúng ta hãy xem xét hành vi gia nhập hay rút

lui thị trường của các doanh nghiệp hoạt động trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo tác động

đến thị trường như thế nào. Giả sử, một doanh nghiệp có lợi nhuận kinh tế dương với giá cân

bằng trên thị trường hiện tại. Trong trường hợp này, các doanh nghiệp mới sẽ gia nhập ngành

sẽ làm tăng cung. Khi cung tăng sẽ dịch chuyển đường cung sang phải và giá cân bằng thị

trường sẽ giảm xuống. Quá trình này tiếp diễn cho đến khi lợi nhuận kinh tế bằng không (lợi

nhuận thông thường), sẽ không khích thích thêm doanh nghiệp mới gia nhập vào thị trường.

Biểu đồ dưới đây minh họa cân bằng dài hạn khi doanh nghiệp nhận lợi nhuận kinh tế bằng

không.

Lượng

Giá,

Chi phí

Lượng

Giá,

Chi phí

Đường cung ngắn hạn

Chương 6: Cạnh tranh hoàn hảo

140

Giả định trong trường hợp doanh nghiệp bị lỗ. Trong tình huống này, doanh nghiệp sẽ rời

khỏi ngành trong dài hạn. Khi doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường thì đường cung sẽ dịch

chuyển sang trái cho đến khi lợi nhuận kinh tế bằng không (như minh họa ở biểu đồ trên).

Vì vậy, cân bằng dài hạn diễn ra khi doanh nghiệp có lợi nhuận kinh tế bằng không. Khi

cân bằng dài hạn diễn ra thì sức hấp dẫn ngành không còn nữa bởi tỷ suất lợi nhuận ngành

tương tương với những ngành khác.

Cân bằng dài hạn và hiệu quả kinh tế

Khi cân bằng dài hạn xảy ra, có hai đặc trưng hữu hiệu như sau:

ª P = MC và

ª P = ATC min.

P = MC là rất quan trọng với xã hội bởi giá phản ảnh lợi ích biên của xã hội trong khi chi

phí bên phản ảnh chi phí biên của xã hội trong việc sản xuất hàng hóa (bỏ qua tác động ngoại

ứng). Tại điểm cân bằng, lợi ích biên của xã hội bằng với chi phí biên của xã hội, khi đó lợi

ích biên của xã hội trong việc sản xuất hàng hóa là cực đại.

Sản xuất tại ATC min có nghĩa là xã hội sản xuất hàng hóa với chi phí đơn vị thấp nhất.

Rõ ràng, khi đạt được như vậy thì sản xuất hàng hóa đạt được sự hữu hiệu.

Hiệu quả kinh tế có được khi thỏa mãn cả hai điều kiện ở trên. Khi đó, mức sản lượng

cân bằng dài hạn của doanh nghiệp gọi là qui mô hiệu quả và phúc lợi xã hội (tổng thặng dư

tiêu dùng và thặng dư sản xuất) là lớn nhất.

Thặng dư tiêu dùng và thặng dư sản xuất

Thặng dư tiêu dùng chính là lợi ích ròng mà người tiêu dùng nhận được khi tiêu dùng hàng

hóa. Thặng dư tiêu dùng có được khi lợi ích biên trên mỗi đơn vị lớn hơn chi phí biên của đơn

vị tiêu dùng sau cùng.

Lượng Lượng

Giá Giá,

Chi phí

Lợi nhuận = 0

Thị trường Doanh nghiệp

Lượng

Giá (nghìn đồng)

D

10

5