Giáo trình CN nuôi cấy mô tế bào thực vật - Chương 8 pdf

270

Giáo trình nuôi cấy mô tế bào thực vật

Chương 8. NUÔI CẤY MÔ THỰC VẬT VÀ VẤN ĐỀ

LÀM SẠCH VIRUS Ở THỰC VẬT

8.1. Tầm quan trọng

Tạo giống chống chịu các bệnh virus là một hướng nghiên cứu khả quan. Nhưng

trong thực tế, chọn tạo giống gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn gen có khả năng chống

chịu với các loại bệnh virus khác nhau. Bên cạnh đó, việc tạo giống cây lưu niên còn gặp

trở ngại hơn do mất nhiều thời gian và công sức. Gần đây, kỹ thuật gen đã mở ra triển

vọng tạo giống miễn dịch di truyền với một số loại virus bằng cách chuyển gen protein vỏ

virus hoặc gen iARN vào cây trồng, làm cây có khả năng bất hoạt gen và mARN virus.

Tuy nhiên, nhiều vấn đề kỹ thuật và lý luận vẫn còn khá nan giải.

Hình 8.1.Các dạng cấu tạo ngoài của virus

Do vậy, phương pháp có hiệu quả nhất hiện nay vẫn là tạo ra các vật liệu nhân

giống sạch bệnh virus qua nuôi cấy đỉnh chồi, đỉnh sinh trưởng hoặc kết hợp với xử lý

hoá chất, nhiệt độ. Những phương pháp này đã giúp loại trừ các bệnh virus khác nhau

khỏi vật liệu nhân giống và tạo giống sạch bệnh ở một loạt cây trồng, chủ yếu là khoai

tây, khoai lang, sắn, tỏi, cây ăn quả có múi, chuối, nho, mơ, mận, cây hoa như cúc, cẩm

chướng... Phương pháp này cho phép loại bỏ hầu hết các bệnh virus, viroid và các tác

nhân gây bệnh tương tự virus (Vasil và Thorpe, 1994).

Chóp đỉnh sinh trưởng được coi là sạch bệnh virus. Mẫu mô nuôi cấy càng nhỏ và

càng gần đỉnh sinh trưởng thì khả năng sạch bệnh càng lớn. Dường như có tương quan tỷ

lệ thuận giữa kích thước mẫu với khả năng cây tái sinh sạch bệnh (Stone, 1982; Green và

Lo, 1989). Nhưng trong một vài trường hợp, việc loại trừ virus rất khó khăn và không

phụ thuộc vào kích thước mẫu do một số virus có khả năng sinh sản và chuyển dịch