Giáo dục và khoa học giáo dục trong xã hội hiện đại

Men tru -Khoa hoe Giao due

GIAO DUC VA KHOA HOC GIAO DUC

TRONG XA HOI HIEN DAI

PGS.TS. TRAN KHANH OUfC

Dai hoc Quoc gia Ha Ngi

Giad due la mdt ITnh vyc hoat ddng xa hdi rdng Idn

dugc hinh thanh dc nhu ciu phat triin, tiip nil

cae thi he eua ddi sing xa hdi thdng qua qua trinh

truyin thu, phat triin tri thCre va kinh nghiem xa hpi

cua eac thi he trude cho cae thi he sau. Cung nhu

bit ki mot hoat ddng xa hpi nao, hoat dpng giao due

dugc to chCre, phat trien nhim thye hien cd hieu qua

muc dich va cac mue tieu giao due phu hgp vdi trinh

dp phat triin, thi chi chinh trj-xa hpi va truyin thing

van hda- giad due., a cac quic gia ndi rieng va eua

eac nin van minh ndi chung.

Thye tiin phat triin thi gidi trong nhu'ng nam diu

thi kl 21 vai bCre tranh da dang va nhiiu miu sle

tren mpi mat ciia ddi sing chinh tri, kinh ti , van hda

va khoa hpe-edng nghe da va dang dat ra nhirng yeu

ciu mdi, tad ra nhirng ca hdi mdi, ding thd'i cung dat

ra nhCrng thaeh thCre mdi trong phat triin giao due

trong pham vi toan eiu cung nhu a tCrng quie gia.

Su bung no eiia kinh t i toan ciu trong qua trinh toan

eiu hda da va dang phai dii mat vdi thye trang tang

nhanh khdang each giiu ngheo, phan ting xa hpi

va khung hoang kinh t i toan ciu trong nhCrng nam

cuii thap nien diu thi ki 21. Xu huang hda binh, hgp

tae quoc t i da va dang phai doi mat vdi nhCrng xung

dot tdn giao, sle tdc a nhiiu khu vyc va khung b i

quie ti ; nhO'ng tiin bd khda hpe-edng nghe dac biet

la trong ITnh vyc sinh hpc da va dang dem lai nhCrng

hy vpng md'i cho eon ngud'i nhung cung ding thd'i

dat ra nhCrng vin d i gay d n v i mdi trudng, bien

doi khi hau, cudc sing va tinh nhan ban, sy thay doi

cae thang gia trj dao dCrc-xa hpi.v.v. Sy chuyin del

cua cae thiit chi chinh trj-xa hpi d i tim kiim cae md

hinh phat triin mdi, thieh hgp trong bii canh toan

d u hda va phat trien kinh t i thj trudng, thuang mai

toan eiu (WTO) cung da dang va diin ra a hiu hit

cae quie gia. Cd thi ndi trong lich sir phat trien cua

the giai chwa ed mot thai ki nao ma nhan loai du'ng

trwac nhirng ca hdi phat triin to lan nhwng ddng thdi

phai ddi mat vai nhirng thaeh thirc nghiet nga nhwgiai

doan hien nay.

Trong bCre tranh toan canh eua ljch sir thi gidi, moi

quic gia - dan tdc diu phai dCrng trudc sy lya chpn

mang tinh song cdn eho md hinh phat triin dec dao

eua minh. Tinh chit ddc dao trong tiin trinh phat triin

cua mdi quic gia cang tang trong qua trinh ehuyin

biin cua thi gid'i ngay nay, tCr thi gidi hai eye sang

thi gidi da eye vd'i sy dan xen cac quan he nhiiu

mat giu'a cac quic gia va sy khang djnh ban sle van

hoa dan tdc trong ddi song cpng ding thi gid'i, giCra

truyin thing va hien dai, giu'a ca nhan va cdng ddng

.V..V...

Trong bii canh dd, tu duy va tim nhin chiin luge

khdng chi mang tinh sing cdn dii vdi tCrng quie gia￾dan tpc ma ngay ca dii vai tCrng t i chCre, tCrng ca

nhan trong dd'i sing xa hpi hien dai. Chung ta da va

se chCrng kiin "nhCrng dot pha hao hirng nhit eua

thi ky 21 se xay ra khdng phai dd kT thuat ma do sy

truyin ba quan niem Lam ngud'i nghTa la gi ?" Hay

ndi each khae khdng phai kT thuat-cdng nghe hien dai

ma ehinh Con Ngudi- dii tugng va san phim cua

nin giao due hien dai se tao ra nhOng dot pha hao

hCrng nhit trong thi ky 21. NhCrng chuyin dii cac mat

cua dd'i sing xa hpi hien dai da va dang dat ra cho

giao due vai trd va sCr mang mdi ehua tirng cd trong

lich sir. Trong bii canh dd,4 tru cot Id'n cua nin giao

due hien dai: hpc d i biit, d i sang tao, hoc d i lam va

phat triin, hpc d i ehung sing va hpc d i lam ngudi do

UNESCO d i xud'ng da va dang phat huy tinh tich eye

to Idn cua minh trong tiin trinh phat triin giao due eua

eac quic gia.

1. Qua trinh phat trien va cac dac tru'ng cua giao

duo theo cac nen van minh

Ljch sir phat trien eua xa hdi Idai ngud'i la Ijch sir

phat triin cua cac hinh thai kinh ti-xa hdi va cac nin

van minh. Tiip can theo cae nin van minh, Alwin Tof￾fer (1992) nha dy bao My noi tiing da phan tich ljch

sir phat triin cua xa hpi theo 3 lan sdng Idn (giai ddan

phat trien) chinh;

1.1.Xa hgi nong nghiep la mot xa hdi ma nin kinh

t i dya vac nguin tai nguyen thien nhien va lao ddng

gian dan, san xuit ndng nghiep va tiiu thu cdng

nghiep. San pham ndng nghiep dya vao nhCrng diiu

kien ty nhien va eon ngud'i lam viee theo kinh nghiem

vdi phuang phap thCr va sai. He thing giao due ehua

phat trien va vi li do dd, s i lugng ngudi duge dao

tao ed trinh dp hpc vin a mCrc thip. Cac ea sa giao

due nhd be, phan tan va ehu yiu dya vao md hinh

nha trwang gia dinh trong cac cdng ddng, lang mac.

Tai nguyen va gia tri cua quic gia dya vac dit dai va

KHGD so 63, thang 12-201 0 15