Giáo án bồi dưỡng học sinh giỏi môn ngữ văn

ĐỀ BÀI

Phân tích nhân vật Phương Định trong truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê

Minh Khuê. (Phần trích đoạn đã được học trong SGK ngữ văn 9, tập hai).

Gợi ý:

a) Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm và nhân vật được phân tích (Phương Định)

- Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Bà cũng

như nhiều nhà văn đương thời hướng ngòi bút vào đề tài chiến tranh, phản ánh cuộc

chiến đấu vô cùng oanh liệt của dân tộc trong những năm 70 của thế kỉ XX, đặc biệt là

cuộc chiến đấu của bộ đội, thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn huyền

thoại.

- Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là tác phẩm đầu tay của nữ nhà văn được

viết năm 1971, truyện viết về đời sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt được trong đó nổi

bật lên gương mặt tiêu biểu cho nữ thanh niên xung phong thời ấy là Phương Định,

nhân vật đã để lại nhiều dấu ấn trong lòng độc giả.

b) Thân bài

* Vẻ đẹp ngoại hình của nhân vật

- Phương Định là một cô gái trẻ trung, xinh đẹp: Cũng như các cô gái mới lơn,

Phương Định là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình. Chị tự đánh

giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc

hơi dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì

các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”

- Vẻ đẹp của Phương Định đã hấp dẫn bao chàng trai: “Không hiểu sao các anh

pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi. Hỏi thăm hoặc viết những thư dài gửi đường dây,

làm như ở cách xa nhau hàng nghìn cây số, mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Điều

đó làm chị thấy vui và tự hào, nhưng chị chưa dành riêng tình cảm cho một ai. Chị chỉ

thấy thêm yêu quý họ, vì “Những người đẹp nhất, thông mình nhất là những người

mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”. Chứng tỏ Phương Định là một cô gái hồn nhiên,

vô tư, trong sáng, sống kín đáo, có lí tưởng, biết đặt nhiệm vụ chung lên tình cảm cá

nhân, sống hòa mình cùng đồng đội.

* Vẻ đẹp tính cách

- Phương Định không chỉ có ngoại hình xinh đẹp mà chị còn có một tâm hồn đẹp -

một tâm hồn mộng mơ, trong sáng, hồn nhiên, yêu đời, lạc quan trước những khó khăn,

hiểm nguy.

+ Phương Định rất thích hát, chị đem cả lòng say mê ca hát từ nhà đi vào trận địa

Trường Sơn. Chị thích hát những hành khúc bộ đội, những bài dân ca quan họ, dân ca

Ý và cả Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Say mê đến nỗi chỉ cần thuộc nhạc thôi là

chị có thể bịa ra lời mà hát. Hát lúc rảnh rỗi chưa đủ, hát cả trước khi bước vào trận

đánh, bình thản như chẳng có thần chết nào đe dọa. Tiếng hát của chị cũng như của

đồng đội trên cao điểm này thực sự là tiếng hát át tiếng bom, át đau thương, gian khổ,

mất mát, hi sinh. Hát cho tâm hồn cất cánh vượt lên tất cả để sống, chiến đấu và chiến

1