Giải Pháp Góp Phần Nâng Cao Hiệu Quả Kinh Tế Của Sản Xuất Lúa Theo Mô Hình Cánh Đồng Mẫu Lớn Tại Huyện Vĩnh Thạnh Tp Cần Thơ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

HUỲNH ANH TUẤN

GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ

CỦA SẢN XUẤT LÚA THEO MÔ HÌNH CÁNH ĐỒNG MẪU

LỚN TẠI HUYỆN VĨNH THẠNH – TP CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Đồng Nai, 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

HUỲNH ANH TUẤN

GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ KINH TẾ

CỦA SẢN XUẤT LÚA THEO MÔ HÌNH CÁNH ĐỒNG MẪU

LỚN TẠI HUYỆN VĨNH THẠNH – TP CẦN THƠ

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

MÃ SỐ: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN:

TS. LÊ NGUYỄN ĐOAN KHÔI

Đồng Nai, 2014

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Học viên thực hiện

Huỳnh Anh Tuấn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian 2 năm học ở Trường, em đã được Quý Thầy, Cô

giáo của Trường Đại học Lâm nghiệp và Trường Đại học Cần Thơ truyền

đạt những kiến thức xã hội và kiến thức chuyên môn vô cùng quý giá cả về

lý thuyết và thực tiễn. Những kiến thức hữu ích đó sẽ là hành trang giúp em

trưởng thành và tự tin bước vào cuộc sống.

Với tất cả lòng tôn kính, em xin gửi đến quý Thầy, Cô giáo của

Trường Đại học Lâm nghiệp và Trường Đại học Cần Thơ lòng biết ơn sâu

sắc. Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn TS. Lê Nguyễn Đoan Khôi đã tạo

điều kiện thuận lợi, hướng dẫn tận tình và giúp đỡ em trong suốt quá trình

nghiên cứu để em có thể hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này.

Đồng thời, em xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể các Cô, Chú, Anh, Chị

trong phòng Nông Nghiệp huyện Vĩnh Thạnh và bà con nông dân tại xã đã

nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để em hoàn thành tốt đề tài tốt

nghiệp của mình.

Cuối cùng em xin kính chúc quý Thầy Cô, các Cô, Chú, Anh, Chị

trong phòng Nông Nghiệp huyện Vĩnh Thạnh được nhiều sức khỏe và công

tác tốt.

Em xin chân thành cảm ơn!

Học viên thực hiện

Huỳnh Anh Tuấn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................ii

MỤC LỤC .................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU ........................................................................vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .....................................................................vii

DANH MỤC CÁC BIỂU.............................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ.........................................................ix

ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1

1.Tính cấp thiết của đề tài: ..............................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu:...................................................................................5

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ..............................................................5

4. Nội dung nghiên cứu: ..................................................................................6

CHƯƠNG 1 ...................................................................................................7

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ..............................................................7

1.1 Tổng luận về các công trình đã công bố về vấn đề nghiên cứu: ................7

1.2 Cơ sở lý luận về vấn đề nghiên cứu ...........................................................9

1.2.1 Khái niệm về hộ và kinh tế hộ: ............................................................9

1.2.2 Khái niệm cánh đồng mẫu lớn:..........................................................13

1.3 Khái niệm về sản xuất, hiệu quả, hiệu quả kinh tế và hiệu quả kỹ thuật: 13

1.3.1 Khái niệm về sản xuất: ......................................................................13

1.3.2 Khái niệm về hiệu quả:......................................................................13

1.3.3 Khái niệm về hiệu quả kinh tế và hiệu quả kỹ thuật:..........................13

1.3.4 Khái niệm về doanh thu, chi phí, lợi nhuận: ......................................14

1.4 Tổng quan về tình hình sản xuất lúa trên thế giới và tại Việt nam............14

1.4.1. Tình hình sản xuất lúa trên thế giới:.................................................14

1.4.2. Tình hình sản xuất lúa tại Việt Nam: ................................................16

CHƯƠNG 2 .................................................................................................18

ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................18

iv

2.1 Đặc điểm cơ bản của địa bàn nghiên cứu:................................................18

2.1.1 Đặc điểm sản xuất nông nhiệp của huyện vĩnh Thạnh:......................18

2.1.2 Về trồng trọt:.....................................................................................20

2.1.3 Về nuôi trồng thủy sản: .....................................................................21

2.2 Tình hình kinh tế - xã hội ở huyện Vĩnh Thạnh .......................................21

2.2.1 Đơn vị hành chính:............................................................................21

2.2.2 Dân số và lao động: ..........................................................................23

2.2.3 Cơ cấu kinh tế của huyện: .................................................................23

2.2.4 Công trình xây dựng thủy lợi nông thôn:...........................................26

2.2.5 Cơ sở hạ tầng thiết yếu:.....................................................................27

2.3 Hiện trạng cơ sở vật chất của huyện phục vụ sản xuất nông nghiệp.........28

2.3.1 Về cơ giới hóa công nghệ thu hoạch và sao thu hoạch:.....................28

2.3.2. Về điện khí hóa và các trạm bơm tưới tiêu: ......................................29

2.4 Kế hoạch sản xuất lúa trong cánh đồng mẫu lớn của huyện Vĩnh ............30

2.4.1 Vị trí địa lý:.......................................................................................30

2.4.2 Địa hình: ...........................................................................................31

2.4.3 Khí hậu: ............................................................................................31

2.5 Kế hoạch sản xuất lúa cánh đồng mẫu lớn vụ hè thu của huyện Vĩnh

Thạnh năm 2013:...........................................................................................31

2.6 Phương pháp nghiên cứu:........................................................................32

2.6.1 Phương pháp chọn vùng nghiên cứu: ................................................32

2.6.2 Thu thập số liệu:................................................................................32

2.6.3 Phương pháp phân tích và xử lý dữ liệu ............................................33

2.6.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh tế của sản xuất lúa trong cánh

đồng mẫu lớn :...........................................................................................37

CHƯƠNG 3 .................................................................................................38

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU............................................................................38

3.1. Thực trạng sản xuất lúa trong cánh đồng mẫu lớn của các hộ nông dân

tại huyện Vĩnh Thạnh qua các năm 2011-2013..............................................38

3.1.1. Đánh giá thực trạng sản xuất lúa của các hộ nông dân....................38

v

3.1.2 Phân tích chi phí, doanh thu, thu nhập và năng suất :.......................47

3.1.3. Đánh giá những thuận lợi và khó khăn của nông hộ trong quá trình

sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng mẫu lớn............................................48

3.2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất lúa trong cánh

đồng mẫu lớn. ...............................................................................................51

3.2.1. Phân tích các khoản mục chi phí bình quân trên 1 ha đất trồng lúa .51

3.2.2. Phân tích các tỷ số tài chính:............................................................53

3.2.3. So sánh hiệu quả kinh tế giữa trồng lúa trong cánh đồng, lúa ngoài

cánh đồng mẫu lớn.....................................................................................54

3.2.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến thu nhập của hộ nông dân sản

xuất lúa trong cánh đồng mâu lớn..............................................................55

3.3. Đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế sản

xuất lúa trong cánh đồng mẫu lớn..................................................................60

3.3.1. Nguyên nhân ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất của hộ nông dân: ...60

3.3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sản xuất lúa trong

cánh đồng mẫu lớn:....................................................................................61

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..............................................................66

1. Kết luận:....................................................................................................66

2. Khuyến nghị:.............................................................................................67

a. Đối với nông hộ:.....................................................................................67

b.Đối với địa phương: ................................................................................68

c. Đối với Nhà Nước, viện trường:.............................................................69

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................70

PHIẾU PHỎNG VẤN HỘ GIA ĐÌNH TRỒNG LÚA TRONG CÁNH

ĐỒNG MẪU LỚN........................................................................................71

PHỤ LỤC .....................................................................................................76

Phụ lục 1 .......................................................................................................76

Phụ lục 2 .......................................................................................................77

Phụ lục 3 .......................................................................................................78

Phụ lục 4 .......................................................................................................79

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU

~: Khoảng, tương đương

%: Phần trăm

/: Trên

βo: Hệ số tự do

βi: Các hệ số được tính toán bằng phần mềm SPSS

F: Số thống kê

R: Hệ số tương quan bội

R

2

: Hệ số xác định

Sig F: Mức ý nghĩa F

vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BVTV Bảo vệ thực vật

FAO

Food and Agriculture Organization (Tổ chức lương

nông liên hiệp quốc)

GDP Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội)

Ha Hécta

IPM

Integrated Pest Management (Quản lý dịch hại tổng

hợp)

IRRI International Rice Research Institute (Viện lúa quốc tế)

Kg Ki-lô-gam

KHKT Khoa học kỹ thuật

M Mét

Mm Milimét

PTSX Phát triển sản xuất

QĐ Quyết định

QL Quản lý