Giải Pháp Đẩy Nhanh Tiến Độ Thực Hiện Chương Trình Xây Dựng Nông Thôn Mới Theo Bộ Tiêu Chí Nâng Cao Tại Huyện Thống Nhất Tỉnh Đồng Nai

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: La Nguyễn Minh Hiền học viên cao học khóa K22 trường Đại học

Lâm Nghiệp Việt Nam ( Phân Hiệu Miền Nam) xin cam đoan, đề tài dưới đây là

công trình nghiên cứu của tôi. Nội dung và kết quả nêu trong luận văn là trung thực

và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Trảng Bom, ngày tháng năm 2017

Tác giả luận văn

La Nguyễn Minh Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc gửi đến TS. Nguyễn Quang

Hà, người thầy đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian

thực hiện và hoàn thành đề tài nghiên cứu này.

Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn trân trọng nhất đến quý thầy cô đã tham

gia giảng dạy các môn học trong chương trình đào tạo Thạc sĩ Kinh tế tại trường

Đại học Lâm nghiệp Việt Nam.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các chuyên gia chuyên ngành đã đóng góp ý kiến,

tạo điều kiện giúp đỡ và hỗ trợ tôi hoàn thành đề tài này.

Tôi xin cảm ơn lãnh đạo UBND huyện Thống Nhất đã tạo điều kiện cho tôi

tiếp cận và thu thập thông tin, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài.

Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ động viên của tất cả những

người thân trong gia đình, bạn bè, đồng nghiệp trong suốt quá trình theo học và

hoàn thành luận văn của bản thân.

Trảng Bom, ngày tháng năm 2017

Tác giả

La Nguyễn Minh Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC bảng biểu .................................................................................. vii

DANH MỤC HÌNH ẢNH .............................................................................. vii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG NÔNG

THÔN MỚI....................................................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng Nông thôn mới ................................................ 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản......................................................................... 5

1.1.2. Chương trình xây dựng nông thôn mới................................................... 6

1.1.3. Nông thôn mới nâng cao tại Tỉnh Đồng Nai......................................... 10

1.2. Quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới........................................ 16

1.2.1. Về xây dựng nông thôn mới.................................................................. 16

1.2.2. Vai trò của mô hình nông thôn mới trong phát triển kinh tế - xã hội... 16

1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước về xây dựng nông thôn mới...................... 17

1.3. Nghiên cứu xây dựng nông thôn mới trên thế giới và ở Việt Nam ......... 22

1.3.1. Nghiên cứu xây dựng nông thôn mới trên thế giới............................... 22

1.3.2. Nghiên cứu xây dựng Nông thôn mới ở Việt Nam............................... 22

1.3.3. Xây dựng nông thôn mới ở huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai .............. 27

1.3.4. Nhận xét chung về nhân tố đưa tới thành công và hạn chế trong xây

dựng NTM ở Việt Nam:.................................................................................. 28

Chương 2 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..... 31

2.1. Đặc điểm cơ bản của huyện Thống Nhất - tỉnh Đồng Nai....................... 31

2.1.1. Các đặc điểm tự nhiên........................................................................... 31

iv

2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội ................................................................. 35

2.1.3. Đánh giá chung về đặc điểm điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và môi

trường của huyện Thống Nhất ........................................................................ 38

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 39

2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu..................................................... 39

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu................................................................ 40

2.2.3. Các chỉ tiêu sử dụng trong Đề tài nghiên cứu....................................... 41

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ............................. 42

3.1. Tình hình công tác tổ chức thực hiện chương trình xây dựng NTM nâng

cao trên địa bàn huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai ....................................... 42

3.1.1. Việc kiện toàn Ban Chỉ đạo và Ban Quản lý Chương trình NTM của

huyện ............................................................................................................... 42

3.1.2. Đánh giá chung kết quả huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng NTM43

3.2. Kết quả thực hiện chương trình XD NTM theo bộ tiêu chí nâng cao tại

Huyện Thống Nhất.......................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.1. Chủ trương về nâng cao chất lượng NTM của Huyện Thống Nhất, tỉnh

Đồng Nai ......................................................... Error! Bookmark not defined.

3.2.2. Nội dung kế hoạch nâng cao chất lượng xây dựng NTM theo bộ tiêu chí

nâng cao của Huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai........................................... 46

3.3. Những nhân tố ảnh hưởng tới kết quả thực hiện chương trình XD NTM

nâng cao trên địa bàn nghiên cứu.................................................................... 56

3.3.1. Kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới nâng cao tại Huyện Thống

Nhất, tỉnh Đồng Nai ........................................................................................ 56

3.4. Kết quả điều tra, khảo sát về kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới

nâng cao tại 3 xã nghiên cứu thuộc huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai......... 58

3.4.1. Khái quát chung về xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2................... 58

3.4.2. Tình hình thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao

v

trên địa bàn xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2 ......................................... 59

3.4.3. Kết quả phỏng vấn các hộ dân trên địa bàn xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2,

Gia Tân 2......................................................................................................... 62

3.4.4. Kết quả phỏng vấn cán bộ làm công tác xây dựng nông thôn mới trên

địa bàn xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2................................................. 66

3.5. Những thành công, tồn tại trong xây dựng nông thôn mới nâng cao của

huyện Thống Nhất........................................................................................... 70

3.5.1. Thành công............................................................................................ 70

3.5.2. Tồn tại, hạn chế ..................................................................................... 71

3.5.3. Nguyên nhân của tồn tại........................................................................ 76

3.6. Giải pháp góp phần thực hiện thành công chương trình xây dựng nông

thôn mới nâng cao tại huyện Thống Nhất....................................................... 77

3.6.1. Giải pháp đẩy nhanh tiến độ xây dựng chương trình nông thôn mới đối

với 9 xã chưa đạt các tiêu chí nông thôn mới nâng cao trên địa bàn huyện:.. 77

3.6.2 Giải pháp cho 03 xã thực hiện các tiêu chí nông thôn mới nâng cao đạt

tỷ lệ thấp nhất trong toàn huyện...................................................................... 83

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ................................................................. 87

1. Kết luận ....................................................................................................... 87

2. Khuyến nghị................................................................................................ 88

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Số

TT

Từ đầy đủ Từ viết tắt

01 Nông thôn mới NTM

02 Quản lý nhà nước QLNN

03 Đầu tư - kinh doanh - chuyển giao BOT

04 Đầu tư - chuyển giao - kinh doanh BTO

05 Hợp tác công tư PPP

06 Phát triển nông thôn PTNT

07 Giao thông nông thôn GTNT

08 Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân HĐND,UBND

09 Công nghiệp hóa - hiện đại hóa CNH - HĐH

10 Kinh tế xã hội KTXH

11 Khoa học kỹ thuật KHKT

12 Khu công nghiệp KCN

13 Niên giám thống kê NGTK

14 Ngân hàng thế giới WB

15 Ngân sách nhà nước NSNN

16 Tổ chức thương mại thế giới WTO

17 Việt Nam đồng VND

18 Xây dựng cơ bản XDCB

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Cơ cấu sử dụng đất trên địa bàn huyện Thống Nhất ....................... 34

Bảng 2.2 Diện tích dân số và mật độ dân số năm 2016.................................. 35

Bảng 2.3. Tốc độ phát triển bình quân kinh tế Huyện Thống Nhất................ 38

Bảng 3.1 Tổng hợp các nguồn vốn thực hiện chương trình đến 2015............ 43

Bảng 3.2. Kết quả thực hiện XD NTM nâng cao tại huyện Thống Nhất ....... 57

Bảng 3.3. Khái quát về 3 xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2 .................... 58

Bảng 3.4. Thực trạng nông thôn mới nâng cao của ........................................ 59

xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2 ............................................................. 59

Bảng 3.5. Kết quả thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới nâng cao

của xã Hưng Lộc, Bàu Hàm 2, Gia Tân 2 (tính đến tháng 12/2016).............. 61

Bảng 3.6. So sánh tiêu chí đạt được khi bắt đầu xây dựng nông thôn mới ... 62

nâng cao và kết quả tính đến tháng 6/2017 của 3 xã ...................................... 62

Bảng 3.7 Tổng hợp kết quả phỏng vấn hộ dân ............................................... 63

Bảng 3.8. Tổng hợp kết quả phỏng vấn cán bộ làm công tác ......................... 66

xây dựng nông thôn mới ................................................................................. 66

Bảng 3.9. Bảng tổng hợp theo Văn phòng Điều phối Nông thôn mới huyện

đến tháng 6/2017. ............................................................................................ 73

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2.1. Bản đồ hành chính huyện Thống Nhất ........................................... 31

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài:

Xây dựng Nông thôn mới là mục tiêu chiến lược trong sự nghiệp công

nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, là tiền đề quan trọng để phát

triển kinh tế - xã hội bền vững, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Chính sách đối với phát triển nông thôn luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm chú

trọng ban hành đổi mới để tạo điều kiện thuận lợi, thúc đẩy kinh tế, từng bước nâng

cao chất lượng cuộc sống của nông dân.

Huyện Thống Nhất là huyện thuần nông, thuộc tỉnh Đồng Nai, Việt Nam.

Khí hậu và đất đai thuận lợi phát triển cây ăn quả, cây công nghiệp như đậu nành,

thuốc lá, cà phê, cao su. Cơ cấu kinh tế nông nghiệp đóng vai trò chủ đạo. Thực

hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/08/2008 của Ban chấp hành Trung ương

Đảng (Khóa X), Kế hoạch số 97-KH/TU ngày 29/12/2008 của Tỉnh ủy về nông

nghiệp, nông dân, nông thôn; Huyện ủy Thống Nhất đã ban hành Kế hoạch số 79-

KH/HU ngày 04/5/2009 Kế hoạch của Ban Chấp hành Đảng bộ huyện (khóa IX)

thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X)

về “nông nghiệp, nông thôn, nông dân”.

Trong những năm qua, nền kinh tế của huyện Thống Nhất nói chung đạt

được những kết quả tích cực. Sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định theo

hướng sản xuất hàng hóa, giảm dần tỷ trọng ngành trồng trọt và tăng dần tỷ trọng

ngành chăn nuôi. Nông nghiệp là ngành mang lại việc làm và thu nhập chủ yếu cho

nhân dân trên địa bàn huyện nhưng sản xuất nông nghiệp vẫn còn mang tính nhỏ lẽ,

hộ gia đình, việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn hạn chế bền vững và

có sức cạnh tranh trên thị trường là việc làm hết sức cần thiết.

Xây dựng nông thôn mới trong từng thời kỳ là vấn đề luôn được sự quan tâm

của Tỉnh ủy và Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai. Kế thừa những thành tựu sau hơn

20 năm "Đổi mới", nông thôn Tỉnh đã liên tục phát triển góp phần quan trọng ổn

định tình hình chính trị, kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống của

nông dân. Qua các giai đoạn cách mạng giành độc lập dân tộc, bảo vệ tổ quốc và

2

xây dựng chủ nghĩa xã hội, nông dân luôn là lực lượng hùng hậu nhất đi theo Đảng.

Nông nghiệp là ngành mang lại việc làm và thu nhập cho đa số người dân ở nông

thôn, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực tạo cơ sở ổn định xã hội; nông thôn là

môi trường sống của đa số nhân dân, nơi bảo vệ môi trường sinh thái và bảo tồn các

truyền thống văn hoá dân tộc. Thực hiện Chương trình số 77-CTr/TU ngày

15/10/2008 của Tỉnh ủy về thực hiện nghị quyết số 26-NQ/TW của Ban chấp hành

Trung ương Đảng (khoá X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; Chương trình thí

điểm xây dựng mô hình xã nông thôn mới dựa trên các tư tưởng chỉ đạo trên và xuất

phát từ thực tiễn, nêu lên những đề xuất mới nhằm từ nay đến năm 2015 tại xã nông

thôn mới có nền nông nghiệp đô thị hiện đại, bền vững, có khả năng cạnh tranh cao;

nông thôn hiện đại, văn minh; nông dân có đời sống vật chất và tinh thần phát triển,

không quá chênh lệch so với đô thị và có đóng góp hiệu quả vào quá trình CNH -

HĐH tỉnh.

Để tiếp tục xây dựng và nâng cao đời sống kinh tế - xã hội tại các xã đạt

chuẩn nông thôn mới; xây dựng nông thôn có đời sống kinh tế cải thiện, có đời sống

văn hóa tốt, có kết cấu hạ tầng kinh tế phát triển, có môi trường sinh thái được bảo

vệ. Cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý; an ninh, quốc phòng và

trật tự an toàn xã hội được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân

ngày càng được nâng cao; thể hiện 4 điểm mới trong xây dựng nông thôn mới: Con

người mới - Diện mạo mới - Sức sống mới - Động lực mới. UBND tỉnh Đồng Nai

ban hành Quyết định số 387/QĐ-UBND ngày 10/2/2015 Ban hành bộ tiêu chí nông

thôn mới nâng cao tỉnh Đồng Nai. Đồng thời, ngày 07/10/2016 UBND tỉnh ban

hành Quyết định số 3263/QĐ-UBND về việc điều chỉnh, bổ sung bộ tiêu chí nông

thôn mới nâng cao của UBND tỉnh, Bộ tiêu chí nông thôn mới nâng cao của tỉnh

bao gồm 18 tiêu chí, 40 chỉ tiêu trên 05 lĩnh vực: Quy hoạch; Hạ tầng kinh tế xã

hội; Kinh tế và tổ chức sản xuất; Văn hóa Xã hội Môi trường; Hệ thống chính trị.

Bộ tiêu chí nâng cao của tỉnh là cơ sở để UBND huyện Thống Nhất điều chỉnh, bổ

sung Bộ tiêu chí nông thôn mới nâng cao và tổ chức thực hiện trên địa bàn trong

thời gian tới nhằm tiếp tục nâng chất, phát huy thành quả đã đạt được trong công tác

xây dựng nông thôn mới. Ngày 27/11/2015, UBND huyện Thống Nhất được Thủ