Giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THỊ ĐỊNH

GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA

Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THỊ ĐỊNH

GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA

Ở HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI QUANG TUẤN

THÁI NGUYÊN, NĂM 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn thạc sỹ “Giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công

nghiệp hóa, hiện đại hóa ở huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên”, chuyên ngành

Quản lý kinh tế, là công trình nghiên cứu độc lập của tác giả, trong đó có sử dụng

thông tin từ nhiều nguồn tư liệu và dữ liệu khác nhau, các thông tin được trích rõ

nguồn gốc.

Tác giả xin cam đoan kết quả nghiên cứu của luận văn là trung thực và chưa

từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 01 năm 2018

Tác giả

Trần Thị Định

ii

LỜI CẢM ƠN

Để có được Luận văn này, tác giả xin gửi lới chân thành cảm ơn đến các

Thầy giáo, Cô giáo của Trường Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh đã tận tình

giảng dạy, hướng dẫn và quan tâm giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên

cứu và làm luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới

thầy giáo PGS.TS. Bùi Quang Tuấn, người đã tận tình giúp đỡ tác giả trong quá

trình thực hiện và hoàn thành luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo và cán bộ các phòng ban của Cục thống kê

tỉnh Thái Nguyên, Lãnh đạo và cán bộ các phòng ban huyện Phú Lương đã cung

cấp tài liệu, tạo điều kiện tốt nhất để tác giả hoàn thành luận văn này.

Tác giả

Trần Thị Định

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BIỂU...............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Đóng góp của đề tài....................................................................................... 2

5. Kết cấu của Luận văn.................................................................................... 3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUYỂN

DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA,

HIỆN ĐẠI HÓA .............................................................................................. 4

1.1. Cơ sở lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công

nghiệp hóa, hiện đại hóa.................................................................................... 4

1.1.1. Khái niệm, đặc trưng của cơ cấu kinh tế................................................. 4

1.1.2. Khái niệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp

hóa, hiện đại hóa.............................................................................................. 10

1.1.3. Nội dung của chuyển dịch cơ cấu kinh tế:............................................ 14

1.1.4. Các nhân tố tác động đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng

công nghiệp hóa, hiện đại hóa......................................................................... 17

1.2. Cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm của một số địa phương về chuyển

dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa...................... 19

1.2.1. Cơ sở thực tiễn của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng

công nghiệp hóa, hiện đại hóa......................................................................... 19

1.2.2. Kinh nghiệm chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp

hóa, hiện đại hóa của một số địa phương trong nước ..................................... 22

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 28

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 28

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 28

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 28

2.2.2. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 29

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 31

Chương 3. THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA Ở

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN....................................... 33

3.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ở huyện Phú Lương.......... 33

3.1.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên............................................................. 33

3.1.2. Đặc điểm về điều kiện kinh tế - xã hội ................................................. 37

3.2. Thực trạng về chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở huyện Phú Lương .............. 42

3.2.1. Cơ cấu các ngành kinh tế ...................................................................... 43

3.2.2. Cơ cấu các thành phần kinh tế .............................................................. 63

3.4. Đánh giá chung về thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo

hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở huyện Phú Lương ............................ 65

3.4.1. Những thành tựu đạt được..................................................................... 65

3.4.2. Tồn tại, hạn chế ..................................................................................... 66

3.4.3. Nguyên nhân ......................................................................................... 68

Chương 4. GIẢI PHÁP CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ

THEO HƯỚNG CÔNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ Ở

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN....................................... 69

4.1. Quan điểm chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp

hoá, hiện đại hoá.............................................................................................. 69

4.1.1. Quan điểm ............................................................................................. 69

4.2. Mục tiêu của sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH,

HĐH trong thời gian tới .................................................................................. 73

v

4.3. Định hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp

hoá, hiện đại hoá.............................................................................................. 74

4.3.1. Đối với ngành nông nghiệp................................................................... 74

4.3.2. Đối với ngành công nghiệp................................................................... 77

4.3.3. Đối với ngành dịch vụ........................................................................... 78

4.4. Giải pháp chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa,

hiện đại hóa ở huyện Phú Lương .................................................................... 80

4.4.1. Một số giải pháp chung......................................................................... 80

4.4.2. Một số giải pháp cụ thể ......................................................................... 80

4.5. Kiến nghị.................................................................................................. 91

4.5.1. Đối với tỉnh Thái Nguyên ..................................................................... 91

4.5.2. Đối với Nhà nước.................................................................................. 93

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 98

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

CN : Công nghiệp

CNH, HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

DT : Diện tích

DV : Dịch vụ

ĐVT : Đơn vị tính

GDP : Tổng thu nhập quốc dân

HTX : Hợp tác xã

KCN : Khu công nghiệp

NN : Nông nghiệp

TBA : Trạm biến áp

TT - TH : Truyền thanh - Truyền hình

TT : Thị trấn

TTCN : Tiểu thủ công nghiệp

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Diện tích đất phân theo loại đất và phân theo xã, thị trấn

năm 2017 .................................................................................... 34

Bảng 3.2. Diện tích và dân số huyện Phú Lương năm 2017 ...................... 37

Bảng 3.3: Dân số trung bình phân theo giới tính, thành thị, nông thôn ..... 38

Bảng 3.4: Cơ cấu tổng sản phẩm của các ngành qua các năm ................... 39

Bảng 3.5: Thu nhập bình quân 1 nhân khẩu /năm...................................... 40

Bảng 3.6: Tốc độ tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2013 - 2017..................... 43

Bảng 3.7: Cơ cấu giá trịsản xuất ngành nông nghiệp giai đoạn 2013 - 2017... 44

Bảng 3.8: Giá trị sản xuất ngành trồng trọt giai đoạn 2013 - 2017 ............ 45

Bảng 3.9: Diện tích và cơ cấu diện tích gieo trồng cây hàng năm ............. 46

Bảng 3.10: Diện tích và sản lượng trồng cây lâu năm.................................. 47

Bảng 3.11: Diện tích năng suất và sản lượng lúa giai đoạn 2013-2017 ....... 49

Bảng 3.12: Số lượng gia súc, gia cầm giai đoạn 2013-2017 ........................ 51

Bảng 3.13: Diện tích và sản lượng thủy sản chủ yếu giai đoạn 2013-2017 ...... 52

Bảng 3.14: Cơ cấu ngành chăn nuôi trong cơ cấu giá trị sản xuất ngành

nông nghiệp giai đoạn 2013 - 2017............................................ 52

Bảng 3.15: Cơ cấu ngành lâm nghiệp trong cơ cấu giá trị sản xuất toàn

ngành nông, lâm nghiệp giai đoạn 2013-2017........................... 53

Bảng 3.16: Diện tích và độ che phủ của rừng giai đoạn 2013-2017 ............ 54

Bảng 3.17: Cơ cấu giá trị sản xuất nội ngành lâm nghiệp giai đoạn

2013-2017................................................................................... 54

Bảng 3.18: Cơ cấu giá trị sản xuất của ngành công nghiệp chế biến

nông, lâm nghiệp, thủy sản......................................................... 56

Bảng 3.19: Giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn huyện........................ 56

Bảng 3.20: Số cơ sở sản xuất công nghiệp cá thể trên địa bàn huyện

phân theo ngành công nghiệp..................................................... 57

Bảng 3.21: Kết quả điều tra trang trại huyện Phú Lương............................. 63

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU

Hình 3.1. Bản đồ hành chính huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên......... 33

Hình 3.2. Diện tích đất phân theo loại đất của huyện Phú Lương

năm 2017 ................................................................................... 35