Giải Pháp Cải Thiện Thu Nhập Cho Người Dân Sau Thu Hồi Đất Để Xây Dựng Khu Công Nghiệp Giang Điền Huyện Trảng Bom Tỉnh Đồng Nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

LÊ THỊ ÁI QUYÊN

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN THU NHẬP CHO NGƢỜI DÂN SAU

THU HỒI ĐẤT ĐỂ XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP GIANG

ĐIỀN HUYỆN TRẢNG BOM TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Đồng Nai, 2016

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

LÊ THỊ ÁI QUYÊN

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN THU NHẬP CHO NGƢỜI DÂN

SAU THU HỒI ĐẤT ĐỂ XÂY DỰNG KHU CÔNG NGHIỆP

GIANG ĐIỀN HUYỆN TRẢNG BOM TỈNH ĐỒNG NAI

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

MÃ SINH VIÊN: 60.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN:

TS. NGUYỄN VĂN HÀ

Đồng Nai, 2016

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong

bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.

Đồng Nai, Ngày 28 tháng 6 năm 2016

Học viên thực hiện

Lê Thị Ái Quyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian 2 năm học ở Trƣờng, em đã đƣợc Quý Thầy, Cô

giáo của Trƣờng Đại học Lâm nghiệp truyền đạt những kiến thức xã hội và

kiến thức chuyên môn vô cùng quý giá cả về lý thuyết và thực tiễn. Những

kiến thức hữu ích đó sẽ luôn hỗ trợ em trong công tác hiện hữu và trong tƣơng

lai.

Với tất cả lòng tôn kính, em xin gửi đến Quý Thầy, Cô giáo của

Trƣờng Đại học Lâm nghiệp lòng biết ơn sâu sắc. Đặc biệt em xin chân thành

cảm ơn TS. Nguyễn Văn Hà đã tạo điều kiện thuận lợi, hƣớng dẫn tận tình và

giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu để em có thể hoàn thành Luận văn

tốt nghiệp này.

Đồng thời, Tôi xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể Anh, Chị, Em trong

UBND huyện Trảng Bom, Trung Tâm Phát Triển Quỹ Đất, Chi Cục thống kê

huyện Trảng Bom, Phòng Kinh tế huyện Trảng Bom, UBND xã Giang Điền

và UBND xã An Viễn huyện Trảng Bom, Công ty phát triển KCN Biên Hoà

(SONADEZI) đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn

thành tốt đề tài tốt nghiệp của mình.

Sau cùng tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, ngƣời thân luôn bên cạnh tôi,

động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn

này.

Em xin chân thành cảm ơn!

Học viên thực hiện

Lê Thị Ái Quyên

iii

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ....................................... vi

DANH MỤC CÁC BIỂU......................................................................................... vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................................ ix

ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

2.1. Mục tiêu tổng quát........................................................................................3

2.2. Mục tiêu cụ thể..............................................................................................3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Nội dung nghiên cứu...............................................................................................4

Chƣơng 1....................................................................................................................5

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU..................5

1.1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ...................................................................5

1.1.1. Khu công nghiệp ........................................................................................5

1.1.2. Khái niệm, nội dung thu nhập và sinh kế của hộ gia đình ......................10

1.1.3. Một số khái niệm và những vấn đề liên quan đến thu hồi đất.................13

1.2. Cơ sở thực tiễn của vấn đề nghiên cứu ..............................................................22

1.2.1. Kinh nghiệm về vấn đề nâng cao thu nhập cho người dân trong phát

triển các khu công nghiệp ở một số nước trên thế giới .....................................22

1.2.2. Chủ trương, biện pháp của Đảng và Nhà nước ta trong vấn đề giải quyết

việc làm cho người dân sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp phục vụ quá trình

CNH – HĐH ở Việt Nam ...................................................................................23

iv

1.2.3. Một số nghiên cứu về sự thay đổi thu nhập và việc làm cho người dân bị

thu hồi đất sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam ...................................................24

Chƣơng 2..................................................................................................................27

ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 27

2.1. Đặc điểm cơ bản của địa bàn nghiên cứu...........................................................27

2.1.1. Giới thiệu về khu Công nghiệp Giang Điền ............................................27

2.1.2. Đặc điểm cơ bản của các xã vùng nghiên cứu ........................................29

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................35

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ..........................................................35

2.2.2. Phương pháp chọn mẫu nghiên cứu ........................................................36

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu................................................................39

Chƣơng 3..................................................................................................................45

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .....................................................................................45

3.1. Tình hình thu hồi đất tại dự án Khu công nghiệp Giang Điền...........................45

3.2. Thực trạng thu nhập và sự thay đổi thu nhập của các hộ gia đình bị thu hồi đất

trên địa bàn nghiên cứu .............................................................................................48

3.2.1. Thông tin cơ bản về hộ điều tra...............................................................48

3.2.2. Tình hình sử dụng tiền đền bù đất của các hộ điều tra ...........................49

3.2.3. Thực trạng và sự thay đổi điều kiện sống sau thu hồi đất của hộ ...51

3.2.4. Ảnh hưởng của thu hồi đất đến sản xuất nông nghiệp của hộ ................62

3.2.5 Ảnh hưởng thu hồi đất đến việc làm của người dân ..........................66

3.2.6 Ảnh hưởng thu hồi đất đến hoạt động tín dụng của hộ gia đình..............69

3.2.7 Ảnh hưởng thu hồi đất đến thu nhập của hộ ............................................70

3.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến thu nhập của hộ gia đình thu hồi đất trên địa bàn

nghiên cứu .................................................................................................................74

3.3.1. Kết quả chạy mô hình ..............................................................................75

3.3.2. Phân tích các kiểm định...........................................................................75

v

3.3.3. Thảo luận kết quả hồi quy .......................................................................77

3.4. Các giải pháp nâng cao thu nhập cho hộ gia đình bị thu hồi đất trên địa bàn khu công

nghiệp Giang Điền.......................................................................................................79

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................82

1. Kết luận .................................................................................................................82

2. Kiến nghị...............................................................................................................83

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................86

PHỤ LỤC.................................................................................................................89

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

CN: Công nghiệp

CNKT: Công nhân kỹ thuật

KCN: Khu công nghiệp

CNH - HĐH: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CCN: Cụm công nghiệp

FDI: Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

USD: Đồng Đô la Mỹ

TNh: Thay đổi thu nhập của hộ

SLD: Số lao động trong hộ

TDHV: Trình độ học vấn của chủ hộ

TDCM: Trình độ chuyên môn

TLPT: Tỷ lệ phụ thuộc

DTTH: Diện tích đất bị thu hồi

DTSXKD: Đầu tƣ vào sản xuất kinh doanh

VLKCN: Hộ có lao động làm việc trong khu công nghiệp

HTX: Hợp tác xã

KCX: Khu chế xuất

UBND: Ủy ban nhân dân

QCXDVN: Quy chuẩn xây dựng Việt Nam

TTCN: Tiểu thủ Công nghiệp

vii

DANH MỤC CÁC BIỂU

Số hiệu Tên bảng Trang

Bảng 2.1 Cơ cấu sử dụng đất các xã vùng nghiên cứu 31

Bảng 2.2 Tình hình dân số, lao động các xã nghiên cứu 32

Bảng 2.3

Những yếu tố ảnh hƣởng đến xác suất cải thiện

thu nhập của hộ gia đình nông dân bị thu hồi đất 41

Bảng 3.1 Thực trạng thu hồi đất tại KCN Giang Điền 45

Bảng 3.2 Thông tin cơ bản của mẫu khảo sát 49

Bảng 3.3

Tình hình sử dụng tiền bồi thƣờng của hộ dân khi

thu hồi đất 50

Bảng 3.4 Tình hình nhà ở của ngƣời dân sau khi bị thu hồi

đất 52

Bảng 3.5 Thống kê các loại tài sản vật chất chủ yếu của

mẫu khảo sát 53

Bảng 3.6

Tình trạng sử dụng điện của các hộ dân sau khi

thu hồi đất 54

Bảng 3.7

Đánh giá của hộ đối với điện sinh hoạt sau khi thu

hồi đất 54

Bảng 3.8 Tình hình sử dụng nƣớc của các hộ sau khi bị thu

hồi đất 55

Bảng 3.9 Đánh giá của hộ về vấn đề nƣớc sinh hoạt sau khi

thu hồi đất 56

Bảng 3.10

Đánh giá của hộ đối với vấn đề giao thông sau khi

thu hồi đất 57

Bảng 3.11 Đánh giá của hộ đối với vấn đề giáo dục sau khi

thu hồi đất 58

Bảng 3.12 Đánh giá của hộ về vấn đề chăm sóc y tế sau khi

thu hồi đất 59

Bảng 3.13 Tiếp cận thông tin, giải trí của hộ sau khi thu hồi đất 60

Bảng 3.14 Đánh giá của hộ về mối quan hệ cộng đồng sau 62

viii

khi thu hồi đất

Bảng 3.15 Tình hình sử dụng đất của các hộ bị thu hồi đất 63

Bảng 3.16 Cơ cấu sử dụng đất đai của các nhóm hộ bị thu

hồi đất 64

Bảng 3.17 Cơ cấu cây trồng trƣớc và sau thu hồi đất 65

Bảng 3.18 Số lƣợng vật nuôi trƣớc và sau thu hồi đất 65

Bảng 3.19 Tình hình việc làm của hộ gia đình bị thu hồi đất 67

Bảng 3.20 Tình hình vay vốn của các hộ bị thu hồi đất 69

Bảng 3.21 Mục đích vay, nguồn vốn vay của các hộ trƣớc và

sau thu hồi đất 70

Bảng 3.22 Đánh giá về thu nhập của hộ sau khi bị thu hồi đất 70

Bảng 2.23 Cơ cấu thu nhập trung bình của hộ bị thu hồi đất 71

Bảng 3.24 Các biến trong mô hình (Variables in the

Equation) 74

Bảng 3.25 Phân loại dự báo (Classification Tablea

) 75

Bảng 3.26 Kiểm định Omnibus với các hệ số của mô hình 76

Bảng 3.27 Kết quả kiểm định mức độ giải thích của mô hình 76

Bảng 3.28 Mô phỏng xác suất cải thiện thu nhập thay đổi 77