Giải pháp cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút đầu tư vào tỉnh Bắc Kạn đến năm 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––

DƢƠNG HƢƠNG GIANG

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ

NHẰM THU HÚT ĐẦU TƢ VÀO TỈNH BẮC KẠN

ĐẾN NĂM 2020

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––

DƢƠNG HƢƠNG GIANG

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ

NHẰM THU HÚT ĐẦU TƢ VÀO TỈNH BẮC KẠN

ĐẾN NĂM 2020

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ GẤM

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này do bản thân tự thực hiện. Các kết quả nghiên

cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một

học vị nào. Tài liệu tham khảo có nguồn gốc trích dẫn rõ ràng. Tác giả hoàn toàn chịu

trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản của luận văn.

Tác giả

Dương Hương Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành tới PGS.TS. Nguyễn Thị

Gấm - Người đã chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi rất tận tình trong suốt thời gian

thực hiện và hoàn thành luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh

Thái Nguyên, Phòng QLĐT sau Đại học Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh

doanh Thái Nguyên là cơ sở đào tạo Thạc sỹ. Cùng sự giúp đỡ tận tình của các

Thầy, Cô Phòng QLĐT Sau đại học đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi

trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Xin gửi lời cảm ơn đến các đồng chí Lãnh đạo tỉnh, Lãnh đạo Sở Kế hoạch

và Đầu tư, Sở Lao động Thương binh và Xã hội, Trung tâm Xúc tiến đầu tư Du

lịch và Thương mại, Cục Thống kê tỉnh Bắc Kạn và các cơ quan, tổ chức, cá nhân

đã giúp đỡ tôi về nguồn tư liệu phục vụ cho việc thực hiện đề tài.

Cuối cùng xin cảm ơn gia đình, những người thân và bạn bè luôn động

viên, ủng hộ giúp tôi tập trung nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2013

Tác giả

Dương Hương Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan................................................................................................. i

Lời cảm ơn................................................................................................... ii

Mục lục ................................................................................................... iii

Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt ................................................................. vi

Danh mục bảng........................................................................................... vii

Danh mục sơ đồ, đồ thị ............................................................................... viii

MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài....................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu .........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................2

4. Những đóng góp của Luận văn.........................................................................3

5. Bố cục của Luận văn ........................................................................................3

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CẢI THIỆN MÔI

TRƢỜNG ĐẦU TƢ...................................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận..................................................................................................4

1.1.1. Một số vấn đề cơ bản về đầu tư................................................................4

1.1.2. Một số vấn đề cơ bản về môi trường đầu tư.............................................6

1.1.3. Sự cần thiết phải cải thiện môi trường đầu tư ........................................17

1.1.4. Nội dung cải thiện môi trường đầu tư ....................................................19

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư ..........................................23

1.2. Cơ sở thực tiễn.............................................................................................24

1.2.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia về cải thiện môi trường đầu tư ........24

1.2.2. Kinh nghiệm cải thiện môi trường đầu tư của một số địa phương

trong nước.........................................................................................................26

1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm vận dụng vào cải thiện môi trường đầu tư ở

Bắc Kạn ............................................................................................................31

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................. 33

2.1. Câu hỏi nghiên cứu......................................................................................33

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

2.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................34

2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu ......................................................34

2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin .............................................................35

2.2.3. Phương pháp xử lý thông tin ..................................................................35

2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin............................................................35

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................37

2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh

Bắc Kạn ............................................................................................................37

2.3.2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tình hình thu hút đầu tư của tỉnh Bắc Kạn........37

2.3.3. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá môi trường đầu tư tỉnh Bắc Kạn ...........37

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ TỈNH

BẮC KẠN GIAI ĐOẠN 2008-2012.............................................. 38

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Bắc Kạn.......................................38

3.1.1. Vị trí địa lý..............................................................................................39

3.1.2. Tiềm năng và tài nguyên thiên nhiên .....................................................41

3.1.3. Dân số, nguồn nhân lực, truyền thống văn hóa và ngành nghề của

dân cư ...............................................................................................................42

3.1.4. Thực trạng phát triển kinh tế xã hội .......................................................42

3.1.5. Triển vọng phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020 .............................43

3.1.6. Tình hình phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh ..............................46

3.2. Thực trạng hoạt động cải thiện môi trường đầu tư ở Bắc Kạn....................51

3.2.1. Cải thiện môi trường pháp lý tạo dựng môi trường cạnh tranh minh

bạch và bình đẳng.............................................................................................51

3.2.2. Cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý của Nhà nước.......57

3.2.3. Phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng sản xuất, kỹ thuật ..............................59

3.2.4. Nâng cao trình độ dân trí và cải thiện chất lượng nguồn nhân lực ........60

3.2.5. Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, tăng cường hoạt động tư vấn,

xúc tiến đầu tư ..................................................................................................63

3.2.6. Thực trạng môi trường đầu tư qua kết quả chỉ số PCI ...........................64

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.3. Đánh giá hoạt động cải thiện môi trường đầu tư ở tỉnh Bắc Kạn................72

3.3.1. Cải thiện môi trường đầu tư góp phần tăng cường thu hút vốn đầu tư

và phát triển doanh nghiệp ...............................................................................72

3.3.2. Kết quả và hạn chế của hoạt động cải thiện môi trường đầu tư ở

Bắc Kạn............................................................................................................78

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƢỜNG ĐẦU TƢ NHẰM

THU HÚT ĐẦU TƢ VÀO TỈNH BẮC KAN ĐẾN NĂM 2020 ...... 87

4.1. Định hướng cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút đầu tư vào tỉnh

Bắc Kạn đến năm 2020.......................................................................................87

4.1.1. Cơ hội và thách thức đối với thu hút đầu tư ở Bắc Kạn.........................87

4.1.2. Định hướng cải thiện môi trường đầu tư ................................................96

4.2. Một số giải pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút đầu

tư vào tỉnh Bắc Kạn giai đoạn từ nay đến năm 2020 .........................................97

4.2.1. Hoàn thiện khung chính sách về đầu tư..................................................98

4.2.2. Các hoạt động tạo điều kiện đầu tư ......................................................101

4.2.3. Các hoạt động trao đổi thông tin về các điều kiện đầu tư ....................105

4.2.4. Các giải pháp khác................................................................................107

4.3. Kiến nghị ...................................................................................................108

4.3.1. Kiến nghị với Trung ương....................................................................108

4.3.2. Kiến nghị với UBND tỉnh ....................................................................108

KẾT LUẬN..............................................................................................110

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

CTMTĐT Cải thiện môi trường đầu tư

CCHC Cải cách hành chính

CCN Cụm công nghiệp

DAĐT Dự án đầu tư

GPĐT Giấy phép đầu tư

GPMB Giải phóng mặt bằng

HTX Hợp tác xã

KCN Khu công nghiệp

KHCN Khoa học công nghệ

KT-XH Kinh tế xã hội

NSNN Ngân sách nhà nước

TW Trung ương

TTHC Thủ tục hành chính

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

UBND Uỷ ban nhân dân

PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh

VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

VNCI Dự án nâng cao năng lực cạnh tranh Việt Nam

VĐT Vốn đầu tư

XHCN Xã hội chủ nghĩa

WTO Tổ chức thương mại thế giới

FDI Đầu tư trực tiếp nước ngoài

ODA Vốn hỗ trợ phát triển chính thức

USD Đô la Mỹ

WB Ngân hàng thế giới

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2008-2012 ................................................................................. 46

Bảng 3.2. Vốn sản xuất kinh doanh bình quân năm của các doanh nghiệp

trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2008-2012 ........................................... 48

Bảng 3.3. Kết quả SXKD các DN trên địa bàn tỉnh, 2008-2012 ................. 49

Bảng 3.4. Lực lượng lao động giai đoạn 2008-2012............................................. 62

Bảng 3.5. Kết quả chỉ số PCI của Bắc Kạn giai đoạn 2007-2012........................... 66

Bảng 3.6. Bảng so sánh kết quả PCI Bắc Kạn trong tương quan Khu vực

miền núi phía Bắc trong thời gian 2011-2012............................. 68

Bảng 3.7. Nguồn vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2009-2012............... 73

Bảng 4.1. Nhìn nhận môi trường đầu tư từ phía lãnh đạo các sở, ban,

ngành của tỉnh ........................................................................... 88

Bảng 4.2. Phân tích SWOT đối với hoạt động thu hút đầu tư vào tỉnh

Bắc Kạn..................................................................................... 90

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ

Sơ đồ 1.2: Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư.............................. 24

Đồ thị 3.1: Lượng vốn SXKD của 3 loại hình DN giai đoạn 2008 – 2012 ............. 49

Đồ thị 3.2: Kết quả sản xuất kinh doanh của 3 loại hình doanh nghiệp giai đoạn

2008-2012................................................................................... 51

Đồ thị 3.3 : Kết quả PCI của các tỉnh thuộc Khu vực trung du và miền núi phía Bắc

năm 2012 .................................................................................... 68

Đồ thị 3.4: So sánh 9 chỉ số thành phần của PCI qua 2 năm 2010, 2011 ..... 69

Đồ thị 3.5: Kết quả 9 chỉ số thành phần PCI 2012 của Bắc Kạn ................. 71

Đồ thị 3.6: Nguồn vốn đầu tư của tỉnh giai đoạn 2008-2012 ...................... 75

Đồ thị 3.7: Nguồn vốn đầu tư của tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2008 - 2012 ...... 76

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đầu tư là một hoạt động kinh tế quan trọng, quyết định đến sự phát triển kinh

tế - xã hội của một quốc gia cũng như của mỗi địa phương. Các quốc gia có nền

kinh tế phát triển, các địa phương trong nước có nguồn thu cao cho ngân sách phần

lớn là nhờ hoạt động đầu tư. Các địa phương trong cả nước tìm cách thu hút được

nhiều nhà đầu tư vào địa phương mình. Các nhà đầu tư khi đầu tư vào bất kỳ địa

phương, lĩnh vực nào đều mong muốn thu được lợi nhuận cao. Do đó, họ thường

xem xét rất cụ thể các điều kiện đầu tư như: ưu đãi và khuyến khích đầu tư nói

chung và các ưu đãi cụ thể về thuê đất, miễn giảm thuế… nhằm mục đích thu được

nhiều lợi nhuận và các lợi ích khác. Trong phạm vi cả nước hoạt động đầu tư đã được

quy định tại Luật Đầu tư, để thu hút các nhà đầu tư các địa phương thường vận dụng quy

định chung và có những ưu đãi khác dựa trên điều kiện cụ thể của địa phương mình.

Bắc Kạn có nhiều tiềm năng, lợi thế về nguồn tài nguyên thiên nhiên, về

khoáng sản và tiềm năng phát triển hoạt động du lịch tại Hồ Ba Bể để phát triển

kinh tế và thu hút đầu tư. Theo đánh giá của các nhà đầu tư và doanh nghiệp đang

hoạt động đầu tư và kinh doanh tại Bắc Kạn, Bộ máy chính quyền các cấp cần nỗ

lực hơn nữa để đáp ứng tốt các yêu cầu của doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Một vài năm trở lại đây, chính quyền tỉnh Bắc Kạn đã và đang có nhiều nỗ

lực nhằm cải thiện môi trường đầu tư bằng việc ban hành nhiều cơ chế chính sách,

đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo những điều kiện thuận lợi khác cho các doanh

nghiệp trong và ngoài tỉnh đầu tư tại tỉnh. Xuất phát ban đầu môi trường đầu tư được

coi là kém hấp dẫn với các nhà đầu tư như vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng giao thông và các

cơ sở hạ tầng khác, nguồn nhân lực có tay nghề, quy mô thị trường... Đến nay, Bắc Kạn

đã từng bước đạt được những kết quả nhất định trong thu hút đầu tư.

Thực tế, kinh tế của tỉnh phát triển chưa tương xứng với tiềm năng và thế

mạnh. Môi trường đầu tư của tỉnh vẫn còn rất nhiều điểm hạn chế cần được cải

thiện để nâng cao hơn nữa sức hấp dẫn của tỉnh đối với các nhà đầu tư trong nước

và quốc tế. Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Chỉ số

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

năng lực cạnh tranh cấp tỉnh PCI (chỉ số đánh giá và xếp hạng chính quyền các tỉnh,

thành của Việt Nam trong việc xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho việc

phát triển doanh nghiệp dân doanh) của Bắc Kạn năm 2012 ở vị trí rất thấp trên

bảng xếp hạng: xếp hạng 60/63 tỉnh, thành trong cả nước. Vì vậy, đặt ra yêu cầu là

cần nghiên cứu sâu hơn về thực trạng môi trường đầu tư của tỉnh Bắc Kạn, thực

trạng chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh, chỉ rõ những mặt còn hạn chế, tồn tại để

có các giải pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao chỉ số năng lực cạnh

tranh của tỉnh Bắc Kạn trong thời gian tới.

Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn trên, tác giả quyết định chọn đề tài

“Giải pháp cải thiện môi trƣờng đầu tƣ nhằm thu hút đầu tƣ vào tỉnh Bắc Kạn

đến năm 2020” làm luận văn Thạc sỹ của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Đề tài tiến hành nghiên cứu, đánh giá thực trạng môi trường đầu tư nhằm tìm

ra các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư của tỉnh Bắc Kạn, tạo điều kiện thuận

lợi để thu hút vốn đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn từ nay đến năm 2020

góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Phân tích rõ thực trạng môi trường đầu tư tỉnh Bắc Kạn và xác định các

nhân tố ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của tỉnh Bắc Kạn.

- Tìm ra được những lợi thế và bất lợi của môi trường đầu tư tỉnh Bắc Kạn.

- Đề xuất các giải pháp để cải thiện môi trường đầu tư nhằm tăng cường thu

hút đầu tư vào tỉnh Bắc Kạn từ nay đến năm 2020 góp phần thúc đẩy sự phát triển

kinh tế xã hội của địa phương.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Nghiên cứu môi trường đầu tư, các nhân tố thuộc môi

trường đầu tư của tỉnh trong đó tập trung đề cập tới các yếu tố cấu thành môi trường

đầu tư của tỉnh Bắc Kạn như: cơ chế chính sách, thủ tục hành chính, kết cấu hạ tầng ...

- Phạm vi về không gian: Đề tài nghiên cứu được thực hiện tại tỉnh Bắc Kạn.