Giải pháp cải thiện môi trường đầu tư tại tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

MA THỊ THU HƯƠNG

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN – 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

MA THỊ THU HƯƠNG

GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ

TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ LÝ

THÁI NGUYÊN - 2019

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã

được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng năm 2019

Tác giả luận văn

Ma Thị Thu Hương

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Phạm Thị Lý người đã tận tình hướng

dẫn và định hướng cho tôi trong việc hoàn thành công trình luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo Phòng Quản lý đào tạo sau đại

học, các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên đã có những góp ý quý báu và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập,

nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin cảm ơn các cán bộ, công chức làm việc tại UBND tỉnh Thái

Nguyên, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Cục Thống kê tỉnh Thái Nguyên đã cung cấp số

liệu và có những gợi ý giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin gửi lời cảm ơn lãnh đạo cơ quan nơi tôi đang công tác đã tạo điều

kiện cho tôi được đi học nâng cao trình độ trong thời gian qua.

Tôi xin gửi lời cảm ơn gia đình, các bạn bè đồng nghiệp đã tạo điều kiện

và giúp đỡ nhiệt tình để tôi có thể hoàn thành quá trình học tập và nghiên cứu tại

Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.

Xin trân trọng cảm ơn.

Thái Nguyên, tháng năm 2019

Tác giả

Ma Thị Thu Hương

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ii

MỤC LỤC .....................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ....................................................viii

MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Đóng góp chính của đề tài.......................................................................................3

5. Bố cục của đề tài .....................................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CẢI THIỆN MÔI TRƯỜNG

ĐẦU TƯ.......................................................................................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về cải thiện môi trường đầu tư.......................................................4

1.1.1. Khái niệm về đầu tư...................................................................................................4

1.1.2. Những vấn đề cơ bản về môi trường đầu tư.............................................................5

1.1.3. Những vấn đề cơ bản về cải thiện môi trường đầu tư............................................12

1.2. Cơ sở thực tiễn về cải thiện môi trường đầu tư..................................................19

1.2.1. Thực tiễn hoạt động cải thiện môi trường đầu tư ở một số địa phương trong nước..19

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thái Nguyên về cải thiện môi trường đầu tư.......25

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .........................................................29

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................29

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................29

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ..............................................................................29

2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý thông tin ..................................................................30

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ............................................................................30

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................32

2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá tình hình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên32

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá tình hình thu hút đầu tư của tỉnh Thái Nguyên ..................32

2.3.3. Các chỉ tiêu đánh giá môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên ..................................32

2.3.4. Các chỉ tiêu đánh giá cải thiện môi trường đầu tư .................................................32

Chương 3: THỰC TRẠNG MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ TỈNH THÁI NGUYÊN 33

3.1. Khái quát chung về tỉnh Thái Nguyên ...............................................................33

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ....................................................................................................33

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội.........................................................................................36

3.2. Thực trạng môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên...............................................40

3.2.1. Thực trạng thu hút đầu tư ........................................................................................40

3.2.2. Tình hình phát triển doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh..............................................46

3.3. Phân tích thực trạng hoạt động cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên qua các

yếu tố ảnh hưởng ........................................................................................................49

3.3.1. Cải thiện môi trường pháp lý, tạo dựng môi trường cạnh tranh minh bạch và bình

đẳng .....................................................................................................................................49

3.3.2. Cải cách thủ tục hành chính và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước ..................58

3.3.3. Phát triển hệ thống Cơ sở hạ tầng, kỹ thuật............................................................62

3.3.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực .....................................................................65

3.3.5. Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại, tăng cường xúc tiến đầu tư ..........................69

3.3.6. Thực trạng môi trường đầu tư qua kết quả chỉ số PCI...........................................74

3.4. Đánh giá hoạt động cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên ..................79

3.4.1. Phân tích SWOT ......................................................................................................79

3.4.2. Đánh giá chung về cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên.......................80

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CẢI THIỆN MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ TẠI

TỈNH THÁI NGUYÊN...............................................................................................85

4.1. Quan điểm, định hướng cải thiện môi trường đầu tư tỉnh Thái Nguyên............85

4.2. Triển vọng kinh tế - xã hội tỉnh Thái Nguyên đến năm 2022............................86

4.3. Một số giải pháp cải thiện môi trường đầu tư tại tỉnh Thái Nguyên..................88

4.3.1. Nhóm giải pháp thuộc về thể chế chính sách, cải cách hành chính......................88

4.3.2. Nhóm giải pháp thuộc về kết cấu hạ tầng, đất đai .................................................90

4.3.3. Nhóm giải pháp về các điều kiện đầu tư.................................................................91

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

4.3.4. Nhóm giải pháp về nguồn nhân lực ........................................................................93

4.3.5. Nhóm giải pháp khác ...............................................................................................95

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................................96

1. Kết luận .................................................................................................................96

2. Kiến nghị...............................................................................................................98

2.1. Kiến nghị với Chính phủ, Bộ ngành, Trung ương ....................................................98

2.2. Kiến nghị với Chính quyền tỉnh Thái Nguyên..........................................................98

TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................99

PHỤ LỤC 1 ................................................................................................................102

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

TTHC Thủ tục hành chính

CNTT Công nghệ thông tin

CNH-HĐN Công nghiệp hoá - hiện đại hoá

DN Doanh nghiệp

DDCI Bộ chỉ số đánh giá năng lực điều hành cấp Sở,

Ban, Ngành và Địa phương thuộc tỉnh

CBCCVC Cán bộ công chức viên chức

KCN Khu Công nghiệp

CCN Cụm Công nghiệp

PCI Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh

UBND Uỷ ban nhân dân

ĐTNN Đầu tư nước ngoài

VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

KT-XH Kinh tế – Xã hội

KH&CN Khoa học và Công nghệ

CSHT Cơ sở hạ tầng

HĐND Hội đồng nhân dân

QPPL Quy phạm pháp luật

QLDA Quản lý dự án

CBQL Cán bộ quản lý

WTO Tổ chức Thương mại Thế giới

XDCB Xây dựng cơ bản

KTNN Kinh tế Nhà nước

NSNN Ngân sách Nhà nước

VĐT Vốn đầu tư

TTCN Tiểu thủ công nghiệp

BHYT Bảo hiểm y tế

CBQL Cán bộ quản lý

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu về dân số và lao động................................................39

Bảng 3.2. Tổng vốn đầu tư thực hiện trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn

2015 – 2017.............................................................................................40

Bảng 3.3. Đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên..............42

Bảng 3.4. Số lượng doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh qua các năm......................47

Bảng 3.5. Vốn sản xuất kinh doanh bình quân năm của các doanh nghiệp trên

địa bàn tỉnh qua các năm ........................................................................48

Bảng 3.6. Mức độ hài lòng của nhà đầu tư đối với môi trường pháp lý năm

2017.........................................................................................................57

Bảng 3.7. Mức độ hài lòng của nhà đầu tư đối với công tác cải cách TTHC năm

2017.........................................................................................................62

Bảng 3.8. Mức độ hài lòng của nhà đầu tư đối với cơ sở hạ tầng tỉnh Thái

Nguyên năm 2017...................................................................................64

Bảng 3.9. Mức độ hài lòng của nhà đầu tư đối với chất lượng nguồn nhân lực

tỉnh Thái Nguyên ....................................................................................68

Bảng 3.10. Mức độ hài lòng của nhà đầu tư đối với công tác xúc tiến đầu tư,

hội nhập quốc tế tỉnh Thái Nguyên năm 2017.......................................73

Bảng 3.11: Kết quả chỉ số PCI của Thái Nguyên giai đoạn 2013 – 2017 .........74

Bảng 3.12: Kết quả PCI của các tỉnh thuộc Khu vực miền núi phía Bắc năm

2016 và 2017...........................................................................................76

viii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ

Sơ đồ 1.1: Quá trình thực hiện đầu tư...................................................................5

Biểu đồ 3.1. Vốn FDI thực hiện qua các năm ....................................................43

Biểu đồ 3.2. Vốn SXKD bình quân qua các năm...............................................49

Đồ thị 3.1: So sánh 10 chỉ số thành phần PCI Thái Nguyên qua 2 năm 2016,

2017.........................................................................................................78

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đầu tư là một hoạt động kinh tế quan trọng, quyết định đến sự phát triển

kinh tế - xã hội của một quốc gia cũng như của mỗi địa phương. Do vậy, đầu tư

luôn đòi hỏi một môi trường thích hợp, nhất là trong điều kiện kinh tế thị trường,

với xu thế cạnh tranh ngày càng gay gắt. Một môi trường đầu tư tốt sẽ phải cải

thiện các kết quả tạo ra cho toàn xã hội, có nghĩa là nhà đầu tư phải gánh chịu hợp

lý một số chi phí và rủi ro. Một môi trường đầu tư thuận lợi sẽ tạo cơ hội và động

lực cho các doanh nghiệp từ các doanh nghiệp nhỏ cho đến các công ty đa quốc gia

đầu tư có hiệu quả, tạo công ăn việc làm và mở rộng hoạt động. Vì thế cải thiện

môi trường đầu tư là một vấn đề thiết yếu của các quốc gia, đặc biệt là các nước

đang phát triển nhằm tạo ra một thế giới gắn bó, cân bằng và hòa bình hơn.

Tỉnh Thái Nguyên là tỉnh được Trung ương xác định là Trung tâm của Vùng

miền núi và trung du phía Bắc, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định phê chuẩn

Vùng Thủ đô Hà Nội gồm 10 tỉnh, trong đó có tỉnh Thái Nguyên. Không những

thế, Thái Nguyên còn là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực lớn thứ 3 trong cả nước

và là trung tâm y tế vùng với hệ thống các cơ sở khám chữa bệnh chất lượng. Có

thể nói, Thái Nguyên là một trong những tỉnh có lợi thế so sánh đặc thù so với các

tỉnh khác ở phía Bắc thủ đô Hà Nội.

Nhận thức được tầm quan trọng của đầu tư cũng như môi trường đầu tư, trong

những năm gần đây, tỉnh Thái Nguyên đã tích cực cải thiện môi trường đầu tư nhằm

thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước, các tập đoàn kinh tế lớn và cả những

doanh nghiệp vừa và nhỏ, có thể kể đến những nỗ lực như: đẩy mạnh cải cách thủ tục

hành chính; rà soát, giảm các thủ tục hành chính không cần thiết, rút ngắn thời gian

làm thủ tục đầu tư; hoàn thiện cơ sở hạ tầng, hệ thống đường giao thông được nâng

cấp tốt hơn... Với những nỗ lực đó, từ một tỉnh xếp thứ 57/63 tỉnh, thành trên bảng

xếp hạng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2011, Thái Nguyên đã có 3

năm liên tiếp đứng tốp 10 cả nước về chỉ số PCI (năm 2014 - xếp thứ 8; năm 2015 -

xếp thứ 7; năm 2016 - xếp thứ 7; năm 2017 – xếp thứ 15). Như vậy, chỉ số này đã bị