ĐT phát triển hạ tầng GTVT ở VN

LuËn v¨n tèt nghiÖp

Lêi Nãi ®Çu

Ngµy nay chóng ta ®ang ®îc chøng kiÕn tèc ®é ph¸t triÓn nh vò b·o cña c¸c

nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi cïng víi sù bïng næ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü

thuËt. Sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng tõ chiÕc tµu thuû

ch¹y b»ng m¸y h¬i níc ®Õn nh÷ng chiÕc tµu biÓn cã träng t¶i lín hµng tr¨m v¹n

tÊn, tõ nh÷ng xe ®¹p th« s¬ ®Õn nh÷ng chiÕc « t« cã tèc ®é hµng tr¨m Km/h, tÇu

ho¶ dÇn ®îc thay b»ng tÇu ®iÖn ngÇm, tÇu cao tèc, tµu ch¹y trªn ®Öm tõ trêng, råi

nh÷ng chiÕc m¸y bay hiÖn ®¹i cã thÓ nèi liÒn kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c quèc gia, gi÷a

c¸c ch©u lôc. Mét ®Êt níc cã tèc ®é ph¸t triÓn cao kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß v«

cïng quan träng cña giao th«ng vËn t¶i. Nã lµ cÇu nèi gióp c¸c níc trªn thÕ giíi

ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng, néi lùc vµ hoµ nhËp víi c¸c nÒn kinh tÕ ®Ó giao lu, häc

hái. Cïng víi sù gia t¨ng nhanh chãng cña c¸c ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ nhu cÇu

vËn chuyÓn cña con ngêi ®ßi hái mäi quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i tËp trung ®Çu

t ph¸t triÓn hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng hoµn chØnh, hiÖn ®¹i ®Ó gãp phÇn

thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam.

ViÖt Nam ®ang trong thêi kú qu¸ ®é, cÇn chuÈn bÞ nh÷ng tiÒn ®Ò vËt chÊt kü

thuËt lµm nÒn t¶ng ®Ó ®i lªn chñ nghÜa x· héi thµnh c«ng. NhiÖm vô ®Æt ra trong

thêi kú nµy lµ ph¶i x©y dùng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ- x· héi hoµn chØnh

vµ ®ång bé. Trong ®ã kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng lµ b¶n lÒ quan träng ®Ó ph¸t triÓn

c¬ së h¹ tÇng x· héi vµ lµ cÇu nèi gióp ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ víi c¸c níc

trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. KÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ph¸t triÓn sÏ lµ

chÊt xóc t¸c tÝch cùc cho mäi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh. V× vËy

®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng lµ tÊt yÕu vµ hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi

ViÖt Nam trong qóa tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Trong nh÷ng n¨m

qua, §¶ng vµ Nhµ níc ®· chó träng tËp trung ®Çu t ph¸t triÓn KCHTGTVT. Song

thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ë níc ta hiÖn nay vÉn kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc

nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi. Mét c©u hái ®¹t ra: “ LiÖu vèn ®Çu t ph¸t

triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ®· t¬ng xøng víi vai trß cña nã cha?”

V× vËy, em ®· lùa chän ®Ò tµi:

“ §Çu t víi sù ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i

ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2010”

1

LuËn v¨n tèt nghiÖp

Víi mong muèn t×m hiÓu ®îc phÇn nµo thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn

KCHTGT ë níc ta hiÖn nay víi nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc vµ nh÷ng mÆt cßn tån t¹i,

®Ó tõ ®ã ®Ò xuÊt ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t.

Do khu«n khæ bµi viÕt cã h¹n nªn em chØ ®i vµo nghiªn cøu mét sè khÝa c¹nh

vÒ ®Çu t KCHTGTVT. Bµi viÕt gåm 3 ch¬ng:

Ch¬ng I: §Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ë c¸c quèc gia.

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao

th«ng vËn t¶i ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2004 vµ t¸c ®éng cña

nã tíi sù ph¸t triÓn KCHTGTVT

Ch¬ng III: Ph¬ng híng, kÕ ho¹ch vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ®Çu t ph¸t triÓn

kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt- bé m«n kinh tÕ

®Çu t vµ c¸c c¸n bé trong Vô Tæng hîp kinh tÕ Quèc D©n- Bé KÕ Ho¹ch vµ ®Çu t

®· hìng dÉn vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp. Tuy

nhiªn, do h¹n chÕ cña tµi liÖu thu thËp ®îc vµ kinh nghiÖm hiÓu biÕt cßn Ýt nªn bµi

viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i, thiÕu sãt. Em kÝnh mong nhËn ®îc nh÷ng ý

kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy c« vµ c¸c c¸n bé ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn chØnh

h¬n.

2

LuËn v¨n tèt nghiÖp

Môc lôc

Lêi Nãi ®Çu ............................................................................................................................. 1

Môc lôc ................................................................................................................................... 3

Ch ¬ng I: ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ë c¸c

quèc gia ................................................................................................................................. 6

I. ®Çu t ph¸t triÓn ..................................................................................................................................... 6

1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn ................................................. 6

1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t vµ ®Çu t ph¸t triÓn ........................................................ 6

1.2. §Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn. ............................................................... 7

2. Ph©n lo¹i ®Çu t ph¸t triÓn .............................................................................. 8

3. Vai trß cña ®Çu t ph¸t triÓn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n .............. 11

II. giao th«ng vËn t¶i vµ kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i. ................................. 14

1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña giao th«ng vËn t¶i ............................................... 14

2. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ........................ 15

2.1. Kh¸i niÖm kÕt cÊu h¹ tÇng vµ kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ....... 15

2.2. Ph©n lo¹i kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ....................................... 16

III. §Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ............................................. 17

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ......... 17

2. §Æc ®iÓm cña ®Çu t x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i .............. 19

3. C¸c h×nh thøc ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i .............. 20

4. C¸c nguån vèn ®Çu t vµ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu

h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i. .............................................................................. 20

IV. Kinh nghiÖm cña mét sè quèc gia vÒ ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao

th«ng vËn t¶i, bµi häc cho ViÖt Nam .......................................................................................... 23

1. Kinh nghiÖm vÒ ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i bÒn v÷ng, hµi hoµ

vµ b¶o vÖ m«i tr êng. ....................................................................................... 23

2. Kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao

th«ng .............................................................................................................. 24

3. Kinh nghiÖm vÒ viÖc x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Çu t cho giao th«ng mét

c¸ch hîp lý ..................................................................................................... 25

4. Kinh nghiÖm vÒ ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng c«ng céng ®« thÞ nh»m c¶i

thiÖn bé mÆt giao th«ng ®« thÞ ë ViÖt Nam .................................................... 26

Ch ¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng

VËn t¶i ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2004 vµ t¸c ®éng cña nã tíi sù ph¸t

triÓn KCHTGTVT ................................................................................................................ 28

3

LuËn v¨n tèt nghiÖp

I. Vµi nÐt vÒ giao th«ng vËn t¶i vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu

h¹ tÇng giao th«ng ë n íc ta hiÖn nay. .................................................................................... 28

1. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ®« thÞ ............................................. 28

2. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng n«ng th«n ..................................... 29

3. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ® êng bé .......................................... 30

4. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ® êng s¾t ......................................... 31

5. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ® êng thuû (bao gåm thuû néi ®Þa vµ

hµng h¶i) ......................................................................................................... 32

6. Thùc tr¹ng kÕt cÊu h¹ tÇng hµng kh«ng. ..................................................... 33

II. Thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ë ViÖt

Nam trong giai ®o¹n 2001- 2004 ......................................................................................................... 34

1. T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i.

......................................................................................................................... 34

2. T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t ph¸t triÓn KCHT GTVT ph©n theo c¸c lo¹i

h×nh giao th«ng. .............................................................................................. 37

2.1. T×nh h×nh thùc hiÖn chung ................................................................... 37

2.2.T×nh h×nh thùc hiÖn vèn ®Çu t ph¸t triÓn KCHT GTVT trong tõng

ngµnh giao th«ng ......................................................................................... 41

3. T×nh h×nh huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i.

......................................................................................................................... 53

3.1. Nguån vèn huy ®éng ®Çu t ph¸t triÓn KCHT GTVT ........................... 53

3.2. C¬ cÊu nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn KCHT giao th«ng ........................ 58

III. §¸nh gi¸ chung vÒ nh÷ng t¸c ®éng cña ®Çu t tíi sù ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹

tÇng giao th«ng vËn t¶i ë ViÖt Nam giai ®o¹n 2001-2004 .................................................. 61

1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña ®Çu t tíi sù ph¸t triÓn KCHTGTVT ............. 61

1.1. §Çu t lµm gia t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ vµ c¶i thiÖn bé mÆt

giao th«ng ®« thÞ. ........................................................................................ 61

1.2. §Çu t gióp n©ng cao n¨ng lùc vËn t¶i cña c¸c ngµnh giao th«ng ........ 63

1.3. Mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu thuéc lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng

® îc hoµn thµnh vµ ® a vµo sö dông ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x·

héi. .............................................................................................................. 67

1.4. Gãp phÇn t¨ng doanh thu cho toµn ngµnh giao th«ng vËn t¶i nãi chung

vµ lµm t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp GTVT (c¬ khÝ « t«, ®ãng tµu...) . 68

1.5. Gãp phÇn quan träng trong viÖc gi¶m tai n¹n giao th«ng vµ h¹n chÕ

t×nh tr¹ng ïn t¾c giao th«ng ë c¸c ®« thÞ lín. ............................................. 70

2. Mét sè tån t¹i trong ho¹t ®éng ®Çu t KCHTGTVT lµm ¶nh h ëng tíi sù ph¸t

triÓn cña chóng vµ nguyªn nh©n .................................................................... 72

4

LuËn v¨n tèt nghiÖp

2.1. MÊt c©n ®èi lín gi÷a nhu cÇu ®Çu t vµ kh¶ n¨ng nguån vèn ............... 72

2.2. C¬ cÊu ®Çu t theo ngµnh vµ theo nguån vèn ch a hîp lý. ..................... 73

2.3. T×nh tr¹ng ®Çu t dµn tr¶i, thÊt tho¸t, l·ng phÝ vµ kÐm hiÖu qu¶ trong

®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña ngµnh giao th«ng. ............................................ 74

2.4. C¸c c«ng tr×nh KCHT giao th«ng thiÕu ®ång bé, kh«ng theo quy

ho¹ch vµ chÊt l îng ch a ®¶m b¶o tiªu chuÈn, tiÕn ®é dù ¸n chËm .............. 75

2.5. Mét sè nguyªn nh©n chñ yÕu ............................................................... 75

Ch ¬ng III: Ph ¬ng h íng, KÕ Ho¹ch vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ®Çu t ph¸t

triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn t¶i ........................................................ 78

I. Ph ¬ng h íng ®Çu t x©y dùng KCHT GTVT tõ n¨m 2005 ®Õn n¨m 2010 ........................... 78

1. Ph ¬ng h íng Ph¸t triÓn h¹ tÇng giao th«ng ® êng bé .................................... 78

2. Ph ¬ng h íng ph¸t triÓn h¹ tÇng ® êng s¾t. ..................................................... 81

3. Ph ¬ng h íng ph¸t triÓn h¹ tÇng ® êng biÓn. .................................................. 81

4. Ph ¬ng h íng ph¸t triÓn h¹ tÇng ® êng thñy néi ®Þa. ...................................... 83

5. Ph ¬ng h íng ph¸t triÓn h¹ tÇng hµng kh«ng ................................................ 84

II. KÕ ho¹ch vèn ®Çu t ph¸t triÓn KCHTGTVT giai ®o¹n 2005-2010 ................................. 84

III. Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng

giao th«ng vËn t¶i. .............................................................................................................................. 88

1. §æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Çu t cho phï hîp víi chñ tr ¬ng ®a d¹ng ho¸

nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn KCHTGT. ............................................................ 88

2. Xóc tiÕn viÖc t×m kiÕm c¸c nguån vèn vµ ph ¬ng thøc huy ®éng vèn ®Ó bæ

sung vµ hç trî cho vèn ng©n s¸ch. .................................................................. 89

3. N©ng cao chÊt l îng c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch. ................................................ 90

4. §æi míi vµ n©ng cao chÊt l îng c«ng t¸c quy ho¹ch .................................. 91

5. Gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn KCHTGT ........................ 92

6. T¨ng c êng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t ë tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c

cÊp ................................................................................................................... 93

7. Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®Êu thÇu vµ t¨ng c êng qu¶n lý c«ng t¸c ®Êu thÇu ......... 94

8. N©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò t vÊn thiÕt kÕ vµ gi¸m s¸t. ............................... 95

KÕt luËn ............................................................................................................................... 96

Tµi liÖu tham kh¶o ......................................................................................................... 97

5

Ch¬ng I: ®Çu t ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng vËn

t¶i ë c¸c quèc gia

I. ®Çu t ph¸t triÓn

1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn

1.1. Kh¸i niÖm ®Çu t vµ ®Çu t ph¸t triÓn

§Çu t lµ ho¹t ®éng kinh tÕ rÊt phæ biÕn vµ cã tÝnh chÊt liªn ngµnh. Cã nhiÒu

kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ ®Çu t nhng suy cho cïng cã thÓ hiÓu ®Çu t trªn hai gãc ®é

kh¸c nhau:

Theo nghÜa réng: §Çu t lµ sù hi sinh nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c

ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ cho ngêi ®Çu t c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai

lín h¬n c¸c nguån lùc (tµi lùc, vËt lùc, nh©n lùc, trÝ lùc...) ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c

kÕt qu¶ ®ã. KÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh (tiÒn vèn), tµi

s¶n vËt chÊt (nhµ m¸y, ®êng s¸, c¸c cña c¶i vËt chÊt kh¸c) vµ gia t¨ng n¨ng suÊt

lao ®éng trong nÒn s¶n xuÊt x· héi.

Theo nghÜa hÑp: §Çu t chØ bao gåm c¸c ho¹t ®éng sö dông c¸c nguån lùc

hiÖn t¹i, nh»m ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ x· héi nh÷ng kÕt qu¶ trong t¬ng lai lín h¬n

c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã.

VËy, xÐt theo b¶n chÊt cã thÓ ph©n chia ho¹t ®éng ®Çu t trong nÒn kinh tÕ ra

thµnh 3 lo¹i: ®Çu t tµi chÝnh (lµ h×nh thøc ®Çu t mang l¹i lîi nhuËn trùc tiÕp cho ng￾êi bá tiÒn ra ®Ó cho vay hoÆc mua b¸n c¸c chøng chØ cã gi¸ mµ kh«ng t¹o ra tµi

s¶n míi cho nÒn kinh tÕ), ®Çu t th¬ng m¹i ( ®©y lµ h×nh thøc mµ nhµ ®Çu t bá tiÒn

ra ®Ó mua hµng ho¸ vµ sau ®ã b¸n víi gi¸ cao nh»m thu lîi nhuËn do chªnh lÖch

gi¸ khi mua vµ khi b¸n), ®Çu t tµi s¶n vËt chÊt vµ søc lao ®éng (cßn gäi lµ ®Çu t

ph¸t triÓn). Kh¸c víi hai h×nh thøc trªn, ®Çu t ph¸t triÓn t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn

kinh tÕ, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, gãp phÇn tÝch cùc t¹o viÖc lµm,

n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi. Ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn bao

gåm 3 yÕu c¬ b¶n:

- §Çu t ph¸t triÓn lµ mét chuçi c¸c ho¹t ®éng chi tiªu, hao phÝ c¸c nguån lùc:

nguån lùc tµi chÝnh, nguån lùc vËt chÊt ( ®Êt ®ai, m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn nhiªn

vËt liÖu...), nguån lùc lao ®éng vµ trÝ tuÖ.

LuËn v¨n tèt nghiÖp

- Ph¬ng thøc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t: x©y dùng míi, söa ch÷a nhµ cöa

vµ cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ, båi dìng

®µo t¹o nguån nh©n lùc, thùc hiÖn chi phÝ thêng xuyªn g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña

c¸c tµi s¶n nµy...

- KÕt qu¶ ®Çu t, lîi Ých ®Çu t: Ho¹t ®éng ®Çu t mang l¹i lîi Ých cho chñ ®Çu t

nãi riªng (doanh thu, lîi nhuËn...) vµ ®em l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ- x· héi nãi

chung. §Çu t ®îc tiÕn hµnh trong hiÖn t¹i vµ kÕt qu¶ cña nã ®îc thu vÒ trong t¬ng

lai.

Nh vËy, ®Çu t ph¸t triÓn lµ nh÷ng ho¹t ®éng sö dông c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i

®Ó trùc tiÕp lµm t¨ng c¸c tµi s¶n vËt chÊt, nguån nh©n lùc vµ tµi s¶n trÝ tuÖ, hoÆc

duy tr× sù ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n vµ nguån nh©n lùc s½n cã.

1.2. §Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn.

Ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t

kh¸c, cÇn ph¶i n¾m b¾t ®Ó qu¶n lý ®Çu t sao cho cã hiÖu qu¶, ph¸t huy ®îc tèi ®a

c¸c nguån lùc.

 §Çu t ph¸t triÓn lu«n ®ßi hái mét lîng vèn lín vµ n»m khª ®äng trong suèt

qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t. Vßng quay cña vèn rÊt dµi, chi phÝ sö dông vèn lín lµ

c¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn. V× vËy, viÖc ra quyÕt ®Þnh ®Çu t cã

ý nghÜa quan träng. NÕu quyÕt ®Þnh sai sÏ lµm l·ng phÝ khèi lîng vèn lín vµ

kh«ng ph¸t huy hiÖu qu¶ ®èi víi nÒn kinh tÕ x· héi. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu

t vµ vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t cÇn ph¶i qu¶n lý vèn sao cho cã hiÖu qu¶, tr¸nh thÊt

tho¸t, dµn tr¶i vµ ø ®äng vèn. Cã thÓ chia dù ¸n lín thµnh c¸c h¹ng môc c«ng

tr×nh, sau khi x©y dùng xong sÏ ®a ngay vµo khai th¸c sö dông ®Ó t¹o vèn cho c¸c

h¹ng môc c«ng tr×nh kh¸c nh»m t¨ng tèc ®é chu chuyÓn vèn.

 Ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn cã tÝnh dµi h¹n thÓ hiÖn ë: thêi gian thùc hiÖn

®Çu t kÐo dµi nhiÒu n¨m th¸ng vµ thêi gian vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t ®Ó thu håi vèn

rÊt dµi. §Ó tiÕn hµnh mét c«ng cuéc ®Çu t cÇn ph¶i hao phÝ mét kho¶ng thêi gian

rÊt lín ®Ó nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t, lËp dù ¸n ®Çu t, tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t trªn

thùc ®Þa cho ®Õn khi c¸c thµnh qu¶ cña nã ph¸t huy t¸c dông. Thêi gian kÐo dµi

®ång nghÜa víi rñi ro cµng cao do ¶nh hëng bëi nhiÒu yÕu tè bÊt ®Þnh vµ biÕn ®éng

vÒ tù nhiªn- kinh tÕ- chÝnh trÞ- x· héi. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng cuéc ®Çu t

®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao ®ßi hái ph¶i lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ. Khi lËp

§oµn ThÞ Ngäc H¬ng- ®Çu t 43A 7

LuËn v¨n tèt nghiÖp

dù ¸n ®Çu t cÇn ph¶i tÝnh to¸n kü lìng c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra vµ dù trï c¸c ph¬ng

¸n kh¾c phôc.

 Thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn lµ rÊt to lín, cã gi¸ trÞ lín lao vÒ

kinh tÕ- v¨n ho¸- x· héi c¶ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Mét c«ng tr×nh ®Çu t ph¸t

triÓn cã thÓ tån t¹i hµng tr¨m n¨m, hµng ngµn n¨m thËm chÝ tån t¹i vÜnh viÔn nh

c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, c¸c kú quan næi tiÕng thÕ giíi nh: Kim Tù Th¸p Ai CËp,

V¹n Lý Trêng Thµnh ë Trung Quèc, ¡ngco V¸t cña Campuchia...

 TÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn sÏ ho¹t ®éng ë ngay t¹i n¬i nã ®îc

t¹o dùng nªn. Do ®ã, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý- x· héi cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh

thùc hiÖn ®Çu t còng nh t¸c dông sau nµy cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t. VÝ dô nh khi x©y

dùng c¸c dù ¸n khai th¸c nguån nguyªn nhiªn liÖu (than, dÇu má, khÝ ®èt...) cÇn

ph¶i quan t©m ®Õn vÞ trÝ ®Þa lý (xem cã gÇn nguån nguyªn nhiªn liÖu vµ thuËn tiÖn

trong viÖc vËn chuyÓn kh«ng) vµ quy m«, tr÷ lîng ®Ó x¸c ®Þnh c«ng suÊt dù ¸n.

§èi víi c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn, c«ng suÊt ph¸t ®iÖn tuú thuéc vµo nguån níc n¬i

x©y dùng c«ng tr×nh. Kh«ng thÓ di chuyÓn nhµ m¸y thuû ®iÖn nh di chuyÓn nh÷ng

chiÕc m¸y th¸o dêi do c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ra tõ ®i¹ ®iÓm nµy ®Õn ®Þa ®iÓm kh¸c.

§Ó ®¶m b¶o an toµn trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ho¹t ®éng cña kÕt qu¶ ®Çu t ®ßi

hái c¸c nhµ ®Çu t ph¶i quan t©m ®Õn ®Þa ®iÓm ®Çu t, c¸c ngo¹i øng tÝch cùc vµ tiªu

cùc ¶nh hëng trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp ®Õn viÖc triÓn khai dù ¸n.

2. Ph©n lo¹i ®Çu t ph¸t triÓn

Trong qu¶n lý vµ kÕ ho¹ch ho¸ ho¹t ®éng ®Çu t c¸c nhµ kinh tÕ thêng ph©n

lo¹i ho¹t ®éng ®Çu t theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Mçi tiªu thøc ph©n lo¹i phôc vô

cho mét môc ®Ých qu¶n lý vµ nghiªn cøu kinh tÕ kh¸c nhau. Mét sè tiªu thøc ph©n

lo¹i ®Çu t thêng sö dông lµ:

 Ph©n theo nguån vèn

Vèn trong níc: bao gåm vèn tõ khu vùc nhµ níc (vèn ng©n s¸ch nhµ níc, vèn

tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc vµ vèn cña doanh nghiÖp nhµ níc), vèn tõ

khu vùc t nh©n ( tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n c, vèn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n

vµ c¸c hîp t¸c x·)

Vèn níc ngoµi: bao gåm vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI), Vèn ®Çu t gi¸n

tiÕp ( vèn tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc- ODF trong ®ã viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc

§oµn ThÞ Ngäc H¬ng- ®Çu t 43A 8

LuËn v¨n tèt nghiÖp

– ODA chiÕm tû träng chñ yÕu, nguån tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ

nguån huy ®éng qua thÞ trêng vèn quèc tÕ).

C¸ch ph©n lo¹i nµy cho thÊy vai trß cña tõng nguån vèn ®èi víi sù ph¸t triÓn

kinh tÕ x· héi vµ t×nh h×nh huy ®éng vèn tõ c¸c nguån cho ®Çu t ph¸t triÓn, tõ ®ã

®a ra gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng huy ®éng nguån vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn.

 Ph©n theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t

§Çu t c¬ b¶n nh»m t¸i s¶n xuÊt c¸c tµi s¶n cè ®Þnh nh nhµ xëng, m¸y mãc

thiÕt bÞ...§©y lµ lo¹i ®Çu t dµi h¹n, ®ßi hái vèn lín, thu håi l©u, cã tÝnh chÊt kü

thuËt phøc t¹p.

§Çu t vËn hµnh nh»m t¹o ra c¸c tµi s¶n lu ®éng cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh

doanh dÞch vô míi h×nh thµnh, t¨ng thªm tµi s¶n lu ®éng cho c¸c c¬ së hiÖn cã,

duy tr× sù ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së vËt chÊt kh«ng thuéc c¸c doanh nghiÖp nh: ®Çu

t vµo nguyªn nhiªn vËt liÖu, lao ®éng...§Çu t vËn hµnh chiÕm tû träng nhá trong

tæng vèn ®Çu t, cã thÓ thu håi vèn nhanh sau khi c¸c kÕt qu¶ ®Çu t ®îc ®a vµo ho¹t

®éng.

§Çu t c¬ b¶n lµ c¬ së nÒn t¶ng quyÕt ®Þnh ®Çu t vËn hµnh, ®Çu t vËn hµnh t¹o

®iÒu kiÖn cho c¸c kÕt qu¶ ®Çu t c¬ b¶n ph¸t huy t¸c ®éng. Hai h×nh thøc ®Çu t nµy

t¬ng hç nhau cïng gióp cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh tån t¹i vµ ph¸t triÓn.

 Ph©n theo lÜnh vùc ho¹t ®éng trong x· héi cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t

§Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh: bao gåm ®Çu t vµo tµi s¶n cè ®Þnh vµ

®Çu t vµo tµi s¶n lu ®éng, ngoµi ra cßn ®Çu t vµo tµi s¶n v« h×nh (qu¶ng c¸o, th¬ng

hiÖu...) nh»m môc ®Ých thøc ®Èy ho¹t ®éng tiªu thô, n©ng cao thÞ phÇn, t¨ng doanh

thu, t¨ng lîi nhuËn.

§Çu t ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt: lµ h×nh thøc ®Çu t nghiªn cøu c¸c c«ng

nghÖ tiªn tiÕn vµ triÓn khai c¸c øng dông khoa häc kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng x· héi.

§Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: bao gåm c¬ së h¹ tÇng kü thuËt (giao th«ng

vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng, n¨ng lîng...) vµ h¹ tÇng x· héi (gi¸o dôc, ytÕ, cÊp

tho¸t níc...)

C¸c ho¹t ®éng ®Çu t nµy cã mèi quan hÖ t¬ng hç lÉn nhau: §Çu t ph¸t triÓn

khoa häc kü thuËt vµ c¬ së h¹ tÇng t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh

§oµn ThÞ Ngäc H¬ng- ®Çu t 43A 9