ĐT phát triển CN vùng KTTĐ Bắc Bộ

Lêi nãi ®Çu

C«ng nghiÖp lµ mét ngµnh ®· cã tõ rÊt l©u, ph¸t triÓn tõ tr×nh ®é thñ

c«ng lªn tr×nh ®é c¬ khÝ, tù ®éng, tõ chç g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp trong khu«n

khæ cña mét nÒn s¶n xuÊt nhá lÎ, tù cung tù cÊp råi t¸ch khái n«ng nghiÖp bëi

cuéc ph©n c«ng lao ®éng lín lÇn thø hai ®Ó trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt ®éc

lËp vµ ph¸t triÓn cao h¬n qua c¸c giai ®o¹n hîp t¸c gi¶n ®¬n, c«ng trêng thñ

c«ng, c«ng xëng... Tõ khi t¸ch ra lµ mét ngµnh ®éc lËp, c«ng nghiÖp ®· ®ãng

mét vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngµy nay, mÆc dï kh«ng cßn

chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi trong c¸c nhãm ngµnh kinh tÕ (C«ng nghiÖp, n«ng

nghiÖp, dÞch vô) nhng sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp vÉn ¶nh hëng nhiÒu

®Õn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c vµ toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nh÷ng ®ãng gãp

cña ngµnh c«ng nghiÖp vµo GDP vÉn rÊt lín.V× vËy, vÊn ®Ò ®Çu t ph¸t triÓn

c«ng nghiÖp rÊt quan träng, kh«ng nh÷ng gãp phÇn gia t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña

ngµnh c«ng nghiÖp mµ cßn cã t¸c dông thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c ph¸t

triÓn theo.

Ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn,

kinh tÕ - x· héi cña tõng vïng. V× vËy, ë mçi vïng kh¸c nhau, víi chiÕn lîc

ph¸t triÓn kinh tÕ kh¸c nhau mµ ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã nh÷ng ®iÓm

kh¸c nhau. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, níc ta ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn ph©n

vïng. Tõ ®ã h×nh thµnh nªn c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®Ó cã quy ho¹ch ph¸t

triÓn riªng cho phï hîp víi tõng vïng. Ngµy nay, níc ta cã ba vïng kinh tÕ lín:

Vïng kinh tÕ träng ®iÓm (KTT§)B¾c Bé, vïng KTT§ Trung Bé vµ vïng

KTT§ phÝa Nam. Trong ®ã, vïng KTT§ B¾c Bé lµ vïng kinh tÕ n¨ng ®éng, cã

tèc ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®øng thø hai sau vïng KTT§ phÝa Nam. Vïng cã

lÞch sö ph¸t triÓn c«ng nghiÖp l©u ®êi, vµ cã nhiÒu tiÒm n¨ng trong s¶n xuÊt

c«ng nghiÖp. Do ®ã, nÕu cã chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hîp lý, vïng

KTT§ B¾c Bé sÏ ph¸t huy vai trß kinh tÕ chñ ®¹o cña m×nh trong nÒn kinh tÕ

cña c¶ níc, c«ng nghiÖp nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung cña vïng nµy cã b￾íc ph¸t triÓn vît bËc.

1

ChÝnh v× vËy, em ®· chän ®Ò tµi :" Mét sè vÊn ®Ò vÒ ®Çu t ph¸t triÓn c«ng

nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé" lµm luËn v¨n ®Ó t×m hiÓu kü h¬n vÒ t×nh h×nh ®Çu

t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña mét vïng kinh tÕ quan träng cña c¶ níc. LuËn v¨n

gåm ba ch¬ng:

Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t ph¸t triÓn

c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé.

Ch¬ng II : Thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng

KTT§ B¾c Bé.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t

ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng KTT§ B¾c Bé.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS.Tõ Quang Ph¬ng ®· tËn t×nh h￾íng dÉn vµ söa ch÷a ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n. Em xin c¶m ¬n c¸c c«

b¸c ë Vô Kinh tÕ §Þa ph¬ng vµ L·nh thæ - Bé KH-§T, ®Æc biÖt lµ sù híng dÉn

trùc tiÕp cña TS.Ph¹m Thanh T©m ®· gióp ®ì em trong qu¸ tr×nh t×m tµi liÖu vµ

chØnh söa luËn v¨n cho hîp lý.

Em rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy gi¸o híng dÉn, c¸c c«

b¸c trªn Vô vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn luËn

v¨n, ®¸p øng tèt h¬n néi dung vµ môc ®Ých nghiªn cøu.

Sinh viªn

NguyÔn Thuú Th¬ng

2

Ch ¬ng I

Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t

ph¸T triÓn c«ng nghiÖp vïng

kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé

I. ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vïng kinh tÕ träng

®iÓm.

1. Kh¸i niÖm vïng kinh tÕ träng ®iÓm.

 Tríc tiªn, chóng ta t×m hiÓu thÕ nµo lµ mét vïng kinh tÕ.

Tríc ®©y kh¸i niÖm vïng kinh tÕ hay vïng kinh tÕ c¬ b¶n ®îc ViÖt Nam vµ

Liªn X« sö dông nhiÒu. NhiÒu níc kh¸c sö dông kh¸i niÖm vïng kinh tÕ - x·

héi. Néi dung cña nã g¾n víi c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý cô thÓ, cã c¸c ho¹t ®éng kinh

tÕ - x· héi t¬ng thÝch trong ®iÒu kiÖn kü thuËt - c«ng nghÖ nhÊt ®Þnh.

NhiÒu níc trªn thÕ giíi ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng kinh tÕ

- x· héi ®Ó ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, x©y dùng

hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó qu¶n lý vïng nh»m ®¹t ®îc môc tiªu ph¸t

triÓn chung cña ®Êt níc.

VÝ dô:

ë NhËt B¶n, ngêi ta chia l·nh thæ quèc gia thµnh 5 vïng (vµo nh÷ng n¨m

1980).

ë Ph¸p, ngêi ta chia ®Êt níc hä thµnh 8 vïng (tõ nh÷ng n¨m 1980).

ë Canada, ngêi ta chia l·nh thæ quèc gia thµnh 4 vïng (vµo ®Çu nh÷ng n¨m

1990).

ë ViÖt Nam hiÖn nay (1998), l·nh thæ ®Êt níc ®îc chia thµnh 8 vïng ®Ó

tiÕn hµnh x©y dùng c¸c dù ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh - x· héi ®Õn n¨m 2010.

Trong V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng (th¸ng 4 n¨m

2001) ®· chØ râ ®Þnh híng ph¸t triÓn cho 6 vïng. §ã lµ: vïng miÒn nói vµ trung

du phÝa B¾c; vïng §ång b»ng s«ng Hång vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé;

vïng Duyªn h¶i Trung Bé vµ vïng Kinh tÕ träng ®iÓm miÒn Trung; vïng T©y

3

Nguyªn; vïng §«ng Nam Bé vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa nam; vïng §ång

b»ng s«ng Cöu Long.

 C¸c ®Æc ®iÓm cña vïng kinh tÕ:

 Quy m« cña vïng rÊt kh¸c nhau (v× c¸c yÕu tè t¹o thµnh cña chóng kh¸c

biÖt lín).

 Sù tån t¹i cña vïng lµ kh¸ch quan vµ cã tÝnh lÞch sö (quy m« vµ sè lîng vïng

thay ®æi theo c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn, ®Æc biÖt ë c¸c giai ®o¹n cã tÝnh chÊt b￾íc ngoÆt). Sù tån t¹i cña vïng do c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ c¸c ho¹t ®éng kinh

tÕ x· héi, chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh mét c¸ch kh¸ch quan phï hîp víi “søc chøa”

hîp lý cña nã.

Vïng ®îc coi lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹ch ®Þnh ph¸t triÓn nÒn

kinh tÕ quèc gia. TÝnh kh¸ch quan cña vïng ®îc con ngêi nhËn thøc vµ sö

dông trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ c¶i t¹o nÒn kinh tÕ. Vïng lµ c¬ së ®Ó

ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn lîc, c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn theo l·nh thæ vµ ®Ó qu¶n

lý c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trªn mçi vïng. Mäi sù gß Ðp ph©n

chia vïng theo chñ quan ¸p ®Æt ®Òu cã thÓ dÉn tíi lµm qu¸ t¶i, rèi lo¹n c¸c

mèi quan hÖ, lµm tan vì thÕ ph¸t triÓn c©n b»ng, l©u bÒn cña vïng.

 C¸c vïng liªn kÕt víi nhau rÊt chÆt chÏ (chñ yÕu th«ng qua giao lu kinh tÕ

- kü thuËt - v¨n ho¸ vµ nh÷ng mèi liªn hÖ tù nhiªn ®îc quy ®Þnh bëi c¸c

dßng s«ng, vïng biÓn, c¸c tuyÕn giao th«ng ch¹y qua nhiÒu l·nh thæ... ).

Nh vËy cÇn nhÊn m¹nh lµ mçi vïng cã ®Æc ®iÓm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn riªng biÖt. ViÖc bè trÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ tuú tiÖn theo chñ quan. Trong

kinh tÕ thÞ trêng, viÖc ph©n bè s¶n xuÊt mang nhiÒu mµu s¾c vµ dÔ cã tÝnh tù

ph¸t. NÕu ®Ó mçi nhµ ®Çu t tù lùa chän ®Þa ®iÓm ph©n bè th× dÔ dÉn tíi nh÷ng

hËu qu¶ nghiªm träng vµ ph¸ vì m«i trêng. V× vËy, Nhµ níc cÇn cã sù can

thiÖp ®óng møc nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn hµi hoµ cho mçi vïng vµ cho tÊt c¶

c¸c vïng.

 Ph©n vïng theo tr×nh ®é ph¸t triÓn

Ngoµi c¸ch ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng theo c¸c nh©n tè

cÊu thµnh, ngêi ta cßn ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng theo tr×nh ®é

4

ph¸t triÓn. §©y lµ kiÓu ph©n lo¹i ®ang thÞnh hµnh trªn thÕ giíi, nã phôc vô cho

viÖc qu¶n lý, ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh ph¸t triÓn theo l·nh thæ quèc gia. Theo

c¸ch nµy cã c¸c lo¹i ph©n vïng chñ yÕu sau:

- Vïng ph¸t triÓn: Thêng lµ nh÷ng l·nh thæ héi tô nhiÒu yÕu tè thuËn lîi

cho sù ph¸t triÓn, ®· tr¶i qua mét thêi kú lÞch sö ph¸t triÓn, ®· tËp trung d©n c vµ

c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt, chóng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi nÒn kinh tÕ - x· héi

cña ®Êt níc.

- Vïng chËm ph¸t triÓn: Thêng lµ nh÷ng l·nh thæ xa c¸c ®« thÞ, thiÕu nhiÒu

®iÒu kiÖn ph¸t triÓn (nhÊt lµ vÒ m¹ng líi giao th«ng, m¹ng líi cung cÊp ®iÖn);

kinh tÕ cha ph¸t triÓn; d©n trÝ thÊp, ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n.

§èi víi nh÷ng vïng lo¹i nµy, ngêi ta cßn sö dông kh¸i niÖm vïng cÇn hç

trî.

- Vïng tr× trÖ, suy tho¸i: ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, thêng gÆp vïng

lo¹i nµy. §©y lµ hËu qu¶ cña qu¸ tr×nh khai th¸c tµi nguyªn l©u dµi mµ kh«ng cã

biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng khiÕn cho tµi nguyªn bÞ c¹n kiÖt, nh÷ng ngµnh kinh

tÕ vµ vïng l·nh thæ g¾n víi tµi nguyªn ®ã l©m vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ, suy tho¸i.

 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm:

Vïng kinh tÕ träng ®iÓm lµ vïng cã ranh giíi “cøng” vµ ranh giíi

“mÒm”. Ranh giíi “cøng” bao gåm mét sè ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp tØnh vµ ranh

giíi “mÒm” gåm c¸c ®« thÞ vµ ph¹m vi ¶nh hëng cña nã.

Mét vïng kh«ng thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång ®Òu ë tÊt c¶ c¸c ®iÓm trªn

l·nh thæ cña nã theo cïng mét thêi gian. Th«ng thêng nã cã xu híng ph¸t triÓn

nhÊt ë mét hoÆc vµi ®iÓm, trong khi ®ã ë nh÷ng ®iÓm kh¸c l¹i chËm ph¸t triÓn

hoÆc tr× trÖ. TÊt nhiªn, c¸c ®iÓm ph¸t triÓn nhanh nµy lµ nh÷ng trung t©m, cã lîi

thÕ so víi toµn vïng.

Tõ nhËn thøc vÒ tÇm quan träng kÕt hîp víi viÖc t×m hiÓu nh÷ng kinh

nghiÖm thµnh c«ng vµ thÊt b¹i vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cã träng ®iÓm cña

mét sè quèc gia vµ vïng l·nh thæ, tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kû XX, ViÖt Nam

®· tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ x©y dùng c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm. VÊn ®Ò ph¸t

5

triÓn ba vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña c¶ níc ®îc kh¼ng ®Þnh trong c¸c v¨n kiÖn

cña §¶ng vµ Nhµ níc.

L·nh thæ ®îc gäi lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm ph¶i tho¶ m·n c¸c yÕu tè

sau:

 Cã tû träng lín trong tæng GDP cña quèc gia vµ trªn c¬ së ®ã, nÕu

®îc ®Çu t tÝch cùc sÎ cã kh¶ n¨ng t¹o ra tèc ®é ph¸t triÓn nhanh cho c¶

níc.

 Héi tô ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ ë møc ®é nhÊt ®Þnh, ®· tËp

trung tiÒm lùc kinh tÕ (kÕt cÊu h¹ tÇng, lao ®éng lü thuËt, c¸c trung t©m

®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc cÊp quèc gia vµ vïng, cã vÞ thÕ hÊp dÉn

víi c¸c nhµ ®Çu t, cã tû träng lín trong GDP cña c¶ níc...)

 Cã kh¶ n¨ng t¹o tÝch luü ®Çu t ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ®ång thêi

cã thÓ t¹o nguån thu ng©n s¸ch lín. Trªn c¬ së ®ã, vïng nµy kh«ng

nh÷ng chØ tù ®¶m b¶o cho m×nh mµ cßn cã kh¶ n¨ng hç trî mét phÇn

cho c¸c vïng kh¸c khã kh¨n h¬n.

 Cã kh¶ n¨ng thu hót nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi vµ c¸c ngµnh

dÞch vô then chèt ®Ó rót kinh nghiÖm vÒ mäi mÆt cho c¸c vïng kh¸c

trong ph¹m vi c¶ níc. Tõ ®©y, t¸c ®éng cña nã lµ lan truyÒn sù ph©n bè

c«ng nghiÖp ra c¸c vïng xung quanh víi chøc n¨ng lµ trung t©m cña

mét l·nh thæ réng lín.

Nh vËy, môc ®Ých cña ph©n chia l·nh thæ quèc gia thµnh c¸c vïng ®Òu

nh»m t¹o c¨n cø x©y dùng c¸c chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh

tÕ - x· héi theo l·nh thæ vµ phôc vô viÖc x©y dùng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch b¶o ®¶m

cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trªn kh¾p c¸c vïng ®Êt níc.

C¨n cø chñ yÕu ®Ó ph©n vïng lµ sù ®ång nhÊt vÒ c¸c yÕu tè tù nhiªn, d©n c

vµ x· héi; hÇu nh cã chung bé khung kÕt cÊu h¹ tÇng, tõ ®ã c¸c ®Þa ph¬ng trong

cïng mét vïng cã nh÷ng nhiÖm vô kinh tÕ t¬ng ®èi gièng nhau ®èi víi nÒn

kinh tÕ cña ®Êt níc c¶ trong hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai ph¸t triÓn.

2. Kh¸i niÖm ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp

2.1.Kh¸i niÖm ®Çu t ph¸t triÓn.

6

Tõ tríc ®Õn nay cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Þnh nghÜa ®Çu t. Theo c¸ch hiÓu th«ng

thêng nhÊt, ®Çu t lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t

®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n c¸c

nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã. Nh vËy, môc tiªu cña mäi c«ng

cuéc ®Çu t lµ ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ lín h¬n so víi nh÷ng hy sinh vÒ nguån lùc mµ

ngêi ®Çu t ph¶i g¸nh chÞu khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng ®Çu t.

Lo¹i ®Çu t ®em l¹i c¸c kÕt qu¶ kh«ng chØ ngêi ®Çu t mµ c¶ nÒn kinh tÕ x·

héi ®îc hëng thô, kh«ng chØ trùc tiÕp lµm t¨ng tµi s¶n cña chñ ®Çu t mµ cña c¶

nÒn kinh tÕ chÝnh lµ ®Çu t ph¸t triÓn. Cßn c¸c lo¹i ®Çu t chØ trùc tiÕp lµm t¨ng

tµi s¶n chÝnh cña ngêi ®Çu t, t¸c ®éng gi¸n tiÕp lµm t¨ng tµi s¶n cña nÒn kinh tÕ

th«ng qua sù ®ãng gãp tµi chÝnh tÝch luü cña c¸c ho¹t ®éng ®Çu t nµy cho ®Çu t

ph¸t triÓn, cung cÊp vèn cho ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh lu

th«ng ph©n phèi c¸c s¶n phÈm do c¸c kÕt qu¶ cña ®Çu t ph¸t triÓn t¹o ra, ®ã lµ

®Çu t tµi chÝnh vµ ®Çu t th¬ng m¹i.

§Çu t ph¸t triÓn, ®Çu t tµi chÝnh vµ ®Çu t th¬ng m¹i lµ ba lo¹i ®Çu t lu«n tån

t¹i vµ cã quan hÖ t¬ng hç víi nhau. §Çu t ph¸t triÓn t¹o tiÒn ®Ò ®Ó t¨ng tÝch luü,

ph¸t triÓn ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh vµ ®Çu t th¬ng m¹i. Ngîc l¹i, ®Çu t tµi chÝnh

vµ ®Çu t th¬ng m¹i hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng cêng ®Çu t ph¸t triÓn. Tuy

nhiªn, ®Çu t ph¸t triÓn lµ lo¹i ®Çu t quyÕt ®Þnh trùc tiÕp sù ph¸t triÓn cña nÒn

kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng trëng, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù ra ®êi, tån

t¹i vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn cña mäi c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô.

2.2. Kh¸i niÖm vµ néi dung cña ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.

2.2.1 Kh¸i niÖm ngµnh c«ng nghiÖp

Kinh tÕ häc ph©n chia hÖ thèng kinh tÕ ra thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ

kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu vµ gi¸c ®é nghiªn cøu. Mét trong

nh÷ng c¸ch ph©n chia lµ c¸c khu vùc ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®îc chia thµnh

va nhãm ngµnh lín : n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô.

Ngµnh c«ng nghiÖp lµ: " mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã vai trß

chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã nhiÖm vô khai th¸c tµi nguyªn thiªn

7

nhiªn, chÕ biÕn tµi nguyªn vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp thµnh nh÷ng t liÖu

s¶n xuÊt vµ nh÷ng t liÖu tiªu dïng".

Kh¸i niÖm nµy thuéc vÒ nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n cña kinh tÕ chÝnh trÞ häc.

Theo kh¸i niÖm nh vËy ngµnh c«ng nghiÖp ®· cã tõ l©u, ph¸t triÓn víi tr×nh ®é

thñ c«ng lªn tr×nh ®é c¬ khÝ, tù ®éng, tõ chç g¾n liÒn víi n«ng nghiÖp trong

khu«n khæ cña mét nÒn s¶n xuÊt nhá bÐ, tù cung tù cÊp råi t¸ch khái n«ng

nghiÖp bëi cuéc ph©n c«ng lao ®éng lÇn thø hai ®Ó trë thµnh mét ngµnh s¶n

xuÊt ®éc lËp vµ ph¸t triÓn cao h¬n qua c¸c giai ®o¹n hîp t¸c gi¶n ®¬n, c«ng tr￾êng thñ c«ng, c«ng xëng...

• C¸c c¸ch ph©n lo¹i ®Ó nghiªn cøu ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp :

Cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i ngµnh c«ng nghiÖp thµnh nh÷ng ph©n ngµnh

nhá ®Ó nghiªn cøu.

Trong nghiªn cøu c¸c quan hÖ c«ng nghiÖp, ngµnh c«ng nghiÖp ®îc ph©n

chia theo c¸c khu vùc c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp nhÑ.

§Ó nghiªn cøu t×m ra quy luËt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña nhiÒu níc, phï

hîp víi ®iÒu kiÖn néi t¹i cña mçi quèc gia vµ bèi c¶nh quèc tÕ, ngµnh c«ng

nghiÖp cßn ®îc ph©n chia theo c¸c c¸ch ph©n lo¹i sau:

- C«ng nghiÖp ph¸t triÓn dùa trªn c¬ së tµi nguyªn.

- C«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng.

- C«ng nghiÖp ®ßi hái vèn ®Çu t lín.

- C«ng nghiÖp cã hµm lîng c«ng nghÖ cao.

Theo c¸ch ph©n lo¹i truyÒn thèng tríc ®©y do Tæng côc Thèng kª ¸p dông,

ngµnh c«ng nghiÖp ®îc ph©n chia thµnh 19 ph©n ngµnh cÊp II ®Ó thèng kª sè

liÖu, phôc vô nghiªn cøu.

HiÖn nay, Tæng côc Thèng kª ®· vµ ®ang chuyÓn sang hÖ thèng ph©n lo¹i

ngµnh theo tiªu chuÈn quèc tÕ (ISIC- International Standard Indutrial

Clasification ). Theo hÖ thèng nµy, c¸c ph©n ngµnh c«ng nghiÖp ®îc m· ho¸

theo cÊp 3 ch÷ sè hoÆc 4 ch÷ sè ë møc ®é chi tiÕt h¬n.

Theo hÖ thèng ph©n lo¹i nµy th× ngµnh c«ng nghiÖp gåm ba ngµnh gép lín:

8

- C«ng nghiÖp khai kho¸ng.

- C«ng nghiÖp chÕ t¸c.

- C«ng nghiÖp s¶n xuÊt vµ cung cÊp ®iÖn níc.

C¸ch ph©n lo¹i nh vËy nhÊn m¹nh vµo tÇm quan träng cña tõng lÜnh vùc ph¸t

triÓn c«ng nghiÖp. Trong chuyªn ®Ò nµy , khi nghiªn cøu ®Çu t ph¸t triÓn c«ng

nghiÖp, em xin tiÕp cËn ngµnh c«ng nghiÖp theo c¸ch ph©n lo¹i trªn.

2.2.2 Kh¸i niÖm vµ néi dung cña ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.

Theo nghÜa hÑp: Thùc chÊt cña ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ kho¶n ®Çu

t ph¸t triÓn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ngµnh c«ng nghiÖp nh»m gãp phÇn t¨ng c￾êng c¬ së vËt chÊt vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, qua ®ã gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t

triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Theo nghÜa réng: Néi dung ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp gåm: C¸c kho¶n

chi trùc tiÕp cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh: chi ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n trong c«ng

nghiÖp, chi cho c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n thuéc vÒ c«ng nghiÖp, chi hç trî vèn lao

®éng cho c«ng nh©n, u ®·i thuÕ víi c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, khÊu hao c¬ b¶n ®Ó

l¹i doanh nghiÖp vµ c¸c kho¶n chi gi¸n tiÕp kh¸c cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh:

chi hç trî gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lÜnh vùc c«ng nghiÖp, chi trî gi¸ hoÆc tµi trî

®Çu t cho xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh s¸ch b¸o c«ng nghiÖp, kü thuËt cho c«ng

nghiÖp, chi cho tµi s¶n cè ®Þnh, ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh phôc vô c«ng nghiÖp,

chi cho c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së ®µo t¹o chuyªn m«n-kü thuËt

c«ng nghiÖp (ë ViÖt Nam gåm: c¸c khoa c«ng nghiÖp trong trêng §¹i häc, tr￾êng Cao ®¼ng MÜ thuËt c«ng nghiÖp, c¸c trêng cao ®¼ng c«ng nghiÖp... ), chi c¬

së vËt chÊt kü thuËt cho hÖ thèng khoa häc-c«ng nghÖ, ®iÒu tra kh¶o s¸t thuéc

ngµnh c«ng nghiÖp, b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp... Víi c¸ch dïng nh vËy, c¸c

kho¶n chi cho con ngêi nh gi¸o dôc, ®µo t¹o, khoa häc, c«ng nghÖ... thËm chÝ

c¶ viÖc tr¶ l¬ng cho c¸c ®èi tîng còng ®îc gäi lµ ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.

Do vËy, ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo nghÜa réng cã hai néi dung lín:

 §Çu t trùc tiÕp ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ngµnh c«ng nghiÖp: ®Çu t cho

c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, hç trî vèn lao ®éng cho c«ng

nh©n, ®Çu t s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong c¸c khu c«ng nghiÖp , khu chÕ xuÊt...

9

 §Çu t gi¸n tiÕp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp: X©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô

c«ng nghiÖp, ®µo t¹o lao ®éng ho¹t ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp..

XuÊt ph¸t tõ ®Æc trng kü thuËt cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, néi

dung ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp bao gåm c¸c ho¹t ®éng chuÈn bÞ ®Çu t, mua

s¾m c¸c ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t, thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh,

tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ x©y dùng c¬ b¶n kh¸c cã liªn quan

®Õn sù ph¸t huy t¸c dông sau nµy cña c«ng cuéc ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp.

Víi néi dung cña ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trªn ®©y, ®Ó t¹o thuËn lîi

cho c«ng t¸c qu¶n lý viÖc sö dông vèn ®Çu t nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x·

héi cao, cã thÓ ph©n chia vèn ®Çu t thµnh c¸c kho¶n sau:

 Nh÷ng chi phÝ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh bao gåm:

- Chi phÝ ban ®Çu vµ ®Êt ®ai.

- Chi phÝ x©y dùng cÊu tróc h¹ tÇng.

- Chi phÝ mua s¾m, l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô , mua s¾m ph¬ng

tiÖn vËn chuyÓn phôc vô s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.

- Chi phÝ kh¸c.

 Nh÷ng chi phÝ t¹o tµi s¶n lu ®éng bao gåm:

- Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n s¶n xuÊt nh chi phÝ ®Ó mua nguyªn vËt liÖu,

tr¶ l¬ng ngêi lao ®éng, chi phÝ vÒ ®iÖn, níc, nhiªn liÖu, phô tïng...

- Chi phÝ n»m trong giai ®o¹n lu th«ng gåm cã s¶n phÈm dë dang tån kho,

hµng ho¸ b¸n chÞu, vèn b»ng tiÒn.

 Chi phÝ chuÈn bÞ ®Çu t bao gåm chi phÝ nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t, chi phÝ

nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, chi phÝ nghiªn cøu kh¶ thi vµ thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu

t.

 Chi phÝ dù phßng.

Nh vËy, theo nghÜa réng, ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ®îc hiÓu mét c¸ch

®Çy ®ñ vµ toµn diÖn h¬n. Bëi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp tõ

nhiÒu nh©n tè. Do ®ã, trong chuyªn ®Ò nµy em xin tiÕp cËn ®Çu t ph¸t triÓn

c«ng nghiÖp theo nghÜa réng ®Ó ®¸nh gÝa sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña vïng

KTT§ B¾c Bé mét c¸ch toµn diÖn, kh«ng chØ lµ hiÖu qu¶ trong s¶n suÊt c«ng

10